Οι πρόσφατες ισραηλινές εκλογές ανέδειξαν τον ηγέτη του Εργατικού Κόμματος Εχούντ Μπάρακ στη θέση του πρωθυπουργού και πολλοί έσπευσαν να εκφράσουν τις ελπίδες τους για μια νέα πνοή ζωής στην, εδώ και καιρό, αποτελματωμένη ισραηλινο - παλαιστινιακή "ειρηνευτική διαδικασία". Από την πλευρά της, η Παλαιστινιακή Αρχή παρέμεινε επιφυλακτική ενώπιον των διακηρύξεων του νέου πρωθυπουργού, ο οποίος, στο περιθώριο των μεγαλόστομων υποσχέσεων, κατέστησε σαφές ότι δε συζητά καν το ζήτημα της Ιερουσαλήμ και της επιστροφής των χιλιάδων προσφύγων στα αυτόνομα παλαιστινιακά εδάφη. Για την "ειρηνευτική διαδικασία", τις ισραηλινο - παλαιστινιακές σχέσεις αλλά και την κατάσταση στα αυτόνομα παλαιστινιακά εδάφη και τη διοίκηση του Γιασέρ Αραφάτ συζητήσαμε με τον Φάντελ Αμ ελ Μπόρνο, ΓΓ της ΚΕ του Παλαιστινιακού ΚΚ,ο οποίος βρέθηκε, πρόσφατα, στην Ελλάδα για να συμμετάσχει στη Σύνοδο των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων που πραγματοποιήθηκε από στις 21 - 23 Μάη στην Αθήνα.

- Ποια είναι η εκτίμηση του κόμματός σας για τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών στο Ισραήλ; Πιστεύετε ότι η ανάδειξη στην πρωθυπουργία του Εχούντ Μπάρακ θα μπορέσει να επηρεάσει την ισραηλινο - παλαιστινιακή "ειρηνευτική διαδικασία" και πώς μπορεί να γίνει αυτό;

-Κατ' αρχάς, στη διατύπωση της οποιασδήποτε εκτίμησης, θα πρέπει κανείς να λάβει υπόψη ότι στο Ισραήλ διεξήχθησαν δύο διαφορετικές εκλογικές διαδικασίες: η εκλογή πρωθυπουργού και η εκλογή νέων μελών του Κοινοβουλίου (Κνεσέτ). Η εκλογή του Εχούντ Μπάρακ, από μόνη της, θα μπορούσε, ίσως, να σχολιαστεί θετικά, με την έννοια ότι δεν είναι τόσο αρνητικός απέναντι στην "ειρηνευτική διαδικασία". Την ίδια στιγμή, όμως, από τα αποτελέσματα της εκλογικής μάχης για την Κνεσέτ γίνεται σαφές ότι ο Εχούντ Μπάρακ, πιθανότατα, θα συνεργαστεί με κάποιο δεξιό ή ακροδεξιό κόμμα προκειμένου να μπορέσει να σχηματίσει έναν σταθερό κυβερνητικό συνασπισμό. Και η επιλογή αυτή, δεν ξέρω κατά πόσο θα είναι μόνο επιλογή ανάγκης, καθώς μέχρι σήμερα είναι έντονες οι φήμες για συνεργασία ανάμεσα στο Εργατικό Κόμμα του Μπάρακ και το υπερορθόδοξο θρησκευτικό κόμμα "Σας".

Το Παλαιστινιακό ΚΚ δεν είναι διόλου αισιόδοξο όσον αφορά την ίδια την "ειρηνευτική διαδικασία". Η κατάσταση, γενικά, στο Ισραήλ δεν είναι μια μάχη ανάμεσα στη Δεξιά και στην Αριστερά, είναι μια μάχη ανάμεσα στη Δεξιά και στην άκρα Δεξιά, οι οποίες δε διαφωνούν, επί της ουσίας, στο τι μέλλει γενέσθαι με τους Παλαιστινίους, αλλά μάλλον διαφωνούν στα τυπικά της εφαρμογής. Είναι, πιστεύουμε, ιδιαίτερα αποκαλυπτικό το γεγονός ότι τα δύο μεγάλα κόμματα, το Εργατικό και το "Λικούντ", υπέγραψαν πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών συμφωνία, με την οποία δεσμεύονται, εκατέρωθεν, ότι η Ιερουσαλήμ θα παραμείνει "αιώνια και αδιαίρετη πρωτεύουσα του Ισραήλ", ενώ οι Παλαιστίνιοι διεκδικούν την Ανατολική Ιερουσαλήμ για πρωτεύουσα ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Επιπλέον, συμφώνησαν ότι δεν πρόκειται να μετακινηθεί από τη θέση του κανένας εβραϊκός οικισμός της Δυτικής Οχθης. Συμφώνησαν να μην έχουν δικαίωμα επιστροφής στα αυτόνομα παλαιστινιακά εδάφη οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες. Αν δεν ικανοποιηθούν αυτά τα αιτήματα, που είναι τα βασικά σημεία των παλαιστινιακών διεκδικήσεων, τι ακριβώς θα γίνει;

Δε νομίζουμε ότι θα υπάρξει ικανοποιητική και δίκαιη εξέλιξη στην "ειρηνευτική διαδικασία". Ισως, απλώς, δοθεί παραπάνω χρόνος. Ο Εχούντ Μπάρακ, πιθανότατα, θα καταφέρει να αναζωογονήσει τις διαπραγματεύσεις, οι οποίες θα επαναληφθούν ξανά και ξανά. Δε νομίζω, όμως, ότι τελικά μέσα από αυτήν τη διαδικασία θα επιτευχθεί πραγματική ειρήνη.

-Αν επαληθευτούν οι εκτιμήσεις σας, η ατμόσφαιρα στις ισραηλινο - παλαιστινιακές σχέσεις, μάλλον, δε θα είναι η καλύτερη δυνατή. Εντούτοις, όπως πολλοί ισχυρίζονται, η "ειρηνευτική διαδικασία" είναι, πλέον, γεγονός και Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι, ήδη, βρίσκονται στο δρόμο της συμβίωσης. Ποιες νομίζετε ότι μπορεί να είναι οι μελλοντικές εξελίξεις;

-Διαφωνούμε με όσους θεωρούν ότι, όσο άσχημα και αν καταλήξουν τα πράγματα στην "ειρηνευτική διαδικασία", τουλάχιστον, σήμερα οι Παλαιστίνιοι και οι Ισραηλινοί έχουν μάθει να ζουν δίπλα δίπλα, να συνυπάρχουν. Οι Ισραηλινοί προσπαθούν, πάντα, να επιβάλλουν την κυριαρχία τους στους Παλαιστινίους. Μπορεί στο εσωτερικό των παλαιστινιακών εδαφών να μην έχουν, τώρα, τη στρατιωτική κυριαρχία, αλλά έχουν στα χέρια τους την πολιτική και οικονομική κυριαρχία και είναι το ίδιο. Για να αλλάξει η κατάσταση, να υπάρξει πραγματική ειρήνη, θα πρέπει να εφαρμοστούν, άμεσα, οι αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών, που μιλούν για αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τα κατεχόμενα εδάφη, κάτι που οι Ισραηλινοί δε διαπραγματεύονται καν.

Ο Γιασέρ Αραφάτ βρίσκεται σε μια διαρκή προσπάθεια συμβιβασμού της κατάστασης. Δε νομίζουμε ότι είναι δυνατόν να ικανοποιηθούν τα αιτήματα του παλαιστινιακού λαού και ο αγώνας του μέσα από μία ακόμη συμφωνία ανάμεσα, π.χ., στον Αραφάτ και στον Μπάρακ, αν και θεωρείται ιδιαίτερα πιθανό ένα τέτοιο ενδεχόμενο, με δεδομένες τις υπάρχουσες συνθήκες. Πιστεύουμε ότι η διαμάχη ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστινίους θα συνεχιστεί. Μπορεί να αλλάξει μορφή ή χαρακτήρα ή μέσα διεξαγωγής, όμως, η διαμάχη ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστινίους θα συνεχίσει να υπάρχει μέχρις ότου τα 3 βασικά αιτήματα του παλαιστινιακού αγώνα, η αραβική Ιερουσαλήμ, η απομάκρυνση των εποίκων και η επιστροφή των προσφύγων, ικανοποιηθούν.

- Μέχρι σήμερα, η "ειρηνευτική διαδικασία" και οι ενδιάμεσες διαπραγματεύσεις, που όπως εκτιμάτε δεν έχουν ικανοποιήσει τα βασικά αιτήματα του παλαιστινιακού λαού, κυριαρχούνται από την αποκλειστική διαμεσολάβηση των ΗΠΑ. Παρά το "κακό προηγούμενο", η Παλαιστινιακή Αρχή φαίνεται να πιστεύει στη θετική επιρροή που η διαμεσολάβηση αυτή μπορεί να έχει στην επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος. Ποια είναι η γνώμη σας;

- Δε νομίζουμε σε καμία περίπτωση ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν την επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος, ή ότι θέλουν να ολοκληρωθεί δίκαια η "ειρηνευτική διαδικασία" ασκώντας πιέσεις στην εκάστοτε ισραηλινή κυβέρνηση. Οι ΗΠΑ επιθυμούν να δοθεί μια λύση στο ζήτημα, που θα προετοιμάζει όλη την περιοχή για το μέλλον. Πίεση ασκείται τόσο σε Ισραηλινούς όσο και σε Παλαιστινίους, να καταλήξουν σε μια οποιαδήποτε συμφωνία, η οποία φυσικά δε θα δικαιώνει τα παλαιστινιακά αιτήματα, αλλά θα εξασφαλίζει και θα εδραιώνει ακόμη ισχυρότερα τη διαρκή παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή. Με γνώμονα αυτή την αντίληψη, προωθείται και η επίτευξη "ειρηνευτικών συμφωνιών" ανάμεσα στο Ισραήλ και σε άλλες αραβικές χώρες.-Η ενεργός παρουσία και άλλων διαμεσολαβητών, όπως είναι η ΕΕ ή η Ρωσία, αίτημα που έχει εκφράσει, κατά καιρούς, ο Γιασέρ Αραφάτ, θα άλλαζε την κατάσταση;

-Η Ρωσία δεν έχει, πια, σημαντικό ρόλο στην περιοχή, δεν επηρεάζει καμία από τις δύο πλευρές, ούτε τους Παλαιστινίους, ούτε τους Ισραηλινούς. Οσο για την Ευρωπαϊκή Ενωση, πιστεύω ότι αν, πραγματικά, επιθυμούσε να ασκήσει πίεση στο Ισραήλ, θα μπορούσε να το είχε κάνει, ήδη. Το 65% του ισραηλινού εμπορίου γίνεται με χώρες - μέλη της ΕΕ, άρα υπάρχει ένας πολύ καλός τρόπος να ασκηθεί πίεση στο Ισραήλ μέσω του εμπορίου. Κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα. Δε νομίζω ότι η ΕΕ επιθυμεί να αντιπαρατεθεί με τις ΗΠΑ, οι οποίες διαδραματίζουν και τον κυρίαρχο ρόλο στην περιοχή και στην "ειρηνευτική διαδικασία". Κατά συνέπεια, δεν πιστεύουμε ότι θα άλλαζε κάτι σημαντικό, αν διαμεσολαβητικό ρόλο ενεργό αναλάμβανε και η ΕΕ.

-Θα μπορούσατε να μας περιγράψετε ποια είναι η κατάσταση μέσα στα αυτόνομα παλαιστινιακά εδάφη; Το φως της δημοσιότητας έχουν δει πολλές καταγγελίες, κυρίως ανθρωπιστικών οργανώσεων, ότι ο τρόπος διακυβέρνησης της Παλαιστινιακής Αρχής δεν είναι διόλου δημοκρατικός αλλά μάλλον το ακριβώς αντίθετο. Τι συμβαίνει;

- Οπως ξέρετε πολύ καλά, ο αραβικός κόσμος, γενικά, δεν μπορεί να φημιστεί για τα δημοκρατικά καθεστώτα του: η Σαουδική Αραβία δεν είναι δημοκρατική, όλη η αραβική χερσόνησος δεν έχει δημοκρατικά καθεστώτα, ακόμη και η Συρία δεν έχει δημοκρατικό καθεστώς. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στη Μέση Ανατολή, όπου δεν ξέρουμε τι σημαίνει πραγματική δημοκρατία.

Στα αυτόνομα παλαιστινιακά εδάφη έχουμε άλλο ένα αυταρχικό καθεστώς. Δεν υπάρχει σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν υπάρχει σεβασμός στο δικαίωμα των ανθρώπων να ζουν αξιοπρεπώς, η διαφθορά είναι το βασικό χαρακτηριστικό των δομών της Παλαιστινιακής Αρχής. Υπάρχουν στοιχεία ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται στον περίγυρο του Γιασέρ Αραφάτ και ο ίδιος έχουν υπεξαιρέσει περισσότερα από 5 εκατομμύρια δολάρια, τα οποία προορίζονταν για τον παλαιστινιακό λαό. Η μόνη αξία που μετρά είναι αυτή των χρημάτων. Υπάρχουν συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ελευθερίας της έκφρασης και πολλών άλλων βασικών δικαιωμάτων του πολίτη.

Δεν μπορεί κανείς να θεωρήσει ότι η κατάσταση που επικρατεί, σήμερα, στα αυτόνομα παλαιστινιακά εδάφη είναι δημοκρατία. Μπορεί να γίνονται εκτενείς συζητήσεις και αναφορές γι' αυτό, αλλά δεν υπάρχει, επί της ουσίας, δημοκρατία.

Η απογοήτευση του παλαιστινιακού λαού είναι ιδιαίτερα έντονη. Και γίνεται ακόμη μεγαλύτερη εφόσον συνδυάζεται με τη φτώχεια στην οποία έχει καταδικαστεί ο παλαιστινιακός πληθυσμός από την Παλαιστινιακή Αρχή. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εκείνων των Παλαιστινίων που πραγματικά "νοσταλγούν", αν μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει αυτή τη λέξη, τις "παλιές καλές μέρες", γιατί επί ισραηλινής κατοχής δεν ήταν τόσο δύσκολες και άσχημες οι συνθήκες ζωής. Υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη λαϊκή δυσαρέσκεια. Και μία λαϊκή εξέγερση δε θα πρέπει να θεωρείται απίθανη: θα μπορούσε να συμβεί ανά πάσα στιγμή και θα στραφεί ενάντια στην Παλαιστινιακή Αρχή. Είναι πολύ πρόσφατο το παράδειγμα της Ράφα, όπου όλη η πόλη ξεσηκώθηκε εξαιτίας της θανατικής καταδίκης από το δικαστήριο ενός συμπολίτη τους, συγκρούστηκε με την Αστυνομία και σημειώθηκαν σφοδρά επεισόδια. Η Παλαιστινιακή Αρχή χρειάστηκε αρκετές μέρες για να καταφέρει να ελέγξει την κατάσταση.

Το ενδεχόμενο μιας τέτοιας εξέγερσης είναι, πραγματικά, ο εφιάλτης μας. Και είναι εφιάλτης γιατί μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή, και πιθανώς το Παλαιστινιακό ΚΚ, εκείνη την κρίσιμη στιγμή, να μην έχει καταφέρει να συγκεντρώσει τις δυνάμεις εκείνες που θα μπορέσουν να θέσουν τις σωστές βάσεις σε μια τέτοια εξέγερση. Εξίσου ανέτοιμες, ίσως, να είναι και άλλες προοδευτικές αριστερές δυνάμεις, με αποτέλεσμα μια τέτοια εξέγερση να δημιουργήσει χάος.

-Οι δύσκολες αυτές συνθήκες διαβίωσης και η έντονη απογοήτευση ανοίγουν το δρόμο στις ισλαμιστικές εξτρεμιστικές οργανώσεις να αυξήσουν τη δύναμη και την επιρροή τους στους κόλπους της παλαιστινιακής κοινωνίας;

-Σε αντίθεση με την εικόνα που δίνεται προς τα έξω, οι εξτρεμιστές ισλαμιστές έχουν χάσει μεγάλο μέρος της δύναμής τους. Ο Γιασέρ Αραφάτ κατάφερε να τους διασπάσει, να σπείρει διχόνοιες ανάμεσά τους και τελικά να τους αποδυναμώσει και να ελαχιστοποιήσει την επιρροή τους. Αλλωστε, όπως γνωρίζετε, στην τελευταία σύσκεψη της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΟΑΠ, συμμετείχε ο Σεϊκ Αχμέντ Γιασίν, ηγέτης της "Χαμάς". Τα γεγονότα έχουν σημασία και όχι τα λόγια εντυπώσεων.

Ο παλαιστινιακός λαός έχει απογοητευτεί βαθύτατα από τους ισλαμιστές, όπως επίσης και από το σύνολο σχεδόν του παλαιστινιακού πολιτικού κόσμου. Δεν τους εμπιστεύεται πια γιατί οι θέσεις τους δεν είναι ξεκάθαρες, ενώ είναι σαφές ότι έχουν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, γίνει "μπαλάκι" στα χέρια του Αραφάτ. Η αλήθεια είναι ότι, αν και η εμβέλεια του κόμματός μας δεν είναι ακόμα μεγάλη, είμαστε το μόνο κόμμα που αυξάνει σταθερά και διαρκώς τη δύναμή του, ενώ όλα τα άλλα κόμματα και παρατάξεις χάνουν δύναμη. Εχει αυξηθεί ο αριθμός των οργανώσεών μας και έχει ενταθεί η δουλιά μας.- Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι του Παλαιστινιακού ΚΚ για το επόμενο χρονικό διάστημα;

-Βασικό και κύριο μέλημά μας είναι να μην επιτρέψουμε να εφαρμοστεί καμία επιπλέον συμφωνία, που πιθανώς επιτευχθεί ανάμεσα στον Γιασέρ Αραφάτ και στον Εχούντ Μπάρακ, η οποία δε θα ικανοποιεί όλα τα βασικά αιτήματα και δικαιώματα των Παλαιστινίων, όπως ορίζονται από τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών. Θα συνεχίσουμε την πάλη μας αυτή με όλα τα δυνατά μέσα, με όλες τις δυνάμεις μας για να δικαιωθεί ο αγώνας του παλαιστινιακού λαού για ανεξαρτησία.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ

Αρνούμενος όμως τα εθνικά κράτη αρνείται τον εαυτό του. Ετσι, προσπαθεί να περάσει μέσα από τις συμπληγάδες σε ένα αντιφατικό υπερεθνικό σχήμα που θα στηρίζεται στα επιλεγμένα κράτη των ισχυρών. Υποδαυλίζοντας εθνικές αντιθέσεις αδύναμων κρατών, ενισχύοντας το ένα εναντίον του άλλου, αντιφάσκει με τον υποτιθέμενο υπερεθνικό του χαρακτήρα. Συσσωρεύοντας ανοιχτά σε έναν πόλο τη διεθνή ολιγαρχία, δημιουργεί τις αντικειμενικές και υποκειμενικές προϋποθέσεις ανάπτυξης του αντίπαλου πόλου. Η ερώτηση "ποια Ευρώπη;" μπαίνει στην ημερήσια διάταξη. Οι κάθε λογής απολογητές της υπαρκτής Ευρωπαϊκής Ενωσης δυσκολεύονται πλέον να την ταυτίσουν με την ευρωπαϊκή ήπειρο.

***

***

Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ

Το Παλαιστινιακό ΚΚ δεν είναι διόλου αισιόδοξο όσον αφορά την ίδια την "ειρηνευτική διαδικασία". Η κατάσταση, γενικά, στο Ισραήλ δεν είναι μια μάχη ανάμεσα στη Δεξιά και στην Αριστερά, είναι μια μάχη ανάμεσα στη Δεξιά και στην άκρα Δεξιά, οι οποίες δε διαφωνούν, επί της ουσίας, στο τι "μέλλει γενέσθαι" με τους Παλαιστινίους, αλλά μάλλον διαφωνούν στα τυπικά της εφαρμογής

Οι ισραηλινές μπουλντόζες στη Χαρ Χόμα

Ο Εχούντ Μπάρακ στους μετεκλογικούς πανηγυρισμούς

O Φ. Αμ ελ Μπόρνο