Ενας πρώην Αμερικανός πρεσβευτής στη Δαμασκό, μιλώντας στην ευρωπαϊκή έκδοση της "Γουόλ Στριτ Τζόρναλ", λέει πως "το μόνο πράγμα που μπορεί να καθυστερήσει τη σύρραξη Τουρκίας - Συρίας είναι, οι Τούρκοι να σταματήσουν για να πιουν ένα φλιτζάνι τσάι". Μπορεί όμως τελικά να χρειαστούν περισσότερα από ένα.

Η Τουρκία εκδίδει τελεσίγραφο 45 ημερών προς τη Συρία να της παραδώσει το "κεφάλι του Οτσαλάν" - του ηγέτη του αυτονομιστικού Κουρδικού ΡΚΚ. Δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες της συγκεντρώνονται στα σύνορα, οι άδειες τους αναστέλλονται, μαχητικά αεροσκάφη παραβιάζουν μαζικά τον εναέριο χώρο των Σύρων, ο Γιλμάζ προβαίνει σε ανεπανάληπτες πολεμικού ύφους δηλώσεις, το Ισλαμικό Κόμμα της Αρετής χαρακτηρίζει τον Χάφεζ αλ Ασαντ "εχθρό της χώρας" (!), κι η Δαμασκός μοιάζει "μουδιασμένη". Οχι μόνο επειδή ο στρατός της είναι μικρότερος: αλλά κι επειδή βρίσκεται κατά πλειοψηφία στην άλλη πλευρά των συνόρων.

Πώς προέκυψε η κρίση; Η πρόσφατη συμφωνία των αντιμαχόμενων κουρδικών παρατάξεων του Ιράκ με απώτερο στόχο τη σύσταση κουρδικού κράτους "υπό προστασία" (της Ουάσιγκτον) έκανε την Τουρκία "νευρική". Καθώς η επιχείρηση "συντριβής" του ΡΚΚ έμοιαζε να καταλήγει σε ένα ακόμα ωραίο αδιέξοδο, η Αγκυρα αποφάσισε να σοβαρέψει τη στάση της προς τη Συρία. Στόχος: εξαναγκασμός της Δαμασκού σε αποστασιοποίηση από το ΡΚΚ, για να "εξουδετερωθεί" η αυτονομιστική απειλή. Εξ ου οι "εκβιασμοί".

Οι διμερείς εδαφικές διαφορές που προέκυψαν στα χρόνια του Β Παγκόσμιου Πολέμου, το ζήτημα των υδάτων του Τίγρη και του Ευφράτη, η πολιτική συμμαχιών της Αγκυρας (παλιότερα ΝΑΤΟ, τώρα Ισραήλ), που συνδυάζεται με την αποδυνάμωση της Ρωσίας, άρα τη συνακόλουθη "περιθωριοποίηση" της Συρίας, και η "τρομοκρατία" τεκμηριώνουν συνοπτικά το ευρύ υπόβαθρο της εχθρότητας των δύο χωρών.

Διάφοροι μεσολαβητές "καλής θελήσεως" προσπάθησαν να αναλάβουν ρόλους "αποκλιμάκωσης". Κατ' αρχάς η αιγυπτιακή διπλωματία, λόγω συγγένειας αίματος με την αραβική Συρία και εκλεκτικής πολιτικής συγγένειας ("κοσμικό" καθεστώς στη Μέση Ανατολή) με την Τουρκία. Αν και οι προσπάθειες του Προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ και του υπουργού του των Εξωτερικών Αμρ Μούσα προβλήθηκαν ως "ιδανικές", το μόνο που απέφεραν ήταν απλώς η τυπική αναβολή της ανάφλεξης - με την επιφύλαξη του ότι οι Τούρκοι κλιμακώνουν τις απειλές τους.

Στη συνέχεια υπήρξαν κι άλλες (αμφιλεγόμενες) κινήσεις. Από το Ιράν, που διατηρεί σχέση "αγάπης" (ισλαμισμός) και "μίσους" (θεοκρατικό εναντίον κοσμικού καθεστώτος) με την Τουρκία. Ο Ιρανός ΥΠΕΞ, Καμάρ Χαραζί, που μετέβη στην Αγκυρα και το Σαββατοκύριακο αναμενόταν στη Δαμασκό έτυχε "θερμής" υποδοχής και οι προτάσεις του χαιρετίστηκαν ως "ειλικρινείς" κι "αδελφικές" από τον Τούρκο ομόλογό του Ισμαήλ Τζεμ, αλλά δεν μπορεί κανείς να λησμονεί πως μόλις μία μέρα πριν ο Μπουλέντ Ετσεβίτ, συγκυβερνών του Μεσούτ Γιλμάζ, κατηγορούσε την Τεχεράνη επειδή "επιτρέπει στους αυτονομιστές" (δηλαδή στους Κούρδους μαχητές του ΡΚΚ) να περνούν στο έδαφός της και να εξαπολύουν από εκεί επιθέσεις εναντίον της Τουρκίας.

Ακολούθως ο πρίγκιπας / διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας μπήκε κι αυτός στο "γαϊτανάκι" των διπλωματικών πρωτοβουλιών, χωρίς όμως να έχει ούτε το Ριάντ σοβαρές πιθανότητες πραγματικής επιτυχίας.

Ουσιαστικά οι δύο πλευρές χρησιμοποιούν τους διπλωμάτες σε ένα ιδιότυπο "σπασμένο τηλέφωνο", για να αποστείλουν μηνύματα "αδιαλλαξίας".

Οσο για την "αποστασιοποίηση" του Ισραήλ από την παρούσα φάση της κρίσης, που υποτίθεται ότι τονίστηκε με τη μείωση των αποτρεπτικών του στρατευμάτων στα σύνορά του με τη Συρία και τη διπλωματική έκφραση της "επιθυμίας" της Ιερουσαλήμ για επανενεργοποίηση της διμερούς ειρηνευτικής διαδικασίας, πρόκειται μάλλον για ελιγμό παρά για σοβαρή "στροφή". Εξάλλου, ο Μπιλ Κλίντον επανέφερε στο προσκήνιο την κατεψυγμένη μεσανατολική ειρηνευτική διαδικασία κι η συγκυρία ευνοεί όσους επιδεικνύουν "χαμηλό" προφίλ. Καθώς το Γκολάν θα έρθει στο τραπέζι αργά ή γρήγορα, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου θα προτιμήσει να παίξει το χαρτί της "σκληρής" Τουρκίας για να εκβιάσει τη Δαμασκό, ενώ ο ίδιος θα εμφανίζεται ως "καλός"...

Μπ. Γ.

ΡΩΜΗ.-

Σειρά επαφών και διαβουλεύσεων άρχισε, από χτες, ο Ιταλός Πρόεδρος, Οσκαρ Λουίτζι Σκάλφαρο, από το γραφείο του οποίου ανακοινώθηκε ότι οι συζητήσεις αυτές θα συνεχιστούν μέχρι και την Τρίτη και στη συνέχεια ο Πρόεδρος θα αποφασίσει αν θα προκηρυχτούν πρόωρες εκλογές ή θα δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε κάποιον άλλον πολιτικό ηγέτη.

Από την πλευρά του, ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός, Ρομάνο Πρόντι, διέψευσε ότι ο ίδιος έθεσε εκτός "πρωθυπουργικής κούρσας" τον εαυτό του, αν και πολιτικοί αναλυτές σχολίαζαν ότι είναι πολύ δύσκολο για τον Πρόντι να σχηματίσει εκ νέου κυβέρνηση και να εξασφαλίσει την ψήφο εμπιστοσύνης του Κοινοβουλίου. Οι δυσοίωνες προβλέψεις για τις δυνατότητες κινήσεων του Πρόντι βασίζονται στο γεγονός ότι η Κομμουνιστική Επανίδρυση εμφανίζεται αποφασισμένη να μη στηρίξει μια κυβέρνηση συνασπισμού, που θα επιμείνει στον υπάρχοντα προϋπολογισμό, ο οποίος περιλαμβάνει αύξηση φόρων, μείωση των κοινωνικών δαπανών και περιορισμό των κονδυλίων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Από την άλλη πλευρά, οι ψήφοι των διαφωνούντων της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης με επικεφαλής τον, πρώην πρόεδρο της, Αρμάντο Κοσούτα, δε φαίνονται ικανές να διατηρήσουν στην εξουσία μια κυβέρνηση συνασπισμού, κάτι που έγινε σαφές και από τη διαδικασία παροχής ψήφου εμπιστοσύνης, κατά την οποία η κυβέρνηση του Ρομάνο Πρόντι δεν κατάφερε να συγκεντρώσει, έστω και μια ισχνή, πλειοψηφία προκειμένου να διατηρηθεί στην εξουσία, εξασφαλίζοντας 312 ψήφους υπέρ, ενώ 313 ήταν οι αρνητικές ψήφοι.

Οι πρώτες συναντήσεις του Σκάλφαρο, χτες το απόγευμα, επρόκειτο να είναι με τον πρόεδρο της Βουλής, σοσιαλδημοκράτη Λουτσιάνο Βιολάντε, και τον πρόεδρο της Γερουσίας, Νικόλα Μαντσίνο, ενώ πριν ολοκληρώσει τον κύκλο των επαφών του αναμένεται να συναντηθεί και με δύο προκατόχους του, τον Τζιοβάνι Λεόνε και τον Φραντζέσκο Κοσίγκα.

ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ.-

Δυσαρέσκεια και έντονες αντιδράσεις έχει προκαλέσει στους Παλαιστινίους ο διορισμός του "σκληροπυρηνικού", μέχρι πρότινος, υπουργού Υποδομής Αριέλ Σαρόν στη θέση του υπουργού Εξωτερικών. Ο διορισμός, ο οποίος έγινε λίγες μόνο μέρες πριν από την πραγματοποίηση της ισραηλινο - παλαιστινιακής συνόδου κορυφής στην Ουάσιγκτον, κατά την οποία αναμένεται να καταληχτεί η οριστική συμφωνία αποχώρησης των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Δυτική Οχθη.

"Σαφές μήνυμα του Ισραήλ προς τη διεθνή κοινότητα όσον αφορά τη στάση του απέναντι στην ειρηνευτική διαδικασία", χαρακτήρισε ο Παλαιστίνιος διαπραγματευτής Σαέμπ Ερακάτ το διορισμό του Αριέλ Σαρόν στο υπουργείο Εξωτερικών, ο οποίος εκτίμησε ότι με αυτήν την κίνηση ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου εξέφρασε, για άλλη μια φορά, την απροθυμία του να προχωρήσει με ουσιαστικά βήματα στην ισραηλινο - παλαιστινιακή "ειρηνευτική διαδικασία". Ανάλογες ήταν και οι εκτιμήσεις του Λιβανέζου πρωθυπουργού Ραφίκ Χαρίρι, ο οποίος με δηλώσεις του στον λιβανέζικο Τύπο, εκφράζει σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσο η ισραηλινή κυβέρνηση επιδιώκει, πραγματικά, τον απεγκλωβισμό της "ειρηνευτικής διαδικασίας" από το τέλμα, προοπτική που μοιάζει να απομακρύνεται μετά την ανάληψη του υπουργείου Εξωτερικών από τον Αριέλ Σαρόν. Από την πλευρά του, ο Παλαιστίνιος ηγέτης Γιάσερ Αραφάτ, ο οποίος συνεχίζει την περιοδεία του στην Ευρώπη, απέφυγε επισταμένα να σχολιάσει την αλλαγή αυτή στο ισραηλινό κυβερνητικό σχήμα καθώς και το ενδεχόμενο να βρεθεί αντιμέτωπος με τον Αριέλ Σαρόν κατά τη συνάντηση κορυφής στην Ουάσιγκτον, την επόμενη Πέμπτη.Την ίδια στιγμή, στο Ισραήλ πολιτικοί αναλυτές επέμεναν ότι ο διορισμός του Αριέλ Σαρόν στο υπουργείο Εξωτερικών ήταν μια κίνηση τακτικής εκ μέρους του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, η οποία στόχευε στην αποκατάσταση της συνοχής και της ενότητας στους κόλπους της ισραηλινής κυβέρνησης. Η παρουσία του Αριέλ Σαρόν στο πλευρό του Ισραηλινού πρωθυπουργού κατά τη διαπραγμάτευση της αποχώρησης του ισραηλινού στρατού από τη Δυτική Οχθη με τον Γιάσερ Αραφάτ εξασφαλίζει, στους δεξιούς συγκυβερνώντες του Νετανιάχου, στοιχειώδη σιγουριά ότι δε θα γίνουν σοβαρές υποχωρήσεις εκ μέρους του Ισραηλινού πρωθυπουργού, ενδεχόμενο που είχε προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις στους κόλπους της ισραηλινής Δεξιάς, η οποία έχει, επανειλημμένως, απειλήσει με απόσυρση της υποστήριξής τηςστην ισραηλινή κυβέρνηση.

Από άκρο σ' άκρο της Ρωσίας, εκατομμύρια εργαζόμενοι βρέθηκαν στους δρόμους την περασμένη Τετάρτη, για να διαδηλώσουν με διάφορες αγωνιστικές μορφές υπέρ της παραίτησης του Γιέλτσιν και για να διεκδικήσουν τα δεδουλευμένα τους. Η μαζικότητα των εκδηλώσεων δίνει ελπίδες για αγωνιστική μελλοντική προοπτική

Κοσσυφοπέδιο

Στρατιωτική επέμβαση ενόψει;

Πυρετωδώς συνεχίζονται οι διπλωματικές διαβουλεύσεις στο Βελιγράδι ενώ, την ίδια στιγμή, τόσο ο δυτικός Τύπος όσο και μια σειρά Δυτικών διπλωματών οξύνουν, ολοένα και περισσότερο, τους τόνους της πολεμικής τους αντιπαράθεσης με τους Σέρβους

Σελ. 46 - 47

Χρηματαγορές

Πανικός, αβεβαιότητα, δυσφορία

Η "μεταδοτική" οικονομική κρίση ταλανίζει, πλέον, ακόμη και την καρδιά των καπιταλιστικών κέντρων του πλανήτη, αποδεικνύοντας ότι το άνοιγμα των αγορών "άνοιξε" και τους ασκούς του Αιόλου, ενώ γίνεται ολοένα σαφέστερο ότι το βάρος της προσπάθειας εξισορρόπησης θα κληθούν να σηκώσουν οι πλάτες των εργαζομένων

Σελ. 45

Χιλή

Η "κουλτούρα του θανάτου" ξαναχτυπά

Ενα χρόνο πριν από τις προεδρικές εκλογές, η συγκέντρωση για την επέτειο της συμπλήρωσης 25 χρόνων από το αιματηρό πραξικόπημα του στρατηγού Αουγκούστο Πινοτσέτ, βάφτηκε στο αίμα αποδεικνύοντας ότι πολλά πράγματα δεν έχουν αλλάξει στη Χιλή. Για όλα αυτά μιλά στο "Ρ", ο Χάιμε Εσκομπάρ, σύμβουλος της Χριστιανικής Συναδελφότητας των Εκκλησιών της Χιλής

Σελ. 42 - 43