Τα τελευταία χρόνια έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για τον "εκσυγχρονισμό του συνδικαλιστικού κινήματος" από αντίθετες αφετηρίες, με διαφορετικές στοχεύσεις και προσεγγίσεις. Το θέμα αυτό βρίσκεται στην επικαιρότητα και αντικειμενικά ενδιαφέρει τους εργαζόμενους.

Κανείς σήμερα δεν αρνείται την ανάγκη εκσυγχρονισμού, βελτιώσεων, αναπροσαρμογών στη λειτουργία και τη δράση του σκ. Το πρόβλημα δεν είναι αυτό. Το ζήτημα είναι πώς αντιλαμβάνεται ο καθένας τον εκσυγχρονισμό, τι είδους εκσυγχρονισμούς χρειάζεται το σκ, σε ποια κατεύθυνση και από τη σκοπιά ποιων δυνάμεων γίνονται, πώς θα χρησιμοποιηθούν.

Οι δυνάμεις του δικομματισμού και οι μικροί τους ("ΣΥΝ")εταίροι, στο όνομα αυτής της υπαρκτής ανάγκης, επιχειρούν τα τελευταία χρόνια να επαναπροσδιορίσουν για λογαριασμό του συστήματος το χαρακτήρα, το ρόλο, το περιεχόμενο του σκ, συνολικά του λαϊκού κινήματος, να το χρησιμοποιήσουν για λογαριασμό τους. Αυτή είναι η ουσία, η στρατηγική τους επιδίωξη.

Επιδιώκεται μια ριζική αλλαγή του κοινωνικού ρόλου του σκ. Γίνεται προσπάθεια αλλοίωσης των ταξικών γνωρισμάτων, που απέκτησε στην ιστορική του διαδρομή, μεθοδεύεται η δυσφήμιση της χρησιμότητας και της αποτελεσματικότητάς του στη συνείδηση των ίδιων των εργαζομένων.

Το εργατικό σκ έχει ορισμένα "δεδομένα" κάποια χαρακτηριστικά γνωρίσματα. Εχει στόχους και μεθόδους, που αν αναιρεθούν, "εκσυγχρονιστούν", τότε εκφυλίζεται, αφοπλίζεται, αλλοιώνεται. Το σκ έχει σαφή ταξικά χαρακτηριστικά, είναι γέννημα - θρέμμα και αναγκαιότητα της καπιταλιστικής κοινωνίας. Εχει συμμάχους, φίλους και αντιπάλους. Υποστηρίζει συγκεκριμένα ταξικά συμφέροντα, είναι εργαλείο αντίστασης και διεκδίκησης της εργατικής τάξης, όλων των εργαζομένων.

Το σκ από τη φύση του υπήρξε πάντα φορέας ριζοσπαστισμού, μοχλός προοδευτικών κοινωνικών και πολιτικών ανακατατάξεων, παράγοντας προόδου και εξανθρωπισμού των εργαζομένων.

Το εργατικό σκ, μέσα από τη συχνά ματωμένη ιστορική του διαδρομή, απόκτησε αρετές, αξίες, οράματα, πρότυπα. Διαπαιδαγώγησε ταξικά, πλατιές κοινωνικές δυνάμεις. Η αλληλεγγύη, η συλλογικότητα στις αποφάσεις και στη διεκδίκηση, η αξία της οργανωμένης δράσης, η εμπιστοσύνη στις ταξικές δυνάμεις και στον αγώνα, η ανάγκη αλλαγής αυτής της καπιταλιστικής κοινωνίας, τα οράματα του σοσιαλισμού είναι αρετές και αξίες συνυφασμένες με το σκ και τους αγώνες του.

* * *

Το σκ θρέφτηκε και ανδρώθηκε, γιατί είχε κύρος μέσα στην εργατική τάξη, στους εργαζόμενους. Γιατί είχε κατακτήσει την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη και άλλων κοινωνικών στρωμάτων, γιατί πάντα ήταν το αντίπαλο δέος για το κεφάλαιο και την εργοδοσία.

Σήμερα, με την πρόφαση του "εκσυγχρονισμού" επιχειρείται η πλήρης ανατροπή όλων αυτών των γνωρισμάτων του σκ από τις δυνάμεις εκείνες που στηρίζουν το σύστημα και αντικειμενικά παίζουν το ρόλο της "εφεδρείας" του και της "λαϊκής στήριξής" του. Ετσι από ταξικός αντίπαλος του κεφαλαίου, επιχειρείται να εμφανιστεί σαν "κοινωνικός συνομιλητής" και "ισότιμος εταίρος" του.

Οι διεκδικήσεις και οι αγώνες του πάνε να αντικατασταθούν από ημερίδες, δελτία Τύπου και στρογγυλά τραπέζια. Το αγωνιστικό πρότυπο του εργαζόμενου δε διαμορφώνεται μέσα στους αγώνες, αλλά από τις τηλεοπτικές κάμερες και τις διασυνδέσεις με τα συγκροτήματα του Τύπου. Τα ταξικά συμφέροντα δεν κρίνονται - όπως λένε - από τη μαχητικότητα, την ενότητα των λαϊκών αγώνων, αλλά από τη διαπραγματευτική ικανότητα κάποιων "έμπειρων συνδικαλιστών" από το πόσο καλές θέσεις και προτάσεις υπάρχουν, λες και σήμερα ανακαλύπτουμε ότι το σκ είχε πάντα τις πιο πρωτοπόρες και ριζοσπαστικές προτάσεις, λες και ξεχάσαμε πως ό,τι πιο προοδευτικό και επαναστατικό φέρνει τη ματωμένη σφραγίδα του εργατικού σκ.

Με λίγα λόγια, επιδιώκεται σήμερα μεθοδικά και οργανωμένα από τις δυνάμεις του δικομματισμού και του κεφαλαίου μια πορεία συντηρητικοποίησης του σκ. Μια προσπάθεια από παράγοντας προόδου να γίνει μέρος του μηχανισμού της εξουσίας. Από δύναμη ανατροπής να γίνει παράγοντας συντήρησης του συστήματος.Ολη αυτή η προσπάθεια και η διαδικασία άλωσης και αλλοίωσης του σκ δε διαμορφώνεται από κάποιες ρεφορμιστικές δυνάμεις. Είναι στρατηγική επιλογή του κεφαλαίου και των πολιτικών τους εκφραστών, που την υλοποιούν, συνειδητά και με το αζημίωτο, συνδικαλιστικές ηγεσίες που συνδέονται ποικιλόμορφα με το σύστημα, που τους χρησιμοποιεί και το χρησιμοποιούν.

* * *

Επιτροπές, ινστιτούτα, ημερίδες, ομάδες μελέτης κλπ. είναι κάποιοι πολύμορφοι μηχανισμοί, που αναδύονται μέσα στο ίδιο το κίνημα και στο όνομα του εκσυγχρονισμού δουλεύουν στην ουσία για τον αναπροσανατολισμό του περιεχομένου και του ρόλου του.

Εχει σήμερα ανάγκη εκσυγχρονισμού το σκ;

Σίγουρα υπάρχει τέτοια ανάγκη. Υπάρχει μια νέα κατάσταση. Ιδιαίτερα μετά την ανατροπή του υπαρκτού σοσιαλισμού. Υπάρχει η πραγματικότητα ενός νέου αρνητικού συσχετισμού δυνάμεων για τους εργαζόμενους. Υπάρχει η νέα συντονισμένη επίθεση του κεφαλαίου για τη ριζική ανατροπή των εργατικών κατακτήσεων και σχέσεων που οικοδομήθηκαν μέχρι σήμερα. Υπάρχει η πραγματικότητα της λιτότητας της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, που συνθλίβει τους εργαζόμενους και δυναμώνει το μεγάλο κεφάλαιο. Η πραγματικότητα των ιδιωτικοποιήσεων, της εξάρτησης της βιομηχανικής ερήμωσης, της περιθωριοποίησης της χώρας μας στο διεθνή καταμερισμό.

Σήμερα μπροστά σε αυτά τα δεδομένα το σκ πρέπει να δει αναπροσαρμογές και εκσυγχρονισμούς. Να ανασυντάξει και να αναδιατάξει τις δυνάμεις του, να προσδιορίσει τους στόχους και τις προτεραιότητές του, να εξασφαλίσει συμμάχους, να ξανασυζητήσει τις μορφές δράσης του, να ενισχύσει την ενότητα των γραμμών του, να ενισχύσει την ιδεολογική του παρέμβαση, να ξαναζωντανέψει στη συνείδηση των εργαζομένων τις αξίες και τα οράματά του. Με λίγα λόγια να επαναβεβαιώσει με σύγχρονους όρους, στις σημερινές συνθήκες, τον ταξικό προσανατολισμό και το ρόλο του.Το σκ σήμερα έχει έναν πολύ συγκεκριμένο ρόλο. Πρέπει να πρωτοστατήσει στην οικοδόμηση ενός μετώπου πλατιών κοινωνικών δυνάμεων, που θα έχουν τη διάθεση να αντισταθούν, να διεκδικήσουν, να ανατρέψουν. Είναι εκ των πραγμάτων η μόνη δύναμη που μπορεί να επιδράσει καθοριστικά για κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές σε προοδευτική κατεύθυνση. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων και μέσα στο ίδιο το σκ. Είναι αντικειμενικά διαδικασία βάσης, μια διαδικασία που πρέπει να αρχίσει από τα κάτω προς τα πάνω. Είναι υπόθεση της εργατικής τάξης, όλων των εργαζομένων, όρος για προοδευτικές αλλαγές. Πρόβλημα - κλειδί για προοδευτικές πολιτικές ανακατατάξεις.

* Ο Σωκράτης Μαντζουράνης είναι μέλος της διοίκησης της ΓΣΕΕ και στέλεχος της ΕΣΑΚ

Μια φορά το χρόνο όλοι γιορτάζουμε τη γυναίκα. Τι άραγε να σημαίνει η γιορτή αυτή όταν σε καθημερινή βάση τα προβλήματα και η προσφορά της γυναίκας παραγνωρίζονται; Τι σημαίνει αυτή η γιορτή, όταν καινούρια προβλήματα προκύπτουν, που τη φέρνουν πίσω στο παρελθόν;

Ας σκεφτούμε καλύτερα αυτή τη μέρα, πως όσα σήμερα απασχολούν τις γυναίκες θα απασχολήσουν αργά ή γρήγορα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όλους, τα παιδιά μας, την αυριανή κοινωνία...