Είναι χρέος του κινηματογράφου να στρέψει το βλέμμα του στα κοινωνικά προβλήματα και στον άνθρωπο ενταγμένο μέσα σε έναν κοινωνικό χώρο. Μια τέτοια ταινία είναι οι «Κλειστοί Δρόμοι» του Σταύρου Ιωάννου, η οποία συμμετείχε στο ελληνικό τμήμα του 41ου ΦεστιβάλΚινηματογράφου Θεσσαλονίκης, αποσπώντας τιμητική μνεία, αλλά και στο 51ο ΦεστιβάλΒερολίνου. H ταινία, που προβλήθηκε τη Δευτέρα σε Αβάν Πρεμιέρ, επιχειρεί να ψηλαφίσει με ντοκιμαντερίστικη διάθεση τη μη εμπορεύσιμη (και, άρα, αθέατη), πλευρά ενός λαού, των Κούρδων, που αναγνωρίζεται και τιμάται από τον δικό μας κόσμο μόνο όταν αποφασίζει να πεθάνει ηρωικά, τροφή για μεγαλόστομους λυρισμούς στα άδεια δελτία ειδήσεων, ενός λαού που η τύχη του δοκιμάζεται στους «κλειστούς δρόμους», οι οποίοι τον περιβάλλουν και που με οδηγό την απόγνωση φωτίζει τους δικούς του δρόμους προς την ελπίδα. Πρόκειται πραγματικά για μια κατάθεση ψυχής του Σταύρου Ιωάννου, ο οποίος είναι παραγωγός και σκηνοθέτης παραπάνω από 80 ντοκιμαντέρ για την ελληνική τηλεόραση. Σαν ανεξάρτητος σκηνοθέτης παραγωγός έχει γυρίσει 15 ντοκιμαντέρ και έχει τιμηθεί με έξι βραβεία σε ελληνικά και διεθνή φεστιβάλ. Οι «Κλειστοί δρόμοι» έχουν όλα τα προτερήματα ενός καλού ντοκιμαντέρ και πολλά προτερήματα μιας δραματουργικά προσεγμένης ταινίας, με πλοκή, δράση, συναίσθημα, συγκίνηση.

O τρόπος που μπορεί κάποιος να δει το κουρδικό ζήτημα είναι πολιτικός, κοινωνιολογικός ή ιστορικός. Στην περίπτωση του Σταύρου Ιωάννου η προσέγγιση είναι κυρίως ανθρώπινη και σε δεύτερο επίπεδο περνούν οι παραπάνω αναλύσεις. Μια ταινία που μπορούν να νιώσουν οι κατατρεγμένοι, όλοι οι πρόσφυγες απανταχού της Γης και όσοι δεν έχουν πατρίδα, αλλά ακόμη κι αυτοί που τους πονά η πατρίδα τους. O σκηνοθέτης δούλεψε στην πλατεία Κουμουνδούρου, που λειτουργεί τελικά σαν πατρίδα για τους ανθρώπους αυτούς, οι οποίοι περνούν από την Ελλάδα για να πάνε σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα, για τους Κούρδους που έρχονται χωρίς χαρτιά, χωρίς αποδεικτικά στοιχεία ταυτότητας και έχουν μόνο ανάγκες. Υποτάσσονται στις ανάγκες επιβίωσής τους, υποτάσσουν τα όνειρα και τα οράματά τους στην πρωταρχική ανάγκη που είναι η ίδια τους η ζωή. Το να ζήσουν είναι πάνω από όλα. Και το όνειρο της Ευρώπης, όμοιο με το «Αμερικάνικο όνειρο», μια φλούδα ελπίδα. Η ελευθερία τους «έγκλειστο» όνειρο στη φυλακή της πραγματικότητας. Η απόδραση και πολυπόθητη ελευθερία και αυτοδιάθεση θα επιτευχθεί μέσα από ένα φινάλε αυτοπυρπόλησης. Το μήνυμα που μεταφέρουν εν ονόματι της πατρίδας τους και του λαού τους σε όλο τον κόσμο.

O ίδιος ο Σταύρος Ιωάννου λέει πως η αφορμή, η πρόκληση για να κάνει την ταινία του ήταν οι ίδιοι οι ηθοποιοί του, άνθρωποι που μαζεύονται στην πλατεία Κουμουνδούρου και αντιμετωπίζουν με δυσπιστία και επιφύλαξη καθένα που θα τους πλησιάσει. Οι τέσσερις Κούρδοι λαθρομετανάστες που παίζουν στην ταινία βρίσκονται σήμερα στη Γερμανία, την Ολλανδία και την Ιταλία.

• Σενάριο: Σταύρος Ιωάννου, Αφροδίτη Παυλάκου.
• Φωτογραφία: Διαμαντής Παπαδόπουλος.
• Μοντάζ: Βαγγέλης Χριστουλάκης.
• Ηχος: Νίκος Χαραλαμπίδης.
• Σκηνικά: Θάνος Μπεγνής.
• Μουσική: Βαγγέλης Κατσούλας.
• Ηθοποιοί: Χουσεΐν Αμπντουλάχ, Φαλάχ Χασάν, Αχμέτ Γκουλί, Ζιρέκ Μιζουρί.
• 35mm Εγχρωμο 98'

Η ταινία θα βγει επίσημα στους κινηματογράφους Αθήνας και Θεσσαλονίκης από τις 23 του Φλεβάρη. Μαζί προβάλλεται και η μικρού μήκους βραβευμένη ταινία του Γιάννη Λεοντάρη«Το τραγούδι των πορτοκαλιών».

• Ενα από τα αγαπημένα έργα του Τένεσι Ουίλιαμς το «Καμίνο Ρεάλ» ανεβαίνει την Παρασκευή, στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, σε μετάφραση και σκηνοθεσία Ασπας Τομπούλη, σκηνικά Σίμου Καραφύλλη, κοστούμια Χριστίνας Μπάρλου - Παπούλια, μουσική Δημήτρη Ιατρόπουλου - Νίκου Βίττη, χορογραφία Βάλιας Παπαχρήστου. Παίζουν: Γιάννης Κρανάς, Λάμπρος Αποστόλου, Πάνος Ξενάκης, Χρήστος Πάρλας, Σοφία Μυρμηγκίδου, Μαίρη Χήναρη, Κώστας Τριανταφυλλόπουλος, Σμαράγδα Σμυρναίου, Γιώργος Κέντρος, Δημήτρης Σταμούλης, κ.ά.

Ο Τένεσι Ουίλιαμς έγραψε το «Καμίνο Ρεάλ» το 1953, όταν, όπως γράφει, «η φασιστική δημαγωγία του Μακάρθι σκέπασε τη χώρα μου... Και η χώρα μου σκοτείνιασε... Το Καμίνο Ρεάλ συνοψίζει την άποψή μου για τους καιρούς και τον κόσμο στον οποίο ζω... Μιλά για το έλλειμμα της ανθρώπινης ελευθερίας στο σημερινό κόσμο, έναν κόσμο που με ανησυχεί βαθιά». Ο Ουίλιαμς ανατρέπει την ιδεολογία του αμερικάνικου ονείρου με διάθεση πολιτική και συγχρόνως ποιητική. Μεταχειρίζεται τη συνειρμική τεχνική του ονείρου, για να συνθέσει μια τοιχογραφία της ταραγμένης εποχής του, που όμως μοιάζει εφιαλτικά σημερινή. Ως σύλληψη, δομή και περιεχόμενο είναι πραγματικά ασυνήθιστο έργο. Η δράση εκτυλίσσεται στο Καμίνο Ρεάλ, λιμάνι μιας απροσδιόριστης τροπικής χώρας που καταδυναστεύεται από στυγνό δικτατορικό καθεστώς. Η έρημος που απλώνεται πίσω από τα τείχη της πόλης αποτρέπει κάθε απόπειρα διαφυγής. Μια πολιτική δολοφονία προκαλεί εξέγερση και το καθεστώς οργανώνει φιέστα προς κατευνασμό του λαού. Μέσα στην καρναβαλίστικη φαντασμαγορία ξετυλίγονται ιστορίες βίας, τρέλας και θανάτου, ενώ αχνά τρεμοπαίζει η ελπίδα του έρωτα και της φυγής.

Οπως είπε και σε χτεσινή συνέντευξη Τύπου η σκηνοθέτις της παράστασης Ασπα Τομπούλη, «το "Καμίνο Ρεάλ" παραπέμπει ευθέως στο σύγχρονο θέατρο που κυριαρχείται από την απροκάλυπτη βία, την υπόγεια κοινωνικοπολιτική κριτική, το σαρκαστικό χιούμορ, το απρόοπτο. Σήμερα, κριτική και σκηνοθέτες προσπαθούν να επανατοποθετήσουν τη σημαντική προσφορά του Τένεσι Ουίλιαμς και να αναδείξουν διαστάσεις πέρα από την εξαίρετη ψυχολογική σκιαγράφηση των ανθρώπινων σχέσεων για την οποία είναι γνωστός στο ευρύ κοινό. Και το Καμίνο Ρεάλ προσφέρεται κατεξοχήν, για να αναδειχτούν αυτές οι πλευρές του έργου του».

• Εντατικές δοκιμές για την άλλη κρατική μας σκηνή το ΚΘΒΕ, το οποίο ανεβάζει, στις 2 Μαρτίου, τον «Γάμο» της Βάσας Σολωμού - Ξανθάκη, στη Μονή Λαζαριστών - Σκηνή «Σωκράτης Καραντινός». Η θεατρική προσαρμογή - σκηνοθεσία είναι του Κώστα Τσιάνου, τα σκηνικά - κοστούμια της Ιωάννας Παπαντωνίου. Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Γιάννης Βρανάς, Μαρία Ιωαννίδου, Ελένη Καλλιγά, Δημήτρης Καρέλλης, Νάστη Κωνσταντινίδου, Γιώργος Μπαγιώκης, Χρήστος Νίνης, Κατερίνα Σαγιά, Βασίλης Σπυρόπουλος, Λευτέρης Τεκτονίδης, Αλέξανδρος Τσακίρης, Αννα Τσινάρη, Ελευθερία Φιτσιώρη, Καίτη Χρονοπούλου.

Μια γυναίκα γυρίζει πίσω το χρόνο και θυμάται: τα δύσκολα παιδικά χρόνια, τη σκληρή αγροτική ζωή, το μέθυσο πατέρα, το προξενιό και το γάμο της με τον Νικόλα, την ελπίδα να λυτρωθεί από τις πίκρες και τα βάσανα για να χαρεί, επιτέλους, όλα όσα στερήθηκε. Πρόσωπα και γεγονότα από το παρελθόν ζωντανεύουν μέσα από την αναδρομή αυτής της σχεδόν συμβολικής γυναικείας μορφής και μας κάνουν μάρτυρες μιας δύσκολης ζωής, που δέχτηκε εξίσου γενναιόδωρα τον πόνο και τη χαρά. Η πραγματική ιστορία μιας γυναίκας από τα Αμπελάκια της Θεσσαλίας, σκιαγραφεί στην πραγματικότητα το πορτρέτο της Ελληνίδας μάνας, που έμαθε να αντιστέκεται στις αντιξοότητες της ζωής και να αντλεί δύναμη από αυτές.

Ακαριαία όνειρα, τόποι θύελλας, στίχοι, πρόσωπα, φιγούρες και διαύγειες, είναι τα μικρά και μεγάλα αφηγήματα που εκθέτει στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών (Γλύκωνος 4), ο ζωγράφος Δημήτρης Α. Σεβαστάκης. Μείγματα, λάδια, τέμπερες και παστέλ, στα οποία ο καλλιτέχνης ξανακοιτάει το πραγματικό, ψάχνει τις λεπτομέρειες για να πλάσει τις ιστορίες του με προσοχή και μυστήριο. Φτάνει έτσι στα πορτρέτα, στις φιγούρες και στα ιδιότροπα τοπία - χαραγμένα συχνά από στίχους. Οπως σημειώνει στον κατάλογο ο Νίκος Γ. Ξυδάκης, «τα ανδρικά πορτρέτα απομακρύνονται σταδιακά από την αναζήτηση του εαυτού και συναντούν άλλα πρόσωπα, οικεία (σαρκωμένα) ή δημόσια (άσαρκες εικόνες προσώπων). Ολοκληρώνονται με μια σειρά κεφαλιών όπου το κυρίαρχο στοιχείο είναι η απόλυτη προσήλωση σε μια ζωγραφική του ψυχρού - θερμού. Η έμφαση δίδεται στη σύλληψη της ανθρώπινης αύρας με ζωγραφικούς τρόπους». Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 28 του Φλεβάρη.

• Η πρώτη ατομική έκθεση της Λίας Μπλιούμη φιλοξενείται έως την 1/3 στην γκαλερί «ΑΔΑΜ» (Ν. Βάμβα 5). Η ζωγράφος που αποφοίτησε με άριστα το 1999 από την ΑΣΚΤ σπούδασε παράλληλα την τέχνη της αγιογραφίας και του ψηφιδωτού. Τα έργα της στην γκαλερί «ΑΔΑΜ» είναι μικρών και μεγάλων διαστάσεων, μεικτής τεχνικής. Οπως σημειώνει στον κατάλογο η ιστορικός της τέχνης Ντόρα Ηλιοπούλου - Ρογκάν, «πρόκειται για μια δημιουργό που συνδέει με τον πιο εμπνευσμένο τρόπο την ποίηση με τη ζωγραφική».
• Στην Πινακοθήκη Κορίνθου (Κολοκοτρώνη 4) φιλοξενείται έκθεση ζωγραφικής του Μπάμπη Αγγέλου, που θα διαρκέσει έως τις 3/3.