Eurokinissi

Λένε, πως ο λόγος είναι φτωχός, στο ξόδι ενός αγαπητού προσώπου. Ναι, και γίνεται πολύ φτωχότερος, απόλυτα ταπεινός, όταν μέλλει ν' αναφερθείς σε κάποιον που κύριο χαρακτηριστικό του είναι η αφθονία των υπερθετικών επιθέτων που σφράγισαν ολόκληρη την πορεία του.

Ο Θανάσης Παπαρήγας, ο Θανάσης μας, δεν ήταν όποιος - όποιος. Ηταν πάντα ένας από εμάς και ταυτόχρονα διαφορετικός από όλους. Ηταν κάθε στιγμή στην ίδια γραμμή με τους άλλους, αλλά πάντα ξεχωριστός και παρασάγγες πιο μπροστά. Ηταν «ψυχούλα» για οτιδήποτε μικρό και καθημερινό, αλλά και «φευγάτος» στη μαγεία της γνώσης και της ευρυμάθειάς του. Ηταν ο Θανάσης ο Παπαρήγας. Ο ανιδιοτελής αγωνιστής, ο ταλαντούχος της γνώσης, ο σε όλους «αγαπητός σύντροφος».

Ο Θανάσης Παπαρήγας του «Ρ», ήταν από τις σπάνιες περιπτώσεις συντρόφων με τέτοια διανοητική εμβέλεια. Βαθύς γνώστης του Μαρξισμού - Λενινισμού, που όσο λίγοι τον αξιοποιούσε σαν εργαλείο στην καθημερινή μελέτη και ανάλυση. Απόλυτα αφοσιωμένος στην υπόθεση της εργατικής τάξης και της πάλης για τον κομμουνισμό, ήταν ένας διανοούμενος και αταλάντευτος μαχητής για την αλλαγή της κοινωνίας. Ο τεράστιος πλούτος των γνώσεων, η συνεχής μελέτη και αναζήτηση τον είχε καταστήσει ως έναν από τους λίγους γνώστες και μελετητές της ιστορικής πορείας των λαών.

Το γνωρίζουν οι πάντες. Υπήρξε από τους πλέον παραγωγικούς συντάκτες του «Ρ». Από τα τέλη της δεκαετίας του '70 και μέχρι τώρα, αποτελούσε τη «λύση», για κάθε «περίεργο», κάθε «σκαμπρόζικο», κάθε εξεζητημένο ιδεολογικοπολιτικό, θεωρητικό, ιστορικό ή και πολιτικό θέμα, που για τους υπόλοιπους είχε μεγάλο βαθμό δυσκολίας και αποτελούσε ρίσκο. Με μια βαλίτσα, που πάντα ήταν έτοιμη και με ένα διαβατήριο που συχνά προκαλούσε φόβο και τρόμο μην το χάσει ή το ξεχάσει σε κάποιο γκισέ, επισκέφτηκε δεκάδες χώρες και γνώρισε δεκάδες λαούς και στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Ακαταμάχητο εργαλείο και όπλο του οι πολύπλευρες ιστορικές και σύγχρονες πολιτικοκοινωνικές γνώσεις του και οι πολλές -πάρα πολλές- γλώσσες τις οποίες γνώριζε και άλλες τόσες, στις οποίες μπορούσε να συνεννοηθεί.

Ενας σύντροφος που ποτέ δεν ήταν της τυπικότητας και του «δήθεν», δεν έμπαινε σε καλούπια. Σαν γνήσιος στοχαστής και μελετητής τους ιστορικού υλισμού και της θεωρίας μας, του ταίριαζε καλύτερα να ασχολείται με τον πλούτο της γνώσης και τις δημιουργικές αναζητήσεις του, παρά να «ξοδεύεται» στη ρουτίνα της καθημερινότητας. Τα γραφτά του στο «Ρ», σπάνια ήταν κατά παραγγελία. Και πώς θα μπορούσε να συμβεί διαφορετικά, αφού συνήθως επρόκειτο για κείμενα - θέματα μοναδικά, που μόνο εκείνος μπορούσε να χειριστεί και να παρουσιάσει. Τα «κατά παραγγελία» κείμενα δεν του άρεσαν. Ηταν, όμως, από τους πλέον συνεπείς στις υποχρεώσεις που αναλάμβανε -ή του ανατίθονταν- συντάκτης της εφημερίδας. Ενας ακούραστος εργάτης στην καθημερινή έκδοση του «Ρ».

Την ίδια στιγμή βέβαια, διαδήλωνε με τον επίσης μοναδικό του τρόπο και την κομμουνιστική αισιοδοξία που πρέπει πάντα να συνοδεύει τη σκέψη -και κύρια τη δράση- του κομμουνιστή. Ετσι, στο 13ο επίσης Συνέδριο, μετά την αναφορά του στη λενινιστική άποψη για τον «καπιταλισμό που σαπίζει», συμπλήρωσε:

«Ξέρω, ξέρω, σύντροφοι. Πολλοί ίσως γελάσουν ακούγοντας μια τέτοια έκφραση μέσα στη σημερινή συγκυρία. Τους προειδοποιώ όμως: Αν, κατά κανόνα, ισχύει η αρχή "γελά πιο καλά όποιος γελάει τελευταίος", στην περίπτωση αυτή ισχύει το ότι "τελευταίος και γοερότερα θα κλάψει αυτός που, σήμερα, γελάει πρώτος»...

ΚΚ Τουρκίας

Η συγκέντρωση στην Αγκυρα. Κάπου εκεί, ανάμεσα στις κόκκινες σημαίες, κι ο Θανάσης Παπαρήγας στην τελευταία του αποστολή για το «Ριζοσπάστη»

Οπως πάντα, περιμέναμε με ζωηρό ενδιαφέρον τη δική του ανάλυση. Και πάντα ήταν πέρα και πάνω από την τυπική δουλιά του καλού δημοσιογράφου. Οχι μόνο ως προς το βασικό, αυτό που είχε καθήκον να δώσει στην εφημερίδα. Το πολιτικό γεγονός, η επίδρασή του στις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις περνούσαν μέσα από το «διορατικό μάτι» του Θανάση Παπαρήγα, έτσι όπως κανείς δεν μπορούσε να δώσει. Γιατί ο Θανάσης δεν ενδιαφερόταν μόνο γι' αυτό που πήγαινε να καταγράψει για να μείνει στην ιστορία. Αυτό έπρεπε να 'ναι δεμένο με τη ζωή των απλών ανθρώπων του μόχθου. Και αυτή τη ζωή την παρατηρούσε πάντα, σε όποια δημοσιογραφική αποστολή κι αν πήγαινε. Γι' αυτό και το ρεπορτάζ του ήταν αλλιώτικο, μα πάντα το πιο πλήρες. Ετσι που είναι μέσα του η πολιτική ιστορία, η κοινωνιολογία, η εθνολογία, μαζί με την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα της στιγμής, όλα ιδωμένα από τη σκοπιά τού «τι μέλλει γενέσθαι» για το λαό και το κίνημα της χώρας όπου βρισκόταν σε αποστολή.

Την Τετάρτη το πρωί ήταν ενθουσιασμένος, όταν μας περιέγραφε το ρεπορτάζ που θα μας έδινε από τη μεγάλη προεκλογική συγκέντρωση του ΚΚ Τουρκίας. Και τις φωτογραφίες. Αυτές που τράβηξε ο ίδιος. Αυτό το ρεπορτάζ δεν πρόλαβε να το δώσει. Ούτε τις φωτογραφίες... Φρόντισαν όμως οι σύντροφοι από το ΚΚ Τουρκίας και μας έστειλαν το κείμενο που ακολουθεί.

Η περασμένη Κυριακή, 6η Οκτώβρη, στην Αγκυρα ήταν μια μέρα με ξεχωριστό πολιτικό «χρώμα» για την Τουρκία. Οπως και όλα τα υπόλοιπα κόμματα που συμμετέχουν στις εκλογές της 3ης Νοέμβρη, το ΚΚ Τουρκίας διοργάνωσε τη μεγάλη προεκλογική συγκέντρωσή του στην τουρκική πρωτεύουσα, που αποτέλεσε την κορύφωση της εκστρατείας του - πρόκειται, εξάλλου, για την ιστορική πρώτη συμμετοχή του σε διαδικασία εκλογών στη σύγχρονη τουρκική πολιτική ιστορία, για πρώτη φορά στη δική του 82χρονη ιστορία. Συμμετείχαν, σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε το κόμμα, χιλιάδες λαού. Ωστόσο η εκδήλωση, όπως τονίζει το κόμμα, δεν είχε το χαρακτήρα των υπολοίπων προεκλογικών συγκεντρώσεων, αυτό δηλαδή της φιέστας. «Το κόμμα είναι πολύ διαφορετικό από τα υπόλοιπα, κι αυτή η συγκέντρωση ήταν πολύ διαφορετική από τις υπόλοιπες», γράφει στην ανακοίνωσή του το ΚΚ Τουρκίας.

Ο Σουλεϊμάν Μπάμπα, οργανωτικός Γραμματέας του ΚΚ Τουρκίας, ήταν ο πρώτος ομιλητής στη συγκέντρωση, κι επέλεξε να σταθεί στον ανοιχτό ταξικό πόλεμο ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους: Η κρίση, τόνισε, ωφελεί τα ανώτερα εισοδηματικά στρώματα, και πρόσθεσε πως το ΚΚ Τουρκίας είναι το κόμμα των εργαζομένων, των φτωχών αγροτών, των διανοουμένων και των φοιτητών και στοχεύει στην αποδρομή του παράλογου συστήματος της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Ο Αϊντεμίρ Γκιουλέρ, Πρόεδρος του ΚΚ Τουρκίας, στη δική του ομιλία μίλησε για «το βασικό ερώτημα που εγείρεται σε αυτές τις εκλογές: πόσα κόμματα συμμετέχουν στις εκλογές;», για να συνεχίσει: «Τα κόμματα είναι δύο. Από τη μια όσα υποστηρίζουν την ΕΕ και το ΝΑΤΟ και από την άλλη το κόμμα που λέει ότι η συμμετοχή της Τουρκίας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ θα τερματιστούν τη μέρα που θα υπάρξει σοσιαλιστική Τουρκία... στη μια μεριά υπάρχουν τα κόμματα που σχεδιάζουν το πώς θα πληρώσουν τα χρέη της χώρας στο ΔΝΤ και στην άλλη πλευρά το κόμμα που λέει ότι θα υπάρξει μόνο μία συνάντηση με το ΔΝΤ - για να ακυρωθούν τα χρέη».

Ο Γκιουλέρ πρόσθεσε: «το κατεστημένο προσπαθεί να προκαλέσει σύγχυση στο λαό διοργανώνοντας μια εκλογική διαδικασία με 23 κόμματα, αλλά τα κόμματα στην πραγματικότητα είναι δύο». Είναι μια μάχη, κατέληξε, «ανάμεσα σε δύο κόμματα, ανάμεσα στον πόλεμο και την ειρήνη, ανάμεσα στη φτώχεια και την ανθρώπινη και αξιοπρεπή ζωή, για μια υπερχρεωμένη Τουρκία ή για μια σοσιαλιστική Τουρκία».

Ο Κεμάλ Οκουγιάν, Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚ Τουρκίας, στη δική του ομιλία στάθηκε στο χαρακτήρα του κόμματος ως «κόμματος της πρωτοπορίας, που θα οδηγήσει το λαό στην πορεία για την επανάσταση». Ο Οκουγιάν έθεσε το ερώτημα αν πρέπει να αλλάξει η σημερινή κατάσταση στην Τουρκία, και η απάντηση ήταν πως είναι απόλυτη ανάγκη. Ακόμη και τα κόμματα της αστικής τάξης, είπε, «διαμαρτύρονται για τη φύση του συστήματος». Αλλά πώς να αλλάξει η κατάσταση; διερωτήθηκε ο Οκουγιάν. Κι η απάντησή του ήταν η προφανής: το σύστημα, είπε, μπορεί να αλλάξει με μια επανάσταση και η εναλλακτική λύση σ' αυτό είναι ο σοσιαλισμός. «Ο τουρκικός και ο κουρδικός λαός μπορούν μαζί να πετύχουν». Το ΚΚ Τουρκίας, κατέληξε, θα συνεχίσει τον αγώνα του με ακόμη εντονότερο ρυθμό μετά τις εκλογές της 3ης Νοέμβρη.

Οι χιλιάδες συγκεντρωμένοι απάντησαν με σύνθημα «το κεφάλαιο έχει την τυραννία του, αλλά ο λαός έχει το ΚΚ Τουρκίας»!