Τα οικονομικά προβλήματα, που ταλανίζουν τους περισσότερους δήμους της χώρας, όχι απλώς δεν πήραν το δρόμο προς τη λύση τους, αλλά αντιθέτως, ανακυκλώνονται, με απώτερο στόχο την προώθηση της «οικονομικής αυτοτέλειας» των Δήμων, δηλαδή τη μετατροπή τους σε επιχειρήσεις που πωλούν υπηρεσίες και σε φορομπήχτες που αντλούν έσοδα από τους δημότες τους. Το παραπάνω προκύπτει από τη χτεσινή πρώτη μέρα του έκτακτου συνεδρίου της ΚΕΔΚΕ για τα οικονομικά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που ολοκληρώνεται σήμερα, σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας.

Η σύγκληση της ηγεσίας της ΚΕΔΚΕ (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΣΥΝ), υπό τις ευλογίες αυτών των κομμάτων, παρά τις όποιες αποπροσανατολιστικές φραστικές αντιθέσεις, ήταν το βασικό στοιχείο που χαρακτήρισε το συνέδριο.

Ο υπουργός Εσωτερικών Κ. Σκανδαλίδης, κάνοντας σαφές ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να αλλάξει πολιτική κατεύθυνση και στόχους αναφορικά με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, υποσχέθηκε κάποια ψίχουλα (δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στον πρόεδρο της ΚΕΔΚΕ Π. Κουκουλόπουλο να δηλώνει μετά σε ραδιοφωνικούς σταθμούς ότι «έτσι ικανοποιούνται τα 9 στα 10 αιτήματα των Δήμων».

Συγκεκριμένα ο υπουργός: Επανέλαβε την πρωθυπουργική υπόσχεση για έκτακτη επιπλέον οικονομική επιχορήγηση των Δήμων με 315 εκατ. ευρώ για το 2003. Δεσμεύτηκε ότι στον προϋπολογισμό του 2004 θα εγγραφούν - σύμφωνα με το ν.1828/89 - τα ποσά για την ΤΑ, αλλά με βάση τα στοιχεία του 2002! Ετσι όμως διαχωρίζει τα ποσά από την εξέλιξη του προϋπολογισμού. Που σημαίνει διαχωρισμός των εσόδων της ΤΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό και στην ουσία αλλαγή του ν.1828/89. Για τον οποίο, ενώ δικολαβικά αρνήθηκε την αλλαγή του ή μετατροπή ή αναθεώρησή του, «σε βάρος της ΤΑ», είπε ότι ο νόμος αυτός «είναι ένα θέμα που πρέπει να συζητήσουμε όχι να αλλάξουμε το πνεύμα του, αλλά να αλλάξουμε ουσιαστικά ή να διευρύνουμε τις ρυθμίσεις του, προκειμένου να ανταποκριθεί στις καινούριες ανάγκες».

Για τις νέες αρμοδιότητες που μεταφέρθηκαν στην ΤΑ, είπε ότι η κυβέρνηση θα τις χρηματοδοτήσει μέχρι την έναρξη της λειτουργίας τους. Από εκεί και πέρα, για την ανάπτυξη και λειτουργία τους, θα πρέπει οι δήμοι να βρουν τα έσοδα. Για το Ειδικό Πρόγραμμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΕΠΤΑ) είπε ότι θα ξεκινήσει μέχρι το τέλος του χρόνου ο προγραμματισμός των έργων του υπολειπόμενου 50% που χρωστά η κυβέρνηση στους Δήμους.

Τέλος, αναφερόμενος στη ρύθμιση των χρεών με δανεισμό, είπε ότι αφορούν στο σύνολο του χρέους, με επιτόκιο 5,07% και δίνει στους Δήμους ένα χρόνο «περίοδο χάριτος» και διάρκεια δανείου 15 χρόνια.

Ολα τα παραπάνω, που σε τίποτα δε λύνουν τα εκρηκτικά οικονομικά προβλήματα των Δήμων, κρίθηκαν από τα επιτελεία των παρατάξεων που στηρίζονται από ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΣΥΝ, ως «ικανοποιητικά».

Αν κάτι κυριάρχησε στην πρώτη μέρα του έκτακτου συνεδρίου της ΚΕΔΚΕ, ήταν το επί της ουσίας πνεύμα συναίνεσης μεταξύ των κυριοτέρων ομιλητών στα κύρια οικονομικά ζητήματα της Αυτοδιοίκησης. Και ιδιαίτερα στο θέμα της δυνατότητας των Δήμων να επιβάλουν φόρους. Να σημειωθεί δε, πως οι εκπρόσωποι του δικομματισμού και του ΣΥΝ, εντόπισαν πως το κύριο πρόβλημα των οικονομικών της ΤΑ, απορρέει από «τη μη εφαρμογή της νομιμότητας» και όχι από την πολιτική που έχουν ασκήσει οι κυβερνήσεις από το '90 μέχρι σήμερα, μαζί με την πολιτική που τόσα χρόνια εφάρμοσαν οι ηγεσίες της ΚΕΔΚΕ.

Ο πρόεδρος της ΝΔ, Κ. Καραμανλής, κατηγόρησε μεν την κυβέρνηση για την πολιτική της στην ΤΑ, αλλά είπε πως είναι αναγκαιότητα «η θεσμοθέτηση δυνατότητας είσπραξης πόρων από την ίδια την ΤΑ μέσω μιας συνολικής μεταρρύθμισης του φορολογικού συστήματος, χωρίς όμως περαιτέρω φορολογική επιβάρυνση των πολιτών»(!).

Ο πρόεδρος του ΣΥΝ, Ν. Κωνσταντόπουλος, αφού μίλησε για την ανάγκη «οικονομικής αυτονομίας και ανεξαρτησίας» της ΤΑ, άσκησε «κριτική» στο ΠΑΣΟΚ, διότι «προχώρησε σε αναδιπλώσεις» στις μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησε για την Αυτοδιοίκηση.

Τέλος, ο Δημ. Τσοβόλας, πρόεδρος του ΔΗΚΚΙ, απευθυνόμενος στους συνέδρους, είπε: «Εχετε καθήκον ιερό να απευθυνθείτε στο λαό και να του αποκαλύψετε τους αναχρονιστές, που αυτοαποκαλούνται εκσυγχρονιστές, αυτούς που την "άνοιξη" της ΤΑ, της δεκαετίας του '80, την κατάντησαν "βαρυχείμωνο"». Και επισήμανε τη συμπαράσταση του ΔΗΚΚΙ, «για να δοθεί μια σταθερή λύση στο οικονομικό πρόβλημα της ΤΑ, στα πλαίσια μιας άλλης, ποιοτικά αναβαθμισμένης ΤΑ, με σύγχρονη διοικητική διάρθρωση, για ουσιαστική αποκέντρωση και περιφερειακή Ανάπτυξη».

Στη δράση, την αντίσταση και τη διεκδίκηση κάλεσε τους αιρετούς να αναζητήσουν το μέσο για την άσκηση ουσιαστικής πίεσης, ώστε να υπάρξουν κάποια θετικά αποτελέσματα, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα, μιλώντας στο έκτακτο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ. Υπογραμμίζοντας όμως ταυτόχρονα πως θετική εξέλιξη στην ΤΑ, στην κατεύθυνση της ικανοποίησης των κοινωνικών αναγκών, δεν μπορεί να υπάρξει έξω από θετικές για το λαό ανατροπές στη γενική πολιτική κατεύθυνση και στο συσχετισμό δυνάμεων.

Η Αλ. Παπαρήγα τόνισε πως αναμφισβήτητα ο λόγος πραγματοποίησης του έκτακτου συνεδρίου είναι εξαιρετικά σημαντικός και επανέλαβε από το βήμα του την εκτίμηση του ΚΚΕ ότι «η ΚΕΔΚΕ όφειλε προ πολλού να έχει προχωρήσει σε κινητοποιήσεις», καθώς και ότι «το ζήτημα αυτό έπρεπε να κυριαρχήσει στις εκλογές, ώστε οι ψηφοφόροι να γνωρίζουν τι μπορεί να περιμένουν την επαύριο, να είναι ενημερωμένοι και ετοιμοπόλεμοι, πράγμα που δεν ισχύει σήμερα».

«Υπενθυμίζουμε επίσης - συμπλήρωσε - ότι επανειλημμένως έχουμε ασκήσει κριτική στην ΚΕΔΚΕ, ότι με τις αποφάσεις της όχι μόνο δεν άσκησε πίεση στην κυβερνητική πολιτική, στις επιλογές της ΕΕ, αντίθετα λειτούργησε σε κλίμα συναίνεσης». Διευκρινίζοντας, ωστόσο, πως «αυτό δε μας εμποδίζει σήμερα να στηρίξουμε αγωνιστικές κινητοποιήσεις, που κατά τη γνώμη μας χρειάζονται, όταν μάλιστα δε φαίνεται φως στο καίριο αυτό πρόβλημα, ούτε σήμερα, ούτε και αμέσως μετά τις εκλογές, ανεξάρτητα ποια συγκεκριμένη κυβέρνηση θα προκύψει».

Οπως υπογράμμισε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ: «Δράση, αντίσταση, διεκδίκηση, αυτό είναι το μέσο για να ασκηθεί ουσιαστική πίεση, να υπάρχουν κάποια θετικά αποτελέσματα. Ταυτόχρονα έχουμε καθαρό ότι δεν μπορεί να υπάρξει θετική εξέλιξη στο θεσμό και στην ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών έξω από θετικές για το λαό ανατροπές στη γενική πολιτική κατεύθυνση και στο συσχετισμό».

Και συμπλήρωσε: «Αυτό δε σημαίνει ότι παραπέμπουμε όλα τα ζητήματα στο αύριο, αλλά ότι σταθερά, από θέση αρχών, χωρίς υποταγή στις τρέχουσες πολιτικές και κομματικές σκοπιμότητες, προσπαθούμε να συμβάλουμε στην απόσπαση κάποιων λύσεων, στην παρεμπόδιση χειρότερων εξελίξεων».

Ακολούθως η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ υπογράμμισε πως είναι κοινή συνείδηση ότι στην όξυνση του οικονομικού προβλήματος της ΤΑ έχει τη συνδρομή της η παγιωμένη, κρατική προκλητική υποχρηματοδότηση, όπως και η παράνομη παρακράτηση θεσμοθετημένων από τη Βουλή πόρων που οφείλει το κράτος, με ευθύνη αρχικά της κυβέρνησης της ΝΔ, που άνοιξε το δρόμο, και στη συνέχεια του ΠΑΣΟΚ, που εμπέδωσε την κλοπή των οφειλομένων.

«Το θεωρούμε - τόνισε - τεράστιο οικονομικό και πολιτικό σκάνδαλο. Ομως πιστεύουμε ότι δεν μπαίνει το μαχαίρι στο κόκαλο, όταν περιορίσουμε το πρόβλημα της ΤΑ στην οικονομική του διάσταση και ακόμα περισσότερο αποτελεί ουτοπία, αν όχι κοροϊδία, να θεωρείται ως πρόβλημα ρύθμισης των χρεών και των παρακρατήσεων, ως λογική να δοθεί μια ανάσα στην ΤΑ. ΄Η λύνεται το οικονομικό πρόβλημα ή δε λύνεται.

Ολα τα άλλα συνιστούν μπαλώματα και σκοπιμότητες. Με αυτή την έννοια απορρίπτουμε τις κυβερνητικές "ασπιρίνες", προεκλογικού μάλιστα χρώματος, όπως και κάθε άλλη σκέψη να υπάρξει συμβιβασμός στις διεκδικήσεις. Οπως δε μας ικανοποιεί και η θέση της ΝΔ, περί εξασφάλισης χρηματοδότησης, γιατί αυτή εμπεριέχει και τη φορομπηχτική πολιτική και την εξάρτηση από τα επιχειρηματικά κεφάλαια και κέρδη».

Η κρατική χρηματοδότηση, σημείωσε η Αλ. Παπαρήγα, δεν αποτελεί δωρεά του κράτους, άρα δεν μπορεί και να νοηθεί ως εξάρτηση από το κράτος. Η εξάρτηση παράγεται όταν ζητάς και παίρνεις χρήματα που δε σου ανήκουν. Η κρατική χρηματοδότηση προέρχεται από τον πλούτο που παράγουν οι εργαζόμενοι, αποτελεί ένα ελάχιστο μέρος επιστροφής των απωλειών τους, που είναι πολύ μεγαλύτερες σήμερα παρά ποτέ».

Συνεχίζοντας, η Αλ. Παπαρήγα επισήμανε ότι «η ανταγωνιστικότητα και η σύγκλιση έχουν συγκεκριμένο ταξικό περιεχόμενο και στην ΕΕ και στην Ελλάδα. Ταυτίζονται με την εξασφάλιση της άνετης κερδοφορίας του κεφαλαίου και των μονοπωλιακών ομίλων, συνεπάγονται την ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της αναρχίας της αγοράς, τη μείωση των κοινωνικών δικαιωμάτων, τη συνεχή περιοριστική εισοδηματική πολιτική. Αλλωστε, όλα τα κοινοτικά προγράμματα και αποφάσεις προβάλλουν ως προϋπόθεση για την ανταγωνιστικότητα τη διεύρυνση και εμβάθυνση της ανατροπής των εργασιακών σχέσεων, την αύξηση της προσωρινής μερικής απασχόλησης, την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης, την ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών υπηρεσιών. Το λένε καθαρά και απερίφραστα».

«Ακόμα και αν επιτευχθεί κάποια σύγκλιση στους ρυθμούς ανάπτυξης, ή σε κάποιους άλλους δείκτες, δεν πρόκειται να καταργηθεί η φτώχεια, η ταξική ανισότητα, η τάση έντασης του αυταρχισμού και της καταστολής», συμπλήρωσε και συνέχισε: «Η διεύρυνση του ταξικού χάσματος είναι προϋπόθεση για την άνοδο της ανταγωνιστικότητας. Ούτε πραγματική εξίσωση μπορεί να επέλθει, γιατί η έμφυτη τάση του καπιταλιστικού συστήματος είναι το μεγάλο ψάρι να τρώει το μικρό. Οσο μεγαλώνει ο ανταγωνισμός, τόσα περισσότερα θα πληρώνουν οι εργαζόμενοι».

Απαριθμώντας τους στόχους του ΚΚΕ απέναντι και στα αιτήματα της ΚΕΔΚΕ, η Αλ. Παπαρήγα υπογράμμισε:

«1. Η οικονομική επάρκεια της ΤΑ εξασφαλίζεται μόνο όταν αυτή θα έχει στη δικαιοδοσία της ποσά που θα εκφράζουν ένα σημαντικό ποσοστό του Κρατικού Προϋπολογισμού και θα αντιστοιχούν στον κοινωνικό ρόλο που αυτή πρέπει να έχει, στην υλοποίηση αρμοδιοτήτων που της ανήκουν.

2. Γενναία αύξηση της κρατικής επιχορήγησης από τον κρατικό προϋπολογισμό του 2004. Θα μπορούσε να ξεκινήσει με διπλασιασμό, ενώ δεν πρέπει να απεμποληθούν παλαιότερα αιτήματα, όπως το αίτημα για το 8% του προϋπολογισμού. Ο εκσυγχρονισμός, η αναπροσαρμογή των αιτημάτων πρέπει να κοιτάει εμπρός και όχι πίσω, να είναι προς τα πάνω και όχι εκπτώσεις προς τα κάτω.

3. Εννοείται ότι η κυβέρνηση πρέπει να εξοφλήσει τα χρέη που δημιούργησε, γιατί αυτά δε λείπουν από το θεσμό, αλλά από το λαό και τις υπηρεσίες που έχει ανάγκη.

4. Οσο διάστημα υπάρχει εισροή κοινοτικών πόρων, αυτή δεν πρέπει να βρίσκεται στη δικαιοδοσία των ιδιωτών. Πρέπει να γίνεται δηλαδή από οργανισμούς της ΤΑ και όχι από ιδιωτικές εταιρίες.

5. Ο έλεγχος να ασκείται από αιρετά όργανα και να γίνεται δημόσιος απολογισμός για τα αποτελέσματά της, να υπάρξει έλεγχος όσο γίνεται, ώστε να μη χρησιμοποιούνται για διαφθορά ατόμων και φορέων.

Η αξιοποίηση αυτών των πόρων πρέπει να στηρίζεται σε μια διαφορετική αντίληψη για την πολιτική κατά κλάδο και περιφέρεια, να υπάρχουν ενιαία κριτήρια για τη λήψη και τη διαχείριση.

6. Θα μπορούσε στις σημερινές συνθήκες να γίνουν αποδεκτές οι δημοτικές επιχειρήσεις που αξιοποιούν τοπικούς πόρους και τοπικές ιδιαιτερότητες, στο βαθμό που έχουν ως βασικό στόχο την κοινωνική παρέμβαση στην τοπική ανάπτυξη προς όφελος των εργαζομένων, με την προϋπόθεση επίσης ότι αυτές αναπτύσσονται με τρόπους και διαδικασίες που εξασφαλίζουν τον κοινωνικό έλεγχο και τη διαφάνεια στη λειτουργία και διαχείριση, στα αποτελέσματα και στην κατανομή τους. Είμαστε αντίθετοι σε κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα που αναπτύσσεται για να υποκαταστήσει την ΤΑ. Είμαστε αντίθετοι στο καθεστώς των χρεοκοπημένων δημοτικών επιχειρήσεων.

7. Ταυτόχρονα προβάλλουμε ένα πλέγμα μέτρων για τα δικαιώματα των εργαζομένων στην ΤΑ, τη σταθερή τους απασχόληση, με μισθούς που ικανοποιούν τις ανάγκες τους. Είμαστε σε αναμέτρηση με το καθεστώς ομηρίας μέσα στο οποίο ζουν, με τις γνωστές προσλήψεις συμβασιούχων για ορισμένο χρόνο, όταν μάλιστα αυτοί καλύπτουν πάγιες ανάγκες».

Η Αλ. Παπαρήγα τόνισε πως «η οξύτητα του οικονομικού προβλήματος δεν πρέπει να επισκιάσει το μείζον πολιτικό πρόβλημα, πού βρίσκεται και πού πάει ο θεσμός της ΤΑ, με τις νέες μεταρρυθμίσεις που ετοιμάζονται, αλλά και με τη χρησιμοποίηση των αλλαγών στη διοικητική δομή της χώρας».

Οπως επισήμανε: «Η σύγχρονη ΤΑ ως θεσμός έχει μετατραπεί σε γραφείο υπηρέτησης των ιδιωτών επιχειρηματιών, ενώ μέρα με τη μέρα αποκτά όλα τα χαρακτηριστικά μιας τοπικής εφορίας. Εχει επιφορτιστεί να διαχειρίζεται κοινωνικές υπηρεσίες, όπως πολιτισμός, παιδεία, αθλητισμός, περιβάλλον, κοινωνική μέριμνα, παιδικοί σταθμοί, με βάση το κέρδος. Ενώ έχει συμβάλλει τα μέγιστα στην εδραίωση των μορφών της μερικής απασχόλησης. Ταυτόχρονα, προχωρά ολοταχώς στη μετατροπή της και σε μηχανισμό καταστολής, σε εκκολαπτήριο μηχανισμών συγκέντρωσης πληροφοριών και άλλων στοιχείων που θα συμβάλλουν στην πιο αυταρχική θωράκιση του συστήματος, στην παραβίαση ατομικών δεδομένων. Ενώ παλαιότερα εμφανιζόταν από δισταγμός έως τσιγκουνιά στην ανάθεση νέων αρμοδιοτήτων, σήμερα υπάρχει πλειοδοσία μετάθεσης αρμοδιοτήτων και ευθυνών, αφού όμως εξασφαλιστεί ότι το μάρμαρο θα το πληρώσει ο λαός και θα βγουν κερδισμένοι οι επιχειρηματίες. Αυτά τα προβλήματα έχουν άμεση σχέση με το οικονομικό της αδιέξοδο».

Καταλήγοντας, αναφέρθηκε και στις επικείμενες αλλαγές στη διοικητική δομή της χώρας, λέγοντας:

«Εμείς δε βλέπουμε καμία θετική αλλαγή στη σημερινή κατάσταση του θεσμού, λόγω των αλλαγών στη διοικητική δομή της χώρας. Οπως άλλωστε δεν έφερε θετικές αλλαγές η θεσμοθέτηση της "Περιφέρειας" και οι αναγκαστικές συνενώσεις του "Καποδίστρια". Φαινομενικά, απατηλά εμφανίζεται ως αποκέντρωση και προοδευτικός εκσυγχρονισμός. Κατά τη γνώμη μας, η προτεινόμενη μείωση των περιφερειών και των νομών, των δήμων, οι άλλες αλλαγές που θα γίνουν, θα συμβάλλουν στη δημιουργία ευνοϊκότερων όρων για την κρατική παρέμβαση και τη δράση των εταιριών, ενώ θα αναπαράγουν σε τοπικό επίπεδο και τη ρουσφετολογία και τη γραφειοκρατία.

Στην πραγματικότητα, η νέα διοικητική δομή της χώρας θα οδηγήσει στην ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση του κανονιστικού, παρεμβατικού, δηλαδή εξουσιαστικού ρόλου του κράτους, στην ελαχιστοποίηση, το μηδενισμό της δυνατότητας ή της προσπάθειας να υπάρξει ευελιξία, διαφοροποίηση, απόκλιση από τις κεντρικές επιλογές. Παίρνουμε υπόψη ότι η αλλαγή στη διοικητική δομή είναι προσαρμοσμένη στις κατευθύνσεις του τοπικού πολιτικού και διοικητικού συστήματος της ΕΕ, με σαφή αντιλαϊκό χαρακτήρα και μόνο.

Σε τελευταία ανάλυση, η αλλαγή στη διοικητική δομή δεν πρόκειται να λύσει τα προβλήματα της ανεργίας, της φτώχειας, της υποβάθμισης και κατάργησης δημοκρατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Πιο συγκεντρωτική πολυεπίπεδη ΤΑ θα έχουμε και όχι πιο αποκεντρωμένη. Πιο απόμακρη από τον λαϊκό έλεγχο».

Τέλος, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ έθεσε το ζήτημα της απλής αναλογικής ως πάγιου εκλογικού συστήματος και στο επίπεδο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οπως τόνισε: «Θέλουμε να θέσουμε ένα ζήτημα που δεν είναι μέσα στα θέματα του έκτακτου συνεδρίου, όμως είναι επίκαιρο, συνιστά επίσης δημοκρατικό πρόβλημα για την ΤΑ. Το ζήτημα της εφαρμογής της απλής αναλογικής στην εκλογή των οργάνων και την κατάργηση μιας σειράς αναχρονιστικών και αντιδημοκρατικών νόμων που αφορούν στην εκλογή, στη δομή και λειτουργία των συλλογικών οργάνων της».