Η λεγόμενη οικογενειακή φωτογραφία των ηγετών των 53 χωρών που συμμετείχαν στη σύνοδο στο Μιλάνο

Στο φόντο μιας βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης που οξύνει διαρκώς τους ανταγωνισμούς μεταξύ μονοπωλίων, ξεκίνησε χτες στο Μιλάνο της Ιταλίας η 10η Σύνοδος Κορυφής Ευρώπης - Ασίας, που αναμένεται να ολοκληρωθεί σήμερα. Στην ιταλική μεγαλούπολη βρίσκονται 53 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων από τις δύο ηπείρους σε μια περίοδο που οι αναδυόμενες ασιατικές οικονομίες προσελκύουν το ενδιαφέρον όλο και περισσότερων ευρωπαϊκών πολυεθνικών, ενώ από την άλλη μεριά μια σειρά ασιατικές εταιρείες διεκδικούν με αξιώσεις αναβάθμιση της θέσης τους σε μια σειρά κλάδους. Ταυτόχρονα με τη Σύνοδο θα γίνει και το 14ο Ευρασιατικό Επιχειρηματικό Φόρουμ, που, σύμφωνα με δημοσιεύματα, αναμένεται να φιλοξενήσει στελέχη άνω των 300 εταιρειών.

Η Σύνοδος Ευρώπης - Ασίας (ASEM) είναι μια διακρατική συνάντηση που ξεκίνησε το 1996. Σ' αυτή συμμετέχουν τα 28 κράτη - μέλη της ΕΕ αλλά και οι Ελβετία και Νορβηγία, τα 10 κράτη - μέλη της ASEAN (Ενωση Νοτιοανατολικής Ασίας) και ακόμα χώρες όπως η Ρωσία, η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα. Συνολικά η ASEM έχει 51 μέλη ενώ στη φετινή Σύνοδο αναμένεται να γίνουν δεκτές ως πλήρη μέλη η Κροατία και το Καζακστάν.

Είναι ολοφάνερο ότι στο περιθώριο της Συνόδου (στις διμερείς συναντήσεις) αλλά και με αφορμή τις ίδιες τις συζητήσεις που περιλαμβάνει το πρόγραμμα θα δοθεί νέα ώθηση σε μια σειρά παζάρια και διεργασίες, τόσο σε θέματα που αφορούν επιχειρηματικές συνεργασίες αλλά και άλλα γεωπολιτικού ενδιαφέροντος. Σ' αυτήν την κατεύθυνση έγινε και συνάντηση μεταξύ αξιωματούχων της ΕΕ και της ASEAΝ, καθώς εδώ και καιρό τα ευρωενωσιακά μονοπώλια δείχνουν ότι επιδιώκουν να ενισχύσουν την παρουσία τους στην Ασία, έναντι ανταγωνιστών τους, όπως, π.χ., τα αμερικανικά κεφάλαια. Σε αυτή τη συνάντηση το άνοιγμα έκανε ο Χέρμαν Βαν Ρομπάι, ο οποίος κάλεσε σε ευρύτερη στρατηγική συνεργασία των δύο διακρατικών ενώσεων ενώ ανήγγειλε ότι το επόμενο διάστημα η ΕΕ θα τοποθετήσει πρεσβευτή της στην ΑSEAN. Ταυτόχρονα, κάλεσε τους εκπροσώπους των χωρών να διατυπώσουν τις απόψεις για την κατάσταση σε συγκεκριμένα μέτωπα, όπως η λεγόμενη αντιμετώπιση του «Ισλαμικού Κράτους», η σύγκρουση στην Ουκρανία και η αντιπαράθεση στη Νοτιοανατολική Ασία. Εξάλλου, τα δύο πρώτα θέματα αναμένεται να απασχολήσουν και τη σύνοδο Ευρώπης - Ασίας κατά τη σημερινή μέρα.

Το κεντρικό θέμα της συνόδου είναι «Υπεύθυνη συνεργασία για βιώσιμη ανάπτυξη και ασφάλεια», όπου ως «ασφάλεια» εννοείται η «ασφάλεια» με πολλά επίθετα μπροστά: «Πυρηνική», «μη παραδοσιακή», «κοινωνική», «θαλάσσια». Ουσιαστικά, πρόκειται για την «ασφαλή» συνεργασία καπιταλιστικών κρατών στην προώθηση αντιλαϊκών πολιτικών (γενικά αλλά και σε μια σειρά τομείς) με στόχο την εξασφάλιση ευνοϊκών όρων για τη δράση των μονοπωλίων, που φυσικά δεν μπορεί να εξαλείψει τις αντιθέσεις ακόμα και μεταξύ των ίδιων των «εταίρων». Μάλιστα, τονίζεται πως η ΕΕ «θα δώσει έμφαση στη φιλοδοξία της να θεωρηθεί ένας εποικοδομητικός και αξιόπιστος παίκτης στην εξελισσόμενη περιφερειακή αρχιτεκτονική ασφαλείας».

Οπως είναι φυσικό, με αφορμή τη σύνοδο, τα διεθνή και εγχώρια ΜΜΕ γέμισαν δημοσιεύματα σχετικά με τα σχέδια που κάθε πλευρά αναμένεται να προωθήσει στο Μιλάνο.

Μεταξύ άλλων, ξεχωρίζουν οι νέοι «Δρόμοι του Μεταξιού» που εδώ και χρόνια αποτελούν βασική προτεραιότητα της Κίνας (αφορούν ενεργειακούς και εμπορικούς δρόμους που συνδέουν Ανατολή και Δύση στα «χνάρια» των αρχαίων εμπορικών δρόμων). Επίσης, η Νότια Κορέα θα επιδιώξει να εξασφαλίσει νέα στήριξη σε επιχειρηματικά σχέδια για τη σιδηροδρομική σύνδεση της Κορεατικής Χερσονήσου με τον υπερσιβηρικό σιδηρόδρομο (μέσα και από την επικράτεια της ΛΔ Κορέας). Εκτιμάται ότι έτσι θα μειωθεί σημαντικά αφενός ο χρόνος των εμπορικών συναλλαγών (που σήμερα γίνονται κύρια μέσα από τη θάλασσα) αλλά και το κόστος τους.

Σήμερα, με βάση τη Γιούροστατ, το 44% των εισαγωγών στην ΕΕ προέρχονται από την ASEM (εκτός φυσικά των ευρωπαϊκών χωρών), όπως και το 30% των εξαγωγών. Τα ίδια ποσοστά πριν από δέκα χρόνια ήταν αντίστοιχα 40% και 25%.

Κίνα και Ρωσία αντιπροσωπεύουν το 50% των εξαγωγών αυτών και τα 2/3 των εισαγωγών. Ακόμα, Κίνα, Ρωσία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα και Ινδία συγκαταλέχθηκαν το 2013 στους πρώτους 10 εμπορικούς εταίρους της ΕΕ.

Οσον αφορά τη «μοιρασιά» της πίτας μεταξύ των Ευρωπαίων, η Γερμανία έχει ισχυρό προβάδισμα. Ελέγχει το 34% εξαγωγών σε χώρες της ASEM (έναντι μόλις 11% της Γαλλίας, 10% του Ηνωμένου Βασιλείου και 9% της Ιταλίας). Επίσης, στη Γερμανία γίνεται το 20% των εισαγωγών από τις συγκεκριμένες χώρες (έναντι 17% της Ολλανδίας, 12% του Ηνωμένου Βασιλείου και 8% της Γαλλίας αλλά και της Ιταλίας).

Με δεδομένους τους δείκτες ύφεσης που «εδραιώνονται» πλέον σε ισχυρές καπιταλιστικές χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, είναι καθαρό ότι θα ενταθούν οι κόντρες για την ανατροπή των παραπάνω συσχετισμών. Χαρακτηριστικό του «προβληματισμού» που επικρατεί σε μια σειρά επιχειρηματικά επιτελεία είναι η δήλωση του Πάολο Μπορσάτα, στελέχους της ευρωπαϊκής «δεξαμενής σκέψης» «Αμπροσέτι»: «Η Ιταλία άργησε στις σχέσεις της με την Ασία σε σχέση με άλλες χώρες όπως η Γερμανία ή η Γαλλία (...) Η Ιταλία έχει μια παρουσία στον κόσμο κάτω από τις δυνατότητές της αλλά έχει δείξει ισχυρό ενδιαφέρον πρόσφατα». Ο ίδιος εκτίμησε ότι η φετινή σύνοδος της ASEM θα δώσει σε κυρίαρχες ιταλικές βιομηχανίες σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες, ειδικά σε κλάδους όπως ο ιματισμός, τα τρόφιμα, αλλά και η μηχανική.