Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών κάνει λόγο για «τουρκοκυπριακή διοίκηση», ο Μπ. Ετσεβίτ, ζητά να «αναγνωριστεί η πραγματικότητα στην Κύπρο», ο Ρ. Ντενκτάς απαιτεί την αναγνώριση του τουρκοκυπριακού κράτους και ο Γλ. Κληρίδης, «στηριζόμενος» στην ελληνική κυβέρνηση, προσέρχεται στον τέταρτο γύρο των συνομιλιών, δηλώνοντας ικανοποιημένος από το προσωπικό ενδιαφέρον του Προέδρου Κλίντον!

Στην ετήσια έκθεση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών για τις θρησκευτικές ελευθερίες στον κόσμο, στο κεφάλαιο για την Κύπρο οι ελεύθερες περιοχές αναφέρονται ως Κυπριακή Δημοκρατία και τα κατεχόμενα ως «Τουρκοκυπριακή Διοίκηση». Η ενέργεια αυτή προκάλεσε την αντίδραση της Λευκωσίας, η οποία έχει προβεί ήδη σε διαβήματα προς την Ουάσιγκτον. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Φιλελεύθερος» γίνεται επίσης αναφορά σε σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και σε «βασικό νόμο» (BASIC LAW) των Τουρκοκυπρίων. Αναλύοντας την κατάσταση σε πολιτικό επίπεδο, η έκθεση επισημαίνει πως πριν το 1974 υπήρχε μεγάλη περίοδος διακοινοτικών συγκρούσεων. Το νησί, σύμφωνα με τους Αμερικανούς, μοιράστηκε από την τουρκική στρατιωτική επέμβαση του 1974, που ακολούθησε το πραξικόπημα της Ελλάδας. Για τη σημερινή κατάσταση στη χώρα η έκθεση αναφέρει πως «από το 1974 το νότιο μέρος του νησιού βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το βόρειο μέρος διοικείται από την τουρκοκυπριακή διοίκηση».

Για το θέμα που εξετάζεται από την έκθεση σημειώνεται ότι το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας προωθεί την ελευθερία της θρησκείας και η κυβέρνηση σέβεται το δικαίωμα αυτό στην πράξη. Ο «βασικός νόμος» στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, αναφέρεται, επίσης, προωθεί την ελευθερία της θρησκείας και οι Αρχές σέβονται το δικαίωμα αυτό στην πράξη. Οι Αμερικανοί κάνουν προσπάθεια εξίσωσης των καταστροφών, που επέφερε ο Αττίλας σε εκκλησίες με την κατάσταση των τζαμιών στις ελεύθερες περιοχές. Υπάρχουν παράπονα, αναφέρει, για βανδαλισμούς σε αχρησιμοποίητες ορθόδοξες εκκλησίες προσθέτοντας πως οι Τουρκοκύπριοι εκφράζουν παρόμοια παράπονα για τα τζαμιά «στο νότο». Κάνει ειδική αναφορά σε ελληνοκυπριακή εθνικιστική οργάνωση που πήρε την ευθύνη για επίθεση τζαμιού τον Αύγουστο του 1999 στις ελεύθερες περιοχές.

Εν τω μεταξύ ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Ραούφ Ντενκτάς, δήλωσε προκλητικά ότι εάν το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών εκδώσει ψήφισμα, που δε θα αναγνωρίζει τη λεγόμενη οντότητα του ψευδοκράτους, δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτό, ούτε αυτό, από την τουρκοκυπριακή πλευρά. Σε συνέντευξη στο τουρκικό πρακτορείο «ΑΝΑΤΟΛΗ», ο κατοχικός ηγέτης είπε ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά είναι έτοιμη για ουσιαστικές συνομιλίες, κάνοντας αναφορά στο απαράδεκτο πολυσέλιδο έγγραφό του που υπέβαλε στα Ηνωμένα Εθνη. Σχολιάζοντας, εξάλλου, το ενδεχόμενο ανάθεσης του υπουργείου Εξωτερικών στον Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, ο Ραούφ Ντενκτάς είπε δεν τον ανησυχεί καθόλου το ενδεχόμενο αυτό, αφού, όπως ισχυρίστηκε, ο κ. Χόλμπρουκ είναι ο πρώτος που γνωρίζει ότι οι Τουρκοκύπριοι δεν πρόκειται να παραιτηθούν από την ελευθερία και το λεγόμενο κράτος τους.

Ευχαριστημένος από την παρέμβαση Κλίντον δηλώνει ο Πρόεδρος Κληρίδης, αλλά αναμένει τα αποτελέσματα.

Καλές και εποικοδομητικές χαρακτήρισε ο Πρόεδρος Κληρίδης τις επαφές που είχε μέχρι τώρα στη Νέα Υόρκη. Σε δήλωση στην απεσταλμένη του ΡΙΚ στη Νέα Υόρκη, ο Πρόεδρος Κληρίδης είπε επίσης ότι ενημερώθηκε από τον πρωθυπουργό της Ελλάδας και την πρέσβειρα της Κύπρου για τη στάση των Αμερικανών και για τη σαρανταπεντάλεπτη συνάντηση που είχε ο Πρόεδρος Κλίντον με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Αχμέτ Σεζέρ.

Οπως είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κατά τη συνάντηση αυτή ο Αμερικανός Πρόεδρος ανέφερε στον Τούρκο ομόλογό του ότι πρέπει να γίνουν εδώ και τώρα διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Σε ερώτηση κατά πόσον είναι ευχαριστημένος με αυτή τη δήλωση, ο Πρόεδρος Κληρίδης είπε ότι η ενέργεια του Αμερικανού Προέδρου μας αφήνει ευχαριστημένους, αλλά, πρόσθεσε, τώρα περιμένουμε αποτελέσματα, τα οποία θα φανούν αφού αρχίσουν οι συνομιλίες».

Μέσα στην ατμόσφαιρα που δημιουργεί το διαρκώς επαναλαμβανόμενο αίτημα της Αγκυρας για έναν εφ' όλης της ύλης ελληνοτουρκικό διάλογο, συναντώνται περί το τέλος της βδομάδας στη Ν. Υόρκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ οι υπουργοί Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου και Ι. Τζεμ. Ο Ελληνας υπουργός έφτασε στη Ν. Υόρκη το μεσημέρι της Κυριακής, «μαζί» με τις δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού, Μπ. Ετσεβίτ, με τις οποίες επαναλαμβάνεται η πρόσκληση της Αγκυρας για διμερή ελληνοτουρκικό διάλογο.

Ο Γ. Παπανδρέου θα έχει συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Ι. Τζεμ, την Παρασκευή 15 του Σεπτέμβρη. Οι δύο αντιπροσωπείες θα έχουν γεύμα, το Σάββατο, όπου θα γίνει μία αξιολόγηση της μέχρι τώρα πορείας των σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας. Οπως δήλωσε χτες από την Αθήνα ο εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης, «θα γίνει μία συζήτηση με θέμα τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και Καλής Γειτονίας». Ο Τ. Χυτήρης επανέλαβε «την ελληνική θέση για οποιοδήποτε μέτρο είναι στρατιωτικό, για την ελληνική πλευρά γίνεται στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, σύμφωνα πάντοτε με το μνημόνιο Παπούλια-Γιλμάζ του 1998».

Οπως συνηθίζει η Αγκυρα, λίγο πριν από κάθε ελληνοτουρκική συνάντηση, επανέλαβε με δηλώσεις του πρωθυπουργού της χώρας Μπ. Ετσεβίτ τις θέσεις της περί διμερούς ελληνοτουρκικού διαλόγου.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός επανέλαβε την τουρκική πρόσκληση «για διάλογο για τα θέματα του Αιγαίου και του εναέριου χώρου». Ο Μπ. Ετσεβίτ, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου για το αν τα προβλήματα μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας μπορούν να επιλυθούν, σημείωσε ότι τους τελευταίους μήνες οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν εισέλθει σε μια «ατμόσφαιρα διαλόγου» και πρόσθεσε ότι στον οικονομικό και στον πολιτιστικό τομέα οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες εξελίσσονται πολύ θετικά. «Είναι όμως καιρός να συζητήσουμε και για τα βασικά προβλήματα μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας», συνέχισε ο Τούρκος πρωθυπουργός και υποστήριξε ότι «όσο η Ελλάδα συνεχίζει να αρνείται να συζητήσει για τα θέματα του Αιγαίου και του εναέριου χώρου, δε θα υπάρξουν θετικές εξελίξεις».

Κατηγορηματικά αντίθετοι στην προώθηση της πρότασης για εγκαθίδρυση Κυπριακής Συνομοσπονδίας, ως λύση του κυπριακού ζητήματος, εμφανίστηκαν μέσα από τις ομιλίες τους, όλοι οι εκπρόσωποι των κυπριακών κόμματων που το προηγούμενο Σάββατο παραβρέθηκαν και μίλησαν σε ημερίδα που διοργάνωσε το ΔΗΚΚΙ, με θέμα: «Εξελίξεις στην Κύπρο». Παράλληλα, κοινή πεποίθηση των εκπροσώπων, του πολιτικού κόσμου του νησιού (ήταν εκπρόσωποι των ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ Κίνημα Σοσιαλδημοκρατών, Νέοι Ορίζοντες) ήταν ότι και ο τέταρτος γύρος συνομιλιών για το Κυπριακό, που θα γίνει στη Ν. Υόρκη, δε δημιουργεί ελπίδες, ούτε και νέες προοπτικές για την επίλυση του προβλήματος.

Η συγκεκριμένη ημερίδα ξεκίνησε με ομιλία του προέδρου του ΔΗΚΚΙ, Δ. Τσοβόλα, ο οποίος μεταξύ άλλων ανέφερε ότι το Κυπριακό είναι διεθνές πρόβλημα εισβολής και κατοχής, παραβίασης του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Ελληνισμού της Κύπρου. Σ' άλλο σημείο έκανε λόγο για «υποχωρήσεις σε βάρος της Ελλάδας, από την ελληνική κυβέρνηση», μέσα από τη Συμφωνία του Ελσίνκι. Τέλος, κλείνοντας την ομιλία του, έκανε την πρόβλεψη ότι «αν κλείσει με συνομοσπονδία το Κυπριακό, τότε να περιμένουμε, επειδή θα είναι το πρώτο παγκόσμιο προηγούμενο, δεν υπάρχει άλλο στον κόσμο και εδώ είναι η δολιότητα και των Αμερικάνων και των Βρετανών και των Τούρκων, αμέσως μετά θα διεκδικήσουν συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο και μακροπρόθεσμα την ίδια φόρμουλα στη Θράκη».

Στην τοποθέτησή του ο Χρ. Ροκόφυλλος, που μίλησε εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ, προσπάθησε να συνδέσει την επίλυση του Κυπριακού με την ένταξη της Κύπρου ως κράτους - μέλους στην ΕΕ, υποστηρίζοντας ότι με τη Συμφωνία του Ελσίνκι «αναπτύχθηκε μια συγκεκριμένη δυναμική»... Ο βουλευτής της ΝΔ Π. Σκανδαλάκης, στη λογική της «συναίνεσης», δε σχολίασε καθόλου τις αποφάσεις του Ελσίνκι και μίλησε για «σύσταση συμβουλίου εθνικής άμυνας». Επίσης στην ημερίδα μίλησαν εκπρόσωποι του ΣΥΝ και της ΠΟΛ.ΑΝ., η Αλίκη Μαραγκοπούλου καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ο Θέμος Στοφορόπουλος πρέσβης επί τιμή κ.ά.

Στη συγκεκριμένη ημερίδα, εκ μέρους του ΚΚΕ μίλησε το μέλος της ΚΕ του Κόμματος Ηλ. Λέγγερης, ο οποίος τόνισε ότι «με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Κορυφής της ΕΕ στο Ελσίνκι το Δεκέμβρη του 1999 και την επιστολή Λιπόνεν γίνεται ακόμα πιο φανερό ότι οι λύσεις που προωθούνται υποτάσσονται στη λογική της νέας τάξης πραγμάτων και στρέφονται ενάντια στα πραγματικά συμφέροντα των λαών της Ελλάδας, της Κύπρου και της Τουρκίας». Ενώ σ' άλλο σημείο υπογράμμισε ότι «το Κυπριακό είναι ένα διεθνές πρόβλημα εισβολής και κατοχής μέρους του εδάφους ενός ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους - μέλους του ΟΗΕ από ένα άλλο κράτος και σ' αυτή τη βάση πρέπει να αντιμετωπιστεί».