Η αφίσα της συνάντησης

Στόχος του σεμιναρίου είναι η διερεύνηση των σχέσεων της ΤΑ με την κεντρική εξουσία, όσον αφορά στην προστασία και ανάπτυξη των ιστορικών πόλεων, ο ρόλος του πολίτη, η παρουσίαση παραδειγμάτων προστασίας στο πλαίσιο σχετικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων, η συμμετοχή νέων πόλεων σε αυτά και η ανάδειξη των ειδικών προβλημάτων προστασίας της Σπάρτης (σε συνέχεια σχετικού συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε από τους ίδιους φορείς το 1994 στη Σπάρτη).

Τα ζητήματα αυτά θα εξεταστούν από τη θεσμική, οικονομική, πολιτική, αρχιτεκτονική, αρχαιολογική και πολεοδομική σκοπιά, γι' αυτό και συμμετέχουν πάνω από 80 επιστήμονες των παραπάνω κλάδων, από τις 16 πόλεις - μέλη της «Διάσκεψης», αλλά και από 40 ακόμη πόλεις μεσογειακών χωρών, που προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν (Αλγερία, Αίγυπτος, Ισπανία, Ιταλία, Μάλτα, Μαρόκο, Παλαιστίνη, Πολωνία, Σλοβενία, Συρία, Τυνησία, Τουρκία).

Η σημασία της διοργάνωσης είναι πολλαπλή. Πέρα από την αναγκαιότητα της ανταλλαγής απόψεων, πείρας και προτάσεων των επιστημόνων και των εκπροσώπων των τοπικών κοινωνιών από διαφορετικές χώρες για την προστασία της πολιτιστικής τους κληρονομιάς, το σεμινάριο θα επιχειρήσει να γνωστοποιήσει σε όσο το δυνατόν περισσότερες πόλεις, ιδιαίτερα εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης, τα σχετικά χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ, τα οποία για ένα διάστημα «πάγωσαν», ενώ εξακολουθούν να είναι ...άγνωστα στους άμεσα ενδιαφερόμενους.

Να σημειωθεί πως η ΕΕ έδωσε και πάλι δείγμα του «ενδιαφέροντός» της για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, ενεργοποιώντας στο έπακρο τη Συνθήκη Σένγκεν, με αποτέλεσμα, πολλοί από τους προσκεκλημένους εκτός ΕΕ να μην μπορούν να ταξιδέψουν στην Ελλάδα, ενώ πολλοί είναι και αυτοί που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα και άλλοι που τα καθεστώτα των χωρών τους, τους απαγόρευσαν την έξοδο. Αν μη τι άλλο, τέτοιου είδους συναντήσεις, εκτός από την επιστημονική τους σημασία, μπορεί να αποδειχθούν χρήσιμες τουλάχιστον στη διάλυση των αυταπατών (όπου ακόμη υπάρχουν) ότι η διάσωση της ιστορικής μνήμης μπορεί να στηρίζεται στους κατ' εξοχήν πολέμιούς της...

Να σημειώσουμε, όμως, ότι η συμβολή της αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας στην προστασία και την ανάδειξη της ιστορικότητας των πόλεων θα αναλυθεί και με διαλέξεις που συνδιοργανώνουν το Τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, το ΤΕΕ και το Ελληνικό Τμήμα του ICOMOS, στις 2/4, στο ΤΕΕ (Καραγεώργη Σερβίας 4).

Το πρόγραμμα των διαλέξεων έχει ως εξής: «Η αραβική πόλη. Το παράδειγμα του ιστορικού κέντρου του Μαρόκου» από τον Abderrahmane Chorfi, διευθυντή της Αρχιτεκτονικής Σχολής Rabat Μαρόκου, πρόεδρο του ICOMOS Μαρόκου. «Το ιστορικό κέντρο της Τύνιδας» από την Jamila Binous, πολεοδόμο, μέλος του ICOMOS Τυνησίας, της Διεθνούς Επιτροπής Ιστορικών Πόλεων και διευθύντρια του σχεδίου πόλης της Τύνιδας (10 π.μ.). «Το ιστορικό κέντρο του Πόρτο. Αρχιτεκτονικές και πολεοδομικές παρεμβάσεις» από τον Joao Campos, αρχιτέκτονα - πολεοδόμο, μέλος του ICOMOS Πορτογαλίας και της Διεθνούς Επιτροπής Ιστορικών Πόλεων. «Το ιστορικό κέντρο της Βαλένθια. Σχεδιασμός προστασίας και ανάπλασης» από τον Alvaro Gomez Ferrer Bayo, καθηγητή της Αρχιτεκτονικής Σχολής της Βαλένθια, αντιπρόεδρο του ICOMOS Ισπανίας και μέλος της Διεθνούς Επιτροπής Ιστορικών Πόλεων (6 μ.μ.).

Απόδειξη αυτής της εκτίμησης στο πρόσωπο του Θ. Κρίτα ήταν η κατάμεστη -από εκπροσώπους της πολιτικής, των γραμμάτων και τεχνών- αίθουσα της «Μεγάλης Βρετανίας» στην προχτεσινή παρουσίαση του νέου βιβλίου του «Τα πρώτα χρόνια» (εκδόσεις Λιβάνη -«Το κλειδί»). Το βιβλίο αρχίζει με πρόλογο του Επίτιμου Προέδρου του ΚΚΕ, Χαρίλαου Φλωράκη, ενώ ακολουθούν πρόλογοι του υπουργού Πολιτισμού Ευάγγελου Βενιζέλου, του βουλευτή της ΝΔ Λευτέρη Παυλόπουλου και της υφυπουργού Ανάπτυξης Μιλένας Αποστολάκη. Πρόκειται για βιβλίο αναμνήσεων του Μικρασιάτη Θόδωρου Κρίτα, από τότε που προσφυγόπουλο στη Θεσσαλονίκη έρχεται το 1932 στην Αθήνα, για να σπουδάσει στη Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, να βιοποριστεί σαν δημοσιογράφος και ηθοποιός και αργότερα να εξελιχθεί σε «πρέσβυ» του ελληνικού θεάτρου στο εξωτερικό και της πολιτιστικής επικοινωνίας του λαού μας με τον πολιτισμό της ΕΣΣΔ και των άλλων σοσιαλιστικών χωρών, αλλά και της Δύσης. Ο Θ. Κρίτας μέσα από τις αναμνήσεις του για το θέατρο και τον πολιτισμό «παρακολουθεί» και την πολιτικο-ιστορική πορεία του τόπου μας, από τη μεταξική δικτατορία μέχρι τα ψυχροπολεμικά χρόνια.

Για το βιβλίο και την προσφορά του Θ. Κρίτα, πρώτος ομιλητής ήταν ο Μάκης Κοψίδης (μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ), ενώ ακολούθησαν ομιλίες των Ε. Βενιζέλου, Λ. Παυλόπουλου, Μ. Αποστολάκη, Α. Μαζαράκη, Α. Φόνσου.

Ο Μάκης Κοψίδης, από μέρους του Χ. Φλωράκη και του ΚΚΕ, χαρακτήρισε τον Θ. Κρίτα «μια από τις σπουδαίες μορφές του ελληνικού πολιτισμού» στον 20ό αιώνα και μεταξύ άλλων υπογράμμισε: «Για μας τους κομμουνιστές η πολύτιμη προσφορά του Κρίτα έχει, ως ιστορικό παράδειγμα, ξεχωριστή σημασία. Είμαστε διεθνιστές. Αγωνιζόμαστε για την ειρήνη, τη φιλία, τη συνεργασία των λαών και γνωρίζουμε ότι ο πολιτισμός φέρνει τους λαούς πιο κοντά. Ο Κρίτας, ήταν ο μόνος άνθρωπος στην περίοδο του ψυχρού πολέμου, στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, που τόλμησε να φέρει στον τόπο μας συγκροτήματα από τις σοσιαλιστικές χώρες και την ΕΣΣΔ. Γι' αυτό σαν ΚΚΕ δίνουμε τόση σημασία στην πρωτοβουλία και την τόλμη του Κρίτα να κάνει εκείνη την εποχή κτήμα του ελληνικού λαού τα πολιτιστικά επιτεύγματα των σοσιαλιστικών χωρών και της ΕΣΣΔ. Ηταν σπουδαίο γεγονός, με πολιτική σημασία, πολύ περισσότερο τότε που καθετί κομμουνιστικό θεωρούνταν στην πατρίδα μας -και σε ολόκληρη τη Δύση- εχθρικό, απεχθές, μιαρό. Αντικειμενικά το γεγονός αυτό ήταν διαφήμιση του σοσιαλισμού, κλόνιζε την αντικομμουνιστική προπαγάνδα και έφερνε το λαό μας πιο κοντά με τους λαούς των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού».