Για τον αγώνα του ΔΣΕ και την τρίχρονη εποποιία του, έχουν γραφτεί πάρα πολλά. Γράψανε αυτοί που δημιούργησαν αυτό το ένδοξο έπος, συνέχεια της αθάνατης Εθνικής Αντίστασης. Γράψανε και οι ξενόδουλοι, που προκάλεσαν την εθνική συμφορά, ρίχνοντας τόνους μαύρης λάσπης στους σταυραετούς των βουνών μας και διαστρεβλώνοντας την ιστορία.

Γράφτηκαν και θα γράφονται για τα κατορθώματα των ανταρτών του ΔΣΕ και τις αποτρόπαιες πράξεις των συμμοριών του μοναρχοφασισμού σε όλη την Ελλάδα.

Τέτοια περίπτωση είναι και το βιβλίο της Σταυρούλας Σαμαϊλίδου - Βάκου, «Χρόνια οργής». Αν και εξιστορεί τα γεγονότα μόνο της Πελοποννήσου, καθρεφτίζει όλα όσα συνέβησαν σ' όλη τη χώρα. Κάθε σελίδα είναι ένα δάκρυ, σφίξιμο στην καρδιά του άμοιρου κοσμάκη της περιοχής, τον οποίο λυμαίνονταν οι συμμορίες των δοσίλογων, των ταγματασφαλιτών.

Τα γεγονότα που περιγράφει με λαγαρότητα η συγγραφέας είναι όλα πραγματικά, τα πρόσωπα υπαρκτά. Μόνο το συγγραφικό της ταλέντο δημιουργεί την εντύπωση ότι είναι μυθιστόρημα. Η ωμότητα, ο εξευτελισμός, η βαρβαρότητα, που ξυπνούν μνήμες δε σε κάνουν να σταματήσεις, αλλά σε προτρέπουν να δεις την επόμενη σελίδα.

Με συμπάθεια και ενδιαφέρον, παρακολουθείς βήμα βήμα την περιπέτεια του τραγικού (στο τέλος) Μήτσου, του κεντρικού ήρωα. Ενας δασκαλάκος, με ανησυχίες, οράματα και αναζητήσεις, που, χωρίς και ο ίδιος να το καταλάβει, ωριμάζει και η πλάστιγγα γι' αυτόν έχει γείρει. Μέσα στο δίσκο του αγώνα, βρίσκεται και αυτός. Ενας αγωνιστής. Η ιδιότητα αυτή θολώνει τα μυαλά της αντίδρασης. Κατατρεγμοί, βασανιστήρια, φυλακίσεις είναι η ανταμοιβή. Ολα αυτά, μέχρι τη νύχτα που τμήματα του ΔΣΕ χτυπούν τις φυλακές της Σπάρτης, ελευθερώνοντας τους φυλακισμένους. Ο Μήτσος βρίσκεται στο Βουνό, αντάρτης. Ζει τις δυσκολίες και τις στιγμιαίες χαρές, μα είναι ελεύθερος. Ελεύθερος να σκέφτεται, να ονειρεύεται, ακόμα και να ερωτεύεται. Και να, μπροστά του βρίσκεται η Αργυρώ, η λεβέντισσα. Ενα κυπαρίσσι ανάμεσα στα έλατα του βουνού. Η καρδιά πάλλεται. Το ειδύλλιο πλέκεται...

Ομως τον Μήτσο, μαζί με το φασισμό, τον κυνηγά και η κακοτυχία. Υστερα από μια μάχη, πιάνεται και πέφτει στα νύχια ενός από τους πιο αδίστακτους διώκτες των δημοκρατικών, του Δήμου Δήμου. Αυτουνού το λυσσαλέο μίσος ήταν τέτοιο που σκότωνε για να ικανοποιήσει τις αιμοδιψείς του ορέξεις. Ηταν ο τρόμος της περιοχής. Το κράτος ήταν αυτός. Ο δικαστής αυτός. Ο δήμιος αυτός. Ετρεφε τέτοιο μίσος ενάντια σε όσους είχαν το σθένος να υψώσουν αντρίκειο ανάστημα για να υπερασπίσουν την πατρίδα, που η τιμωρία ήταν θάνατος. Θα γλίτωνε ο Μήτσος από τέτοιο «Χάρο»; Μια μέρα, χωρίς λόγο κανένα, τον εκτελεί εν ψυχρώ μπροστά στα μάτια πολλών πολιτών, για να δείξει την άνανδρη «παλικαριά» του.

Το βιβλίο αυτό έχει ιδιαίτερη αξία, όχι μόνο για το γλαφυρό τρόπο συναρμολόγησης και εξιστόρησης των πραγματικών γεγονότων, αλλά και γιατί έχει γραφτεί από μια νέα, πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέα, που στέκεται αντικειμενικά απέναντι στα γεγονότα της περιόδου, αφού την ίδια, λόγω ηλικίας και λόγω της καταγωγής της από τη Λήμνο, όπου δεν υπήρξαν τέτοια γεγονότα, δεν την άγγιξε ο ανεμοστρόβιλος του Εμφυλίου, ώστε να πει κανείς ότι βλέπει τα πράγματα υποκειμενικά.

Συνιστούμε στους συναγωνιστές μας κι ας έχουν ζήσει τα ίδια και αυτοί, αλλά και στη νεολαία, να διαβάσουν το βιβλίο, ώστε οι μεν να θυμηθούν και οι δε να μάθουν.

Νομίζουμε ότι η Σ. Σ. - Β., αν συνεχίσει το δρόμο που ξεκίνησε με τα ΧΡΟΝΙΑ ΟΡΓΗΣ (και χρόνια δόξας, θα προσθέταμε εμείς), στην ελληνική προοδευτική λογοτεχνία θα προστεθεί ένας ακόμη σοβαρός κρίκος (Εκδόσεις «Ιδιομορφή», Δωριέων 45, Σπάρτη, τηλ. 0737-82203).

Η αστείρευτη δημιουργική δύναμη, κατευθυντήρια γραμμή της ζωής της Πέπης Δαράκη, την καθοδηγεί σε συνεχή επιτεύγματα του πνεύματος. Η κοινωνική ζωή, ο μόχθος του αγρότη και του εργάτη, η ειρήνη, ο ανθρωπισμός, ο πολιτισμός, ό,τι έχει σχέση με τη γυναίκα και το παιδί, την απασχολούν ασταμάτητα. Γράφει, γράφει μ' αυτό το αστραφτερό και καθάριο πνεύμα, κορωνίδα στο κάθε έργο της.

Τα «Αιγαιοπελαγίτικα παραμύθια» (α` έκδοση από τον «Πλοηγό», 1995), με λαμπρή όσο κι ευαίσθητη εικονογράφηση του Κωστή Βαλάση, μας γυρίζουν πίσω, στα παιδικά μας χρόνια, τότε που ρουφούσαμε απ' το στόμα της γιαγιάς κι ύστερα από τα βιβλία τους μαγεμένους μύθους, ταξιδεύοντας σ' άλλες χώρες, σ' άλλες εποχές, σ' άλλες συνήθειες.

Δράκοι, βασιλοπούλες, Σταχτοπούτοι (Αχλιοπίτης στη μυτιληναίικη διάλεκτο), πεντάμορφες και καλές - όπως συνηθίζεται στα παραμύθια - που πέφτουν αθώα θύματα μοχθηρών και κακών. Στο τέλος, επιβραβεύονται συνήθως η καλοσύνη, η εργατικότητα, τα γενναία αισθήματα.

Στα πιο πολλά παραμύθια υπάρχουν αρκετά στοιχεία, που μας θυμίζουν πασίγνωστα κλασικά παραμύθια, την Χιονάτη, την ωραία Κοιμωμένη, τον Κοντορεβιθούλη. Δε γνωρίζουμε, αν έχουν γίνει, ήδη, αντικείμενο συγκριτικών μελετών. Από το Αιγαίο, άραγε, ξεκίνησαν αυτά τα στοιχεία του μύθου, ή ήρθαν εδώ από μακρινές χώρες της Ευρώπης και ζυμώθηκαν με την ντόπια παράδοση;

Η ωραία γλώσσα με λίγες ιδιωματικές λέξεις (υπάρχει κάτω από κάθε παραμύθι η ερμηνεία τους) και τα όσα φανταστικά συμβαίνουν και στα 7 παραμύθια, με τη γοητεία τους, αιχμαλωτίζουν μαγικά τη φαντασία.

Πολύ προσεγμένη έκδοση, σε επιμέλεια της Ζωής Βαλάση. (Εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα» στη σειρά: Λαϊκός Πολιτισμός).