ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τετάρτη 19 Ιούνη 1996
Σελ. /36
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ
51 χρόνια από το θάνατό του

Ο Αρης Βελουχιώτης υπήρξε αναμφισβήτητα κορυφαία στρατιωτική και πολιτική φυσιογνωμία της Εθνικής Αντίστασης ενάντια στη γερμανοφασιστική κατοχή. Προσωπικότητα ανήσυχη και προικισμένη, με σπουδαία ηγετικά χαρίσματα, πνεύμα ανυπότακτο και δημιουργικό ο Αρης, κατανόησε από την πρώτη στιγμή της κατάλυσης της εθνικής μας ανεξαρτησίας το καθήκον του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και έθεσε τον εαυτό του στις υπηρεσίες του λαού και της χώρας. Υπήρξε πρωταγωνιστής στη δημιουργία του ΕΛΑΣ, ο φυσικός αρχηγός του, ο πρωτοκαπετάνιος του αντιστασιακού κινήματος, ο άνθρωπος που -στηριγμένος στην ολόπλευρη υποστήριξη του κόμματός του, του ΚΚΕ, και στις ανεξάντλητες δυνάμεις του ελληνικού λαού - ανέλαβε και έφερε με επιτυχία σε πέρας το καθήκον να ξαναζωντανέψει το 1821, το αρματολίκι και την κλεφτουριά.

Ποιος ήταν

Ο Αρης Βελουχιώτης (το πραγματικό του όνομα ήταν Θανάσης Κλάρας) γεννήθηκε στη Λαμία στις 27 Αυγούστου του 1905. Ηταν το τρίτο παιδί του Δημήτρη και της Αγλαϊας Κλάρα. Στην οικογένεια υπήρχαν άλλα τρία παιδιά: Ο Περικλής, η Ευαγγελία και ο Μπάμπης. Η οικογένεια του Αρη ήταν γενικά εύπορη, είχε όμως και αγωνιστικές, πατριωτικές ρίζες, γεγονός που αναμφισβήτητα επέδρασε στη μετέπειτα πορεία του Αρη. Οι προπάπποι του, από μητέρα κι από πατέρα, είχαν πάρει ενεργό μέρος στην Επανάσταση του 1821.

Αν και είχε σπουδάσει γεωπόνος και θα μπορούσε να σταδιοδρομήσει εκμεταλλευόμενος την περιουσία του πατέρα του, ο Αρης ένιωθε πιο κοντά στο φτωχό λαό. Τον τραβούσε μια δύναμη να αντιταχθεί στη φτώχεια και τη δυστυχία που έβλεπε γύρω του. Ετσι γρήγορα θα παρατήσει το επάγγελμα του γεωπόνου και θα κατέβει στην Αθήνα, όπου θα πάρει τις πρώτες σπίθες της επαναστατικής φλόγας των κομμουνιστών από τον συμπατριώτη του Τ. Φίτσο και στα 1924-1925 θα οργανωθεί στην Κομμουνιστική Νεολαία. Από κει και μετά η πορεία του είναι συνδεδεμένη με τους αγώνες του εργατικού - κομμουνιστικού κινήματος της χώρας.

Για τις ιδέες του θα περάσει το μεγαλύτερο διάστημα της στρατιωτικής του θητείας στον πειθαρχικό ουλαμό Καλπακίου, το γνωστό στρατιωτικό κάτεργο της εποχής. Μετά το στρατό θα δουλέψει σε διάφορες δουλιές της ΟΚΝΕ και του κόμματος, καθώς και στο "Σοσιαλιστικό Βιβλιοπωλείο" με διευθυντή τον Γ. Ζεύγο.Οι πιο σημαντικές όμως κομματικές δουλιές που ανέλαβε αφορούσαν τον παράνομο κομματικό μηχανισμό (κομματική περιφρούρηση, οργάνωση δραπετεύσεων αγωνιστών από τις φυλακές, εξασφάλιση πλαστών ταυτοτήτων για τους παρανόμους συντρόφους κλπ.).

Η δικτατορία του Μεταξά θα τον συλλάβει στα τέλη του '36 αρχές του '37 και θα τον φυλακίσει στην Αίγινα. Οταν όμως στέλνεται (1937) για να δικαστεί στην Αθήνα, αποδρά μέσα από το δικαστήριο. Στο διάστημα αυτής της νέας παρανομίας του θα δουλέψει στην παράνομη κομματική δουλιά, στη Μακεδονία, αλλά θα τον ξανασυλλάβουν στη Δράμα και θα τον ξαναστείλουν στις φυλακές της Αίγινας. Στα μέσα του 1939 - πιθανόν τον Ιούνη - τον στέλνουν στις φυλακές της Κέρκυρας. Τον Ιούλη του ίδιου έτους υπογράφει δήλωση και αποφυλακίζεται. Η δήλωση αυτή θα τυραννάει τη συνείδησή του σ' όλη την υπόλοιπη ζωή του. Ομως, παρά τη δήλωση, ποτέ δεν ξεκόπηκε από το Κόμμα.

Πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ

Η πιο λαμπρή περίοδος της επαναστατικής δράσης του Θ. Κλάρα είναι η περίοδος της Εθνικής Αντίστασης. Με την έναρξη του ελληνο-ιταλικού πολέμου θα βρεθεί στο Αλβανικό Μέτωπο σαν λοχίας του πυροβολικού. Μετά την είσοδο της Γερμανίας στον πόλεμο και την κατάρρευση του μετώπου, θα επιστρέψει στην Αθήνα και θα προσπαθήσει να οργανώσει εστίες αντίστασης κατά των κατακτητών. Στις 15/5/1941 συμμετέχει σε σύσκεψη στο δασύλλιο της Καισαριανής με θέμα την οργάνωση της αντίστασης. Παράλληλα ο ίδιος με δικιά του πρωτοβουλία συγκροτεί μηχανισμό, τον οποίο και παραδίδει στη συνέχεια στη νέα ΚΕ του ΚΚΕ, που θα αναλάβει να ανασυγκροτήσει το Κόμμα.

Το Νοέμβρη του 1941 στέλνεται από την ΚΕ του Κόμματος στη Ρούμελη για να εξετάσει τις δυνατότητες ανάπτυξης του αντάρτικου κινήματος. Επιστρέφει το Δεκέμβρη του ίδιου έτους, υποβάλλει σχετική έκθεση στο Κόμμα, η οποία και εγκρίνεται. Το Γενάρη του 1942 βγαίνει οριστικά στο βουνό και αρχίζει τη δουλιά της συγκρότησης των ανταρτοομάδων. Η δουλιά αυτή στέφεται με επιτυχία και στις 7/6/1942 θα μπει στο χωριό Δομνίτσα της Ευρυτανίας με το όνομα Αρης Βελουχιώτης. Από κει και μετά το όνομά του θα αντηχήσει σ' ολόκληρη την Ελλάδα. Είναι ο πρωταγωνιστής στη δημιουργία του ΕΛΑΣ και φυσικός αρχηγός του. Η συντριβή του ιταλικού καταδιωκτικού αποσπάσματος "Ρυκά", ο Γοργοπόταμος, η μάχη του Κρικέλου, του Μικρού Χωριού και εκατοντάδες άλλες θα συνδεθούν με το όνομά του. Στις 2/5/1943 με τη συγκρότηση του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ θα οριστεί καπετάνιος του, μέλος της τριμερούς ηγεσίας, δίπλα στον Σαράφη που ήταν ο στρατιωτικός αρχηγός και τον αντιπρόσωπο του ΕΑΜ - κάτι σαν πολιτικός επίτροπος - Α. Τζήμα - Σαμαρινιώτη.

Στις 22/4/1944 ο Αρης θα περάσει στην Πελοπόννησο, με αποστολή να βοηθήσει στην ανάπτυξη του αντάρτικου κινήματος και στη συντριβή των εθνοπροδοτικών ταγμάτων ασφαλείας. Πετυχαίνει στην αποστολή του απόλυτα και επιστρέφει στη Ρούμελη τον Οκτώβρη του ίδιου έτους. Στις 20/10/1944 μπαίνει στη γενέτειρά του Λαμία, όπου γίνεται δεκτός από χιλιάδες κόσμου και εκφωνεί τη γνωστή, περίφημη, ιστορική του ομιλία.

Στα Δεκεμβριανά δε θα πάρει μέρος. Θα σταλεί μαζί με τον Σαράφη και τον κύριο όγκο των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στην Ηπειρο εναντίον του Ζέρβα. Με τη Συμφωνία της Βάρκιζας θα διαφωνήσει. Από πολύ παλιά πίστευε ότι η παρουσία των Αγγλων στην Ελλάδα είχε ως μοναδικό στόχο την εξόντωση του λαϊκού ΕΑΜικού κινήματος και είχε κάνει γνωστή την άποψή του στο Κόμμα. Παρά τις διαφωνίες του με τη Βάρκιζα, υπέγραψε τη διαταγή αποστράτευσης του ΕΛΑΣ, πειθαρχώντας στην κομματική γραμμή. Στη συνέχεια όμως θα ξαναρχίσει την αντάρτικη δράση, γεγονός που τελικά θα οδηγήσει στη διαγραφή του από το Κόμμα. Στις 16/6/1945, έξω από τη Μεσούντα, θα δώσει ο ίδιος τέλος στη ζωή του με το ατομικό του περίστροφο. Τον αρχηγό θα ακολουθήσει στο θάνατο και ο πιστός του αντάρτης ο Τζαβέλας. Οι διώκτες τους θα αποκεφαλίσουν τους δύο νεκρούς συντρόφους και θα κρεμάσουν τα κεφάλια τους από τις 18 έως τις 20 Ιούνη σ' ένα φανοστάτη στα Τρίκαλα. Η θηριωδία αυτή δείχνει πως ο πρωτοκαπετάνιος, ακόμη και νεκρός, συνέχιζε να τρομοκρατεί την αντίδραση.

Την αξία του Αρη Βελουχιώτη - και των συντρόφων του - αναγνώρισαν και οι αντίπαλοί του.

Ο αρχηγός της βρετανικής αποστολής στην Ελλάδα Κρις Γουντχάουζ τον χαρακτήρισε ως "πολεμική φυσιογνωμία του ΕΛΑΣ" και ο υπαρχηγός του ΕΔΕΣ Κομνηνός Πυρομάγλου ως την "πιο ισχυρά και πιο δυναμική προσωπικότητα μεταξύ της τριανδρίας του ΕΛΑΣ (Σαράφης, Αρης, Τζήμας)". Μεγαλύτερης αναγνώρισης όμως έτυχε από το λαό, που δεν έπαψε ποτέ να τον έχει ζωντανό παράδειγμα, να τον θυμάται και να τον τραγουδάει, παρά τις προσπάθειες της αντίδρασης να αμαυρώσει ή να εκμεταλλευτεί τη μνήμη του, προσδοκώντας έτσι να πλήξει το κόμμα του, το ΚΚΕ.

ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΕΡΜΙΟΝΙΔΑΣ
Να δώσουν τώρα οι Γερμανοί τις επανορθώσεις

Ψήφισμα συγκέντρωσης των κατοίκων του νομού, που έγινε στο Κρανίδι

"Το θέμα των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα είναι μη διαπραγματεύσιμο. Εκείνο που μπορεί να συζητηθεί είναι μόνο ο τρόπος, τα μέσα και οι μορφές των καταβολών αυτών".

Τα παραπάνω τονίζουν σε ψήφισμά τους οι κάτοικοι της επαρχίας Ερμιονίδας, στο οποίο κατέληξαν μετά από ανοιχτή συγκέντρωση που πραγματοποίησαν προχτές το βράδυ στο προαύλιο του Α Δημοτικού Σχολείου Κρανιδίου με τη συμμετοχή του κλήρου, της Νομαρχιακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του Εργατικού Κέντρου και του Επιμελητηρίου Αργολίδας.

Στο ψήφισμα αναφέρεται ότι σύμφωνα με την απόφαση του Διασυμμαχικού Οργανισμού Επανορθώσεων, που συνήλθε στο Παρίσι τις 14-1-1946 για τις υλικές ζημιές που προξένησαν στη χώρα μας τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, αυτές ανέρχονται σε 7,100 δισ. δολάρια, ενώ τα αναγκαστικά δάνεια που πήραν οι κατακτητές από την Ελλάδα ανέρχονται σε 3,5 δισ. δολάρια. Επίσης τονίζεται ότι το υπόλοιπο οφειλής της Γερμανίας προς την Ελλάδα από τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο είναι 80 εκατ. μάρκα, ενώ υπάρχει και η οφειλή της Γερμανίας προς την Ελλάδα από τη διαφορά του Κλήριγκ στο Μεσοπόλεμο, ύψους 523 εκατ. δολαρίων αγοραστικής αξίας 1938.

Με βάση αυτές τις διαπιστώσεις οι κάτοικοι της επαρχίας Ερμιονίδας, στο ψήφισμά τους, που κοινοποιείται προς την πολιτική ηγεσία του τόπου και τη γερμανική πρεσβεία, καταλήγουν: "Η διεκδίκηση των απαιτήσεών μας από τη Γερμανία είναι δικαίωμα και όχι αίτημα".

Ο Αρης, έφιππος, προελαύνει στα βουνά της Ρούμελης. Τον ακολουθεί το πρωτοπαλίκαρό του, ο Λέοντας. (Από το λεύκωμα του Σπύρου Μελετζή "Με τους αντάρτες στα βουνά")

Χιλιοτραγουδισμένος

Ο Αρης Βελουχιώτης τραγουδήθηκε και υμνήθηκε από το λαό όσο κανείς άλλος. Η λαϊκή μούσα δεν τσιγκουνεύτηκε μαζί του, αλλά κι αυτός ουδέποτε την άφησε χωρίς έμπνευση. Τα τραγούδια του λαού για τον ήρωα τραγουδήθηκαν στην Αντίσταση και τραγουδιούνται ακόμη. Αναφέρουμε ενδεικτικά ένα μικρό απάνθισμα:

Λαμποκοπούν χρυσά σπαθιά/ πέφτουν ντουφέκια ανάρια/ ο Αρης κάνει πόλεμο/ μ' αντάρτες παλικάρια... (απόσπασμα από τραγούδι για τον Αρη που τραγουδήθηκε ύστερα από τη μάχη του Μικρού Χωριού το 1942).

***

Βγήκαν αντάρτες στα βουνά/ τα Ρουμελιώτικα παιδιά/ και το πρώτο παλικάρι/ όλοι το φωνάζουν Αρη... (Από τα πρώτα αντάρτικα τραγούδια που τραγουδούσε ο λαός με την εγκαθίδρυση της λαϊκής εξουσίας στις απελευθερωμένες περιοχές).

***

Μπελής πάει στο Δομοκό/ κι ο Αρης στην Αθήνα/ κι ο Νικηφόρος πέρασε πέρα στην Παρνασσίδα... (Παραλλαγή δημοτικού τραγουδιού).

***

Σαν ατσάλινο τείχος που αλύγιστο ορμάει/ στα πεδία των τίμιων μαχών, / με αρχηγούς το Σαμαρινιώτη, το Σαράφη και τον Αρη/ πούναι οι μάνες του λαϊκού στρατού!

Δίχως τανκς, αεροπλάνα/ μόνο μ' όλμους, πολυβόλα/ και ψυχή σαν του λαϊκού στρατού,/ με καθοδήγηση λαμπρή του αρχηγού μας του Αρη/ ξεψυχάει ο αγκυλωτός του φασισμού. (Τραγούδι για τους τρεις αρχηγούς του ΕΛΑΣ που δημιουργήθηκε όταν συγκροτήθηκε το Γενικό Στρατηγείο).

Ο Αρης αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και για την ελληνική λογοτεχνία. Ο Γ. Ρίτσος,ο Κ. Βάρναλης,η Ρίτα Μπούμη - Παπά,ο Γ. Κοτζιούλας,ο Ν. Καββαδίας και άλλοι τραγούδησαν τον μεγάλο επαναστάτη και λαϊκό αγωνιστή.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ