Η παραπέρα ανάπτυξη των ρωσοσερβικών σχέσεων δεν γίνεται βέβαια σε «άδειο γήπεδο», αλλά εν μέσω οξύτατου ανταγωνισμού με ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, καθώς η Σερβία έχει ενταχθεί στον ΝΑΤΟικό «Συνεταιρισμό για την Ειρήνη», συμμετέχει σε ασκήσεις της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας, ενώ είναι και προς ένταξη χώρα της ΕΕ.

Λόγω και των παραδοσιακών δεσμών τους, η Ελλάδα αναλαμβάνει αποστολές για τη μεγαλύτερη πρόσδεση της Σερβίας στον ευρωατλαντικό άξονα, γεγονός που αντικειμενικά οξύνει τις τριβές και με τη Ρωσία.

Σε μια εξέλιξη, όμως, της προηγούμενης βδομάδας, η Σερβία υπέγραψε συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Ευρασιατική Οικονομική Ενωση (EAEU), κράτη - μέλη της οποίας είναι η Ρωσία, η Αρμενία, η Λευκορωσία, το Καζακστάν και το Κιργιστάν.

Η ΕAEU ιδρύθηκε με βάση την τελωνειακή ένωση και τον Κοινό Οικονομικό Χώρο και λειτουργεί από την 1η Γενάρη του 2015. Εχει υπογράψει συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με το Βιετνάμ, μια προσωρινή συμφωνία ζώνης ελεύθερων συναλλαγών με το Ιράν και συμφωνία οικονομικής συνεργασίας με την Κίνα, ενώ διαπραγματεύεται εμπορικές συμφωνίες με άλλες χώρες.

Προφανώς, η συμφωνία αυτή θα δημιουργήσει ένα ακόμα ευνοϊκότερο κλίμα στις πολιτικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Σερβίας, επιδρώντας συνολικότερα στις σχέσεις της Σερβίας και της Ρωσίας με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Σύμφωνα με την υπηρεσία Τύπου της ρωσικής κυβέρνησης, η νέα συμφωνία στοχεύει στην εναρμόνιση των όρων των εμπορικών συναλλαγών των κρατών - μελών της EAEU με τη Σερβία και θα είναι οικονομικά επωφελής, καθώς καταργούνται οι τελωνειακοί δασμοί και διευκολύνονται οι εξαγωγές υπό συνθήκες διευρυμένου καθεστώτος ελεύθερων συναλλαγών.

Για τη Σερβία η συμφωνία έχει μεγάλη οικονομική σημασία, καθώς δίνει πρόσβαση σε μια αγορά περίπου 180 εκατ. ανθρώπων για τις εταιρείες της. Ο Σέρβος υπουργός Εμπορίου, Τουρισμού και Τηλεπικοινωνιών, Ράσιμ Λιάγιτς, δήλωσε πως η συμφωνία αυτή καλύπτει το 99% των σερβικών εμπορευμάτων, που απαλλάσσεται από τους τελωνειακούς δασμούς, δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες για περαιτέρω συνεργασία σε άλλους τομείς, εκτός από το εμπόριο.

«Αναμένουμε νέες επενδύσεις τόσο από τις χώρες της EAΕU, όσο και από τις χώρες της ΕΕ, οι οποίες μπορούν επίσης να επωφεληθούν από τη συμφωνία αυτή αν παράγουν τα προϊόντα τους στη Σερβία», είπε. Το εμπόριο της Σερβίας με τις χώρες της EAΕU ανήλθε στα 3,4 δισ. ευρώ το 2018, με τις εξαγωγές να ανέρχονται σε 1,1 δισ. και τις εισαγωγές στα 2,3 δισ. ευρώ.

Στο μεταξύ, ενισχύεται σταδιακά - και σχετικά «αθόρυβα» - η κινεζική διείσδυση στη Σερβία, εκτός από την οικονομία, τελευταία και στον τομέα της ασφάλειας. Με το «σκεπτικό» ότι όλο και περισσότεροι Κινέζοι τουρίστες επισκέπτονται το Βελιγράδι, η κινεζική κυβέρνηση έχει εγκαταστήσει στην πρωτεύουσα Κινέζους αστυνομικούς, που πραγματοποιούν κοινές περιπολίες με Σέρβους. Επιπλέον το μνημόνιο συνεργασίας περιλαμβάνει και συνεργασία στην «ασφάλεια στον κυβερνοχώρο».

«Μέχρι στιγμής η Κίνα ενδιαφερόταν κυρίως να επενδύει και να δανείζει χρήματα στη Σερβία», αναφέρει στο γερμανικό «Der Spiegel» ο Β. Βουκσάνοβιτς, Σέρβος επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου. «Τώρα η Κίνα εμπλέκεται και στην εθνική ασφάλεια και στον τομέα των μυστικών υπηρεσιών, γεγονός που αποτελεί αξιοσημείωτη αλλαγή πορείας», προσθέτει.

Οι κινεζικές περιπολίες στη Σερβία αποτελούν μέρος ενός συνολικού σχεδίου αστυνόμευσης και παρακολούθησης, του «Safe City» (Ασφαλής Πόλη), σύμφωνα με το οποίο συνολικά 1.000 κάμερες του κινεζικού τηλεπικοινωνιακού κολοσσού «Huawei» με λογισμικό αναγνώρισης προσώπου πρόκειται να εγκατασταθούν τα επόμενα δύο χρόνια στο Βελιγράδι.

Το ζήτημα της «Huawei» στην κατασκευή δικτύων 5G, που είναι ένας στρατηγικός ανταγωνιστής για τις ΗΠΑ, τέθηκε και στην τελευταία Σύνοδο του ΝΑΤΟ, με την επισήμανση ότι εγείρονται ζητήματα ασφάλειας των δικτύων και των πληροφοριών.

Επιπλέον, μόλις πριν από λίγες βδομάδες, η σερβική κυβέρνηση ανακοίνωσε μία από τις μεγαλύτερες εξοπλιστικές συμφωνίες της Κίνας στην Ευρώπη. Τους επόμενους μήνες θα παραδοθούν στη Σερβία εννέα οπλισμένα drones της κινεζικής AVIC. «Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) και η "Huawei" εισάγουν ένα νέο στοιχείο "ασφάλειας" στη συμμετοχή της Σερβίας στο "Νέο Δρόμο του Μεταξιού" της Κίνας», λέει ο Βουκσάνοβιτς.

Εξάλλου, ο Σέρβος υπουργός Αμυνας πρόσφατα υπαινίχθηκε ότι η σερβική κυβέρνηση θα παρουσιάσει κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με κινεζικά στρατεύματα, σύμφωνα με το «Spiegel».

Κινεζικά κεφάλαια συμμετέχουν σε δεκάδες επενδυτικά έργα στη Σερβία, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων των Κινέζων στη χαλυβουργία και την αμυντική βιομηχανία. Η κινεζική κυβέρνηση έχει ήδη δανείσει περισσότερα από 5 δισ. ευρώ στη Σερβία, ως μέρος της κολοσσιαίας πρωτοβουλίας έργων υποδομής (και όχι μόνο) «Μια ζώνη, Ενας δρόμος».

Τα κράτη των Βαλκανίων θεωρούνται από την Κίνα στρατηγικά σημαντική πύλη προς την Ευρώπη, τόσο σε έργα υποδομής όσο και σε «ευαίσθητες» τεχνολογίες και εξοπλισμούς. Από τη μεριά της, η σερβική κυβέρνηση αξιοποιεί στο έπακρο τη συνεργασία με το Πεκίνο, προκειμένου να ασκήσει πίεση στην ΕΕ διεκδικώντας καλύτερους όρους στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.