Οι ακολουθούμενες πολιτικές στο χώρο της αγοράς τα τελευταία χρόνια, στο όνομα της "απελευθέρωσης" και του "ελεύθερου ανταγωνισμού", στόχευαν και κατάφεραν τη βίαιη συρρίκνωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (βιοτεχνικών και εμπορικών). Η πορεία των ακάλυπτων επιταγών, των διαμαρτυρημένων συναλλαγματικών, των επιχειρήσεων που καθημερινά παίρνουν το δρόμο του κλεισίματος μέσα από την επίσημη διαδικασία, αποτυπώνουν ανάγλυφα την κατάσταση της αγοράς. Τα λεγόμενα "φέσια" έχουν ξεπεράσει το 1,5 τρισ. δρχ., ενώ από το 1989, την αρχή της σταδιακής απελευθέρωσης, μέχρι το 1995, έχουν υπερδιπλασιαστεί, συγκεκριμένααυξήθηκαν κατά 166,4%! Παράλληλα, οι πτωχεύσεις σημείωσαν αύξηση, στο ίδιο διάστημα, 58,25%!

Η απελευθέρωση του ωραρίου, που ολοκληρώθηκε νομοθετικά το 1992 επί ΝΔ, έδωσε ένα από τα μεγαλύτερα πλήγματα στις ΜΜΕ. Αυτή η "απελευθέρωση" έφερε τις ΜΜΕ αντιμέτωπες με τη δύναμη των ισχυρών του χώρου του εμπορίου, που διέθεταν τη δυνατότητα να λειτουργούν όλη τη μέρα, σε βάρος των εκατοντάδων χιλιάδων μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων, που στη χώρα μας είναι κύρια επιχειρήσεις αυτοαπασχολούμενων, οικογενειακές ή απασχολούν δυο - τρεις υπαλλήλους.

Αυτές οι πολιτικές μετέτρεψαν την ελληνική αγορά σε ξέφραγο αμπέλι για τα πολυκαταστήματα, που το επόμενο βήμα τους ήταν να επιχειρήσουν παράταση του ωραρίου λειτουργίας και το Σάββατο. Εάν αυτό επικρατήσει, θα αναγκάσει εκατοντάδες χιλιάδες εμπόρους να δουλεύουν με ρυθμούς που ξεπερνούν τα ανθρώπινα όρια αντοχής, να κρατάνε τα μαγαζιά τους ανοιχτά από το πρωί μέχρι το βράδυ, με αυξημένο κόστος λειτουργίας και χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα, αφού ο τζίρος τους δε θα αυξηθεί με τις περισσότερες ώρες λειτουργίας των καταστημάτων, αλλά με την ενίσχυση των λαϊκών εισοδημάτων. Σήμερα, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, τα πολυκαταστήματα ελέγχουν το 30% του τζίρου της αγοράς, ενώ υπολογίζεται ότι μέχρι το τέλος της δεκαετίας εάν συνεχιστεί η ίδια πολιτική στην αγορά, θα φτάσουν να ελέγχθουν το 70% - 75%,ενώ θα έχουν κλείσει 350.000 ΜΜΕ.

Χαρακτηριστικό αποτέλεσμα της απελευθέρωσης του ωραρίου είναι τα ίδια τα προκλητικά κέρδη που επίσημα εμφανίζουν όλα τα τελευταία χρόνια οι δέκα αλυσίδες των μεγάλων, ντόπιων και ξένων, σούπερ μάρκετ, που ήδη λειτουργούν καθημερινά μέχρι τις 8.00 το βράδυ.Μόνο το 1995, "Βερόπουλος", "Ατλάντικ", "Metro", "Βασιλόπουλος" και λοιποί, παρουσίασαν καθαρά κέρδη που έφτασαν τα 13,7 δισεκατομμύρια δραχμές, κέρδη τα οποία ήταν αυξημένα κατά 27,4% σε σχέση με το 1994. Αξίζει να σημειωθεί ότι την ίδια στιγμή, η λαϊκή κατανάλωση πέρσι παρουσίασε πτώση για έκτη συνεχή χρονιά. Επίσης, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, τα σούπερ μάρκετ ελέγχουν σήμερα το 70% περίπου της αγοράς του κλάδου τροφίμων - ποτών, ενώ το 30% του τζίρου στο συγκεκριμένο κλάδο γίνεται Δευτέρα, Τετάρτη και Σάββατο απόγευμα, τότε δηλαδή, που τα περισσότερα παντοπωλεία είναι κλειστά, καθώς αδυνατούν να ακολουθήσουν αυτούς τους ρυθμούς λειτουργίας.

Οσο για τα πολυκαταστήματα, είναι σαφές ότι η παράταση του ωραρίου το Σάββατο θα είναι μόνο η αρχή. Δεν κρύβουν τις προθέσεις τους να λειτουργήσουν και τη Δευτέρα και την Τετάρτη το απόγευμα, καθώς επίσης να καταργήσουν την Κυριακάτικη αργία. Απέναντι σ' αυτή την κατάσταση, οι επίσημες πολιτικές ηγεσίες των συναρμοδίων υπουργείων Εμπορίου και Εργασίας νίπτουν τας χείρας τους σαν Πόντιοι Πιλάτοι. Αφού καλά καλά απελευθέρωσαν το ωράριο και όλες τις συνέπειες που είχε αυτό για τις ΜΜΕ, σήμερα αρνούνται να πάρουν θέση. Δηλώνουν "αναρμόδιοι" και απαντούν στις κραυγές αγωνίας των εμπόρων υποστηρίζοντας ότι "αυτός είναι ο νόμος" και τους βάζει να... "τα βρούνε" με τα πολυκαταστήματα!

Μελίνα ΖΙΑΓΚΟΥ

Χαρακτηριστικό αποτέλεσμα της απελευθέρωσης του ωραρίου είναι τα ίδια τα προκλητικά κέρδη που επίσημα εμφανίζουν όλα τα τελευταία χρόνια οι δέκα αλυσίδες των μεγάλων, ντόπιων και ξένων, σούπερ μάρκετ, που ήδη λειτουργούν καθημερινά μέχρι τις 8.00 το βράδυ

Η "καλύτερη εξυπηρέτηση των καταναλωτών", η "αύξηση της απασχόλησης", η... αντιμετώπιση του νέφους, ακόμα και του... κυκλοφοριακού, ήταν και είναι τα προσχήματα που επικαλείται το μεγάλο εμπορικό κεφάλαιο για να δικαιολογήσει την προσπάθειά του για την πλήρη απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων. Προσπάθεια, που τώρα συνεχίζεται με τη μορφή της παράτασης του ωραρίου του Σαββάτου, η οποία συνάντησε και χτες τη συντονισμένη αντίδραση των εμποροϋπαλλήλων και των ΕΒΕ.

Η απελευθέρωση του ωραρίου όμως, δεν "απελευθέρωσε" τους καταναλωτές από την οικονομική δυσπραγία και το νέφος. Οι θέσεις εργασίας μειώθηκαν ή ανακατανεμήθηκαν σε περισσότερους ωρομισθίους, η εντατικοποίηση αυξήθηκε, ενώ συνολικά για τις κατακτήσεις των εργαζομένων στο εμπόριο - και κύρια για την πλήρη απασχόληση - άρχισε η αντίστροφη μέτρηση.

Σήμερα η "ζυγαριά" των εργασιακών σχέσεων στον κλάδο κλίνει σταθερά υπέρ των "ευέλικτων" μορφών εργασίας. Στα σούπερ μάρκετ ("Σκλαβενίτης", "Αλιμέντα", "Ατλάντικ" κλπ), το ποσοστό των μερικά απασχολούμενων και ωρομίσθιων εργαζόμενων ανέρχεται στο 60%, με τάση ανόδου, σε πολλά έχει ήδη φτάσει το 70%.Εντελώς ανεξέλεγκτη είναι η κατάσταση στο ΚΟΝΤΙΝΕΝΤ,εκ μέρους του οποίου ο διευθυντής "ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού", δηλώνει στο περιοδικό "Σελφ Σέρβις": "Ο θεσμός της μερικής απασχόλησης, λύνει τα χέρια της επιχείρησης, καθότι της δίνει τη δυνατότητα να αποκτήσει ευλυγισία. Δεν έχουμε χαμένες ώρες, πράγμα που σημαίνει καλύτερη παραγωγικότητα...".Στο ΠΡΑΚΤΙΚΕΡ οι ωρομίσθιοι επεκτείνονται τελευταία, από τα ταμεία και στην πώληση...

Στα καταστήματα "Μαρινόπουλος" εργάζονται περίπου 6.000 εργαζόμενοι, απ' αυτούς οι 3.000 - ίσως και περισσότεροι - με μερική απασχόληση, ενώ ακόμα και στελέχη της επιχείρησης εργάζονται με ευέλικτες μορφές εργασίας. Μάλιστα, εκπρόσωπος της επιχείρησης είχε δηλώσει στο περιοδικό "Σελφ Σέρβις" ότι "οι μερικώς απασχολούμενοι εκτός της άμεσης αποδοτικότητάς τους, αποτελούν φυτώριο και για πιο υπεύθυνες θέσεις".Ωστόσο, ο εκπρόσωπος του"Μαρινόπουλου" απέφυγε να σχολιάσει ότι είναι ελάχιστοι εκείνοι που θα καταλάβουν τις "υπεύθυνες θέσεις", ενώ η πλειοψηφία των ωρομίσθιων θα συνεχίσει να βιώνει την τρομοκρατία, να δέχεται τις απειλές για απόλυση, να επιβιώνει με τις 60.000 ή 70.000 δραχμές το μήνα.Σχολιάζοντας την κατάσταση, ο πρόεδρος του επιχειρησιακού Σωματείου, Θ. Χόρτης,τόνισε"δεν είναι μακριά η μέρα που θα τηλεφωνούμε να μάθουμε πότε κι αν θα πάμε για δουλιά".

Στην "αλυσίδα" του "Βερόπουλου" το ποσοστό των ωρομισθίων αγγίζει το 70%, ενώ μερικώς απασχολούμενοι είναι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, και οι εργαζόμενοι του ΖΑΡΑ,του "Mark & Spenser",των "Beauty Shop",του "BHS Κλαουδάτος" κ.ά. Στο τελευταίο κατάστημα ο Σύλλογος Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας, είχε διαπιστώσει από το 1991 ότι οι ωρομίσθιοι χρησιμοποιούνταν όπως και όσο ήθελε η επιχείρηση, εργάζονταν 40 ακόμα και 50 ώρες τη βδομάδα σε περιόδους αιχμής. Η ίδια κατάσταση συνεχίζεται και σήμερα.

Απόδειξη της μείωσης των θέσεων εργασίας, που επέφερε το απελευθερωμένο ωράριο, αποτελεί και το "Μινιόν".Πριν το 1988 απασχολούσε 750 περίπου εργαζόμενους, την πλειοψηφία με πλήρη απασχόληση και ελάχιστους με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, όλοι απολάμβαναν στο ακέραιο τα δικαιώματά τους. Μετά το 1988, οπότε επιβλήθηκε η μερική αποδέσμευση, το προσωπικό του πολυκαταστήματος άρχισε σταδιακά να μειώνεται, με αποτέλεσμα σήμερα να έχει φτάσει τους 450 περίπου. Οι 350 είναι αυτοί που εργάζονται στον κύκλο παραλαβή - πώληση - ταμείο, το 15% των οποίων είναι ωρομίσθιοι, ποσοστό που συνεχώς αυξάνεται. Οσο για τα δικαιώματά τους, έκαναν "φτερά" μαζί με την πλήρη απασχόληση. Το σούπερ μάρκετ του "Μινιόν", απασχολούσε πριν το 1988, 35 εργαζόμενους... σήμερα απασχολεί 16. Κι ενώ οι θέσεις εργασίας μειώνονται, τα κέρδη της επιχείρησης αυξάνουν, ο τζίρος μόνο του σούπερ μάρκετ ανέρχεται μηνιαίως στα 5 εκατομμύρια, ενώ ετησίως στις 1,6 δισ. δραχμές!

Βάσω ΝΙΕΡΗ

Τώρα ζητάνε και εργαζόμενους μόνο για τα Σάββατα