«Κάθε μέρα και σε θεωρούμε υπουργό,/

κάθε μέρα φαντάρο, κάθε ημέρα/

ένα απλό και δύσκολο παλικάρι/.

Μάγουλο μ' ανάρια γενειάδα/». (Νίκολας Γκιγιέν)

Εφτά Οκτώβρη 1967. Ο κορυφαίος των επαναστατών, ο Κομαντάντε Τσε Γκεβάρα, αφήνει την τελευταία του πνοή. Δολοφονημένος απ' τις κυβερνητικές δυνάμεις στη Βολιβία και τη CIA, το άστρο της επανάστασης δεν έσβησε. Για τη μεγάλη του προσφορά να ανάψει τη φλόγα της επανάστασης στην απρόσιτη ζούγκλα, δικαίως τιμήθηκε απ' όλους τους λαούς, ως ο κορυφαίος θρύλος του αιώνα. Εξακολουθεί να γεμίζει με θάρρος και ενθουσιασμό και να φλογίζει τους επαναστάτες όπου Γης. Η θυελλώδης ζωή του ξεπέρασε το χρόνο και τον τόπο και τη γεωγραφία.

Ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα που βρέθηκε στη δίνη της Επανάστασης της δεκαετίας του '60 και έλαβε μέρος στην Κουβανική Επανάσταση και στα πρώτα βήματά της, αναλαμβάνει κρατικά αξιώματα και τα εγκαταλείπει για να δώσει τον αγώνα ενάντια στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό στη Λατινική Αμερική και όχι μόνο. Και έπεσε όρθιος με το όπλο στο χέρι, αντιμετωπίζοντας με επαναστατικό θάρρος τους δημίους του.

Ο Τσε ήταν ένας απ' τους λίγους που γνώριζε το μαρξισμό, όταν κίνησαν με το πλοίο «Γκράνμα» για να αποβιβαστούν στην Κούβα. Το τρίπτυχο της Κουβανέζικης Επανάστασης που ήταν η εργασία, η μελέτη, το τουφέκι, είχαν μεγάλη απήχηση για τον ίδιο.

Τα χρόνια του '62,'65, ασχολείται συστηματικά με τα νεανικά φιλοσοφικά χειρόγραφα του Μαρξ, που αναφέρονταν στο ζήτημα της αλλοτρίωσης της εργασίας. Ο Τσε δίνει ιδιαίτερη σημασία στο ρόλο της συνείδησης και των διαδικασιών συγκρότησής της. Μέσα απ' τον άνθρωπο. Γι' αυτό υπήρξε ρομαντικός. Γι' αυτό ανέβηκε στο υψόμετρο της Ιστορίας. Εθελοντής στην εργασία, όπως και όλο το προσωπικό του υπουργείου Βιομηχανίας, και εθελοντής στρατιώτης μέχρι να λάμψει το αστέρι της επανάστασης: «Εως ότου με την ανάπτυξη της συνείδησης, ο κόσμος θα αρχίσει να καταλαβαίνει ότι αυτό που πρέπει να κάνει είναι να παίρνει μέρος, δεν υπάρχει άλλος δρόμος», είναι τα λόγια του.

Αγαπήθηκε απ' τους απλούς ανθρώπους και τον μίσησαν οι μισθοφόροι της CIA και της Αμερικής. Ξόδεψαν δολάρια για να τον εξαφανίσουν: «Συνταράζεται στην κλίνη των δολαρίων της». Αλλά, αυτός συνεχίζει. Βρίσκεται στον Ινδιάνο, στον εργάτη του χαλκού, στον πετρελαιοεργάτη, στον ανθρακωρύχο, στο δουλευτή του νίτρου, στη ζάχαρη, στ' αλάτι, στις φυτείες του καφέ, όπου υπάρχει ανθρωποθάλασσα. Τον φωνάζουν «σταυραδελφό» οι καταπιεσμένοι.

Απ' την Κούβα, στη Σιέρα, στη Βολιβία, φτάνει όπως ο Μπολιβάρ καβαλώντας το Σαϊτάρι, ζωντανεύοντας την ουτοπία και γκρεμίζοντας τα σύνορα. Εγινε η φωνή του Ζαπάτα, θρύλος και παιδί των λουλουδιών, του Μάη και των γαρίφαλων.

«Τ' όνειρο πάει με τον καπνό στον ουρανό/

έσμιξε πια με το καράβι του σύννεφου/

το φως γεννιέται από παντού μα

είναι αχαμνό/ και το σκοτάδι το ξεγνέθουν και σου γνέφουν». (Ν. Καββαδίας).

Ο Πάτσο, Ντάριο και Εουστάκιο, ο Τσαπάκο, ο Ουμπάνο, ο Αντόνιο Ντο Μίνγκες (Λεόν) ο Κάμπα, οι γκεριλιέρος, οι σύντροφοι, κυκλωμένοι από παντού. Μέχρι το θάνατο και το φωτοστέφανο αγκαλιάζουν την Ιστορία. Ο Ερνέστο Τσε υπάρχει. Είναι σύμβολο. Αγωνιστής στην πράξη, αρνήθηκε αξιώματα και την εύκολη ζωή. Ο Τσε είναι ο μεγάλος νικητής. Το παράδειγμά του αποτελεί μεγάλη υποθήκη για τους αγώνες της εργατικής τάξης:«Αξίζει περισσότερο ένα παράδειγμα από έναν άνθρωπο», «θα γίνουμε ελεύθεροι ή θα γίνουμε μάρτυρες» ήταν τα λόγια του Φιντέλ και του Γκεβάρα, όταν βάδιζαν μαζί για την Κουβανέζικη Επανάσταση το 1956. Οι συζητήσεις του Τσε στο υπουργείο Βιομηχανίας είναι πάντα ιστορικές. Στην πρωτοπορία. Η ζωή, η δράση και το έργο του, ο θάνατός του άφησαν ίχνη στέρεα. Τα οράματά του οράματα έγιναν των καταπιεσμένων. Δείγμα ολοκληρωτικό για τους επαναστάτες:

«Ανθρωποι απλοί μεροκαματιάρηδες/ συνωστίζονται μέσα στο στήθος σου/ τα ποτάμια, τα δέντρα κι εσύ/ Αγκιτάτορα Τσε δεν πέθανες/ κατακόρυφος ο ήλιος σε φωτίζει/»

(Θάνος Ασίκης)

Υπάρχεις. Τα σκαλοπάτια που οδηγούν στην έξοδο. Στα δάκρυα. Μέχρι το δάκρυ του κόσμου να γίνει μαργαριτάρι.