Χρονιά με αυξημένη δραστηριότητα, το 1997, για το Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα, που βρήκε το νεοϊδρυθέν κόμμα για πρώτη φορά στη Βουλή. Από την 1η Πανελλήνια Συνδιάσκεψη, τον Ιούνη του '96, μέχρι σήμερα το ΔΗΚΚΙ εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται ως κόμμα αρχηγοκεντρικό όπου πρωτεύοντα ρόλο παίζει ο πρόεδρός του, Δ. Τσοβόλας.

Με τις πολιτικές επιλογές και θέσεις που πήρε, το χρόνο που πέρασε, κατέδειξε ότι στη νεοφιλελεύθερη πολιτική του νέου ΠΑΣΟΚ (που βαδίζει στα χνάρια του παλιού) δεν μπορεί να αποτελέσει διέξοδο μια σοσιαλδημοκρατική εκδοχή, πολιτικής ταξικής συνεργασίας και "εθνικής συνεννόησης για ενιαία στρατηγική".

Επιβεβαίωσε έτσι την εκτίμηση του ΚΚΕ, που διατυπώθηκε στην απόφαση της Συνόδου της ΚΕ του, στις 4 Οκτώβρη: "Το ΔΗΚΚΙ επιδιώκει να κρατήσει αποστάσεις κυρίως από την πολιτική της κυβέρνησης και τη ΝΔ. Η ηγεσία του ΔΗΚΚΙ ασκεί κριτική σε επιλογές της ΕΕ, καυτηριάζει μέτρα που υπηρετούν τα κέρδη, τελικά όμως ως λύση και οριστική διέξοδο προβάλλει την αναδιανομή εισοδημάτων. Οι προτάσεις του, ιδιαίτερα στη σημερινή φάση του καταιγισμού των μέτρων, είναι ανεδαφικές στην καλύτερη περίπτωση. Δεν αμφισβητεί την πολιτική των ιμπεριαλιστικών οργανισμών, ειδικότερα του ΝΑΤΟ. Οι εθνικιστικές του θέσεις παρεμποδίζουν την ανάπτυξη της συνείδησης των λαϊκών στρωμάτων, όπως και η προσκόλλησή του στο "καλό" ΠΑΣΟΚ επί Α. Παπανδρέου".

Το ΔΗΚΚΙ από την ίδρυσή του έχει θέσει τους τρεις βασικούς στρατηγικούς άξονες της πολιτικής του παρέμβασης. Αυτοί προσδιορίστηκαν και τον Ιούνη του '96 στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη, ως εξής: Πρώτον η ματαίωση των αντιλαϊκών και αντεθνικών σχεδίων, δεύτερον η δημιουργία αναπτυξιακού μετώπου και τρίτον η ενεργοποίηση των πολιτών. Στα πλαίσια αυτά διαμορφώνονται και οι θέσεις του κόμματος για κεντρικά πολιτικά ζητήματα που έχουν σχέση με την οικονομία, τη θέση της Ελλάδας στον διεθνή χώρο, την Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ. Πριν αναφερθούμε στις βασικές θέσεις που ανέπτυξε το Κόμμα στο χρόνο που πέρασε, αξίζει να αναφερθούμε πρώτα σε ορισμένες κεντρικές επιλογές, όπως διατυπώνονται σε δικά του ντοκουμέντα.

Στην Ιδρυτική Διακήρυξή του αναφέρονται ανάμεσα στα άλλα, για το έθνος, τα εξής: "Η Εθνική Ανεξαρτησία, λοιπόν, προϋπόθεση για κάθε άλλη αξία εντός εθνικής κοινότητας, παίρνει, στην εποχή μας, το περιεχόμενο της Εθνικής Επιβίωσης και οδηγεί σε μια στρατηγική συμμαχίας επιβίωσης τις δυνάμεις της εργασίας με τις δυνάμεις της παραγωγής σε εθνικό επίπεδο. Μη προνομιούχοι, σήμερα, είναι όσοι δεν μπορούν να αντέξουν στον τύπο μεταβιομηχανικής εποχής που το διεθνές κεφάλαιο μεθοδεύει. Αυτή η αντίληψη δίνει και το εύρος των κοινωνικών συμμαχιών εντός εθνικής κοινότητας και σε διεθνές επίπεδο. Είναι η συσπείρωση και αντίσταση των πολλών μικρών μεγεθών απέναντι σε λιγοστούς κολοσσούς. Η πολιτική αυτή προωθούμενη με συνέπεια μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, θα αποβλέπει όχι στη διάλυσή της, αλλά στη δημιουργία της Ευρώπης των Εθνών, από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια.Αυτή η Ευρώπη θα είναι η Ευρώπη των δυνάμεων της εργασίας και της παραγωγής".

Αυτά διακηρύσσονται το 1995, και αν τα αναφέρουμε είναι για να δείξουμε ότι οι σημερινές θέσεις του ΔΗΚΚΙ σε σχέση με τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ελλάδας βρίσκονται σε απόλυτη συνέπεια με τις προ διετίας διακηρύξεις του. Αυτή η βαθιά αντιλαϊκή και στενά εθνοκεντρική ανάλυση αναπαράγεται και σήμερα παρά τις ιδιαίτερα αρνητικές εξελίξεις και στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ που ενδυναμώνεται και μετεξελίσσεται σε επικυρίαρχο της ευρύτερης περιοχής.Η πρόταση του ΔΗΚΚΙ που επανειλημμένα διατυπώνεται είναι: "Χρειάζεται να συγκληθεί σύσκεψη όλων των πολιτικών αρχηγών υπό τον πρωθυπουργό για να συζητήσουμε όλοι μαζί λόγω της σοβαρότητας και της κινητικότητας των εθνικών θεμάτων, ώστε να μπορέσουμε να χαράξουμε μια κοινή, ενιαία, εθνική στρατηγική". Στο ίδιο πλαίσιο επίσης μπαίνει το ζήτημα της "εσωτερικής οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής που θα σφυρηλατεί την ενότητα του ελληνικού λαού και του ελληνισμού".

Ετσι την ίδια στιγμή που το ΔΗΚΚΙ ασκεί έντονη κριτική για τους χειρισμούς στα εθνικά θέματα, καταδικάζει ως "συμφωνία της ντροπής" το κοινό ανακοινωθέν της Μαδρίτης και καταγγέλλει για ενδοτισμό την κυβέρνηση σε σχέση με την αποδοχή της νέας δομής του ΝΑΤΟ, επίμονα καλεί σε εξεύρεση κοινής εθνικά λύσης και μάλιστα με τις δυνάμεις που κατηγορεί για ενδοτισμό δηλαδή τονεοσυντηρητικό ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ. Ομως τα εθνικά δίκαια, που για αυτά βγαίνει πολλές φορές υπέρμαχο το ΔΗΚΚΙ δεν μπορούν να ικανοποιηθούν με εξεύρεση μέσου όρου με δυνάμεις που είναι υποτελείς στους ιμπεριαλιστές. Δεν μπορούν να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΝ που συμφωνούν στις κεντρικές πολιτικές επιλογές, την εξάρτηση σε ΝΑΤΟ και ΕΕ και το ΚΚΕ που έχει μια εκ διαμέτρου αντίθετη πολιτική, στον αντίποδα της σημερινής πολιτικής ραγιαδισμού, για την πραγματική εθνική ανεξαρτησία και ακεραιότητα της χώρας.

Ταυτόχρονα το ΔΗΚΚΙ, ενώ καταψηφίζει τον Κρατικό Προϋπολογισμό του '98 αντίθετα υπερψηφίζει τις δαπάνες για την Αμυνα, δηλαδή το εξοπλιστικό πρόγραμμα των 4 τρισεκατομμυρίων, για τις ανάγκες της ΝΑΤΟικής νέας δομής, ισχυριζόμενο μάλιστα ότι αυτό είναι εθνική και προοδευτική πολιτική!

Σχετικά με την πολιτική που ακολούθησε το ΔΗΚΚΙ στα θέματα της οικονομίας και αυτά της ΕΕ και της Οικονομικής Νομισματικής Ενωσης μπορούμε να διαπιστώσουμε πολλά αντιφατικά στοιχεία. Αναπτύσσει κριτική σε επιλογές της ΕΕ, καταγγέλλει σε υψηλούς τόνους την ανάλγητη και αδιέξοδη οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, τη λιτότητα χωρίς λήξη, τον "κοινωνικό διάλογο", και καταψηφίζει στη Βουλή αντιλαϊκά νομοσχέδια, όμως υπεραμύνεται της "πετυχημένης 8ετίας" του "παλιού καλού" ΠΑΣΟΚ των προγραμμάτων λιτότητας. Ταυτόχρονα η πολιτική του θέση δεν ξεφεύγει από τη λογική του μονόδρομου της ΕΕ παρ' όλο που την προβάλλει σαν μια πορεία διεκδίκησης μιας Ευρωπαϊκής Ενωσης με περισσότερο κοινωνικό και ανθρώπινο πρόσωπο. Η θέση για κατάργηση των άρθρων 3 και 102 της Συνθήκης του Μάαστριχτ που αναφέρονται στον τρόπο ρύθμισης των σχέσεων των κρατών στη βάση της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς και ελεύθερου ανταγωνισμού είναι η συχνά επαναλαμβανόμενη απάντηση του ΔΗΚΚΙ. Γνωρίζει φυσικά πως χωρίς αυτές τις βασικές αρχές δεν μπορεί να υπάρξει Ευρωπαϊκή Ενωση, ότι ενδεχόμενη κατάργησή τους σημαίνει τη διάλυσή της, συνεχίζει όμως να σπέρνει αυταπάτες ότι μπορούν - με την πάλη των λαών - να καταργηθούν αυτά τα άρθρα και μπορεί μετά την κατάργησή τους να συνεχίσει να υπάρχει μια "φιλολαϊκή" Ευρωπαϊκή Ενωση.

Προς απόδειξη όλων αυτών παραθέτουμε αποσπάσματα από πρόσφατες τοποθετήσεις του προέδρου του ΔΗΚΚΙ, που δείχνουν το στενό τρόπο για την "αντίσταση" στην ΕΕ, που επικαλείται. Ο Δ. Τσοβόλας αναφερόμενος στην εναλλακτική πρόταση του κόμματος λέει (στην ομιλία του στην ΚΠΕ 7/12/97): "Υπάρχει η αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση του ΔΗΚΚΙ, είναι ολοκληρωμένη, εξειδικευμένη, όμως έχει άλλη φιλοσοφία και άλλη αντίληψη που μπορεί όμως να εφαρμοστεί ακόμη και με την απάνθρωπη και αδιέξοδη σύμβαση του Μάαστριχτ " (υπογράμμιση δική μας). Επίσης στην προ ημερησίας διάταξης συζήτησης στη Βουλή (9/12/97) για την πορεία της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση αναφέρει: "Εμείς λέμε ναι στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αλλά είμαστε αντίθετοι στον τρόπο με τον οποίο προωθείται, διότι εκτιμούμε ότι υποσκάπτει τα θεμέλια της ολοκλήρωσης".

Στο χρόνο που πέρασε πραγματοποιήθηκαν κάποια βήματα οργανωτικής συγκρότησης στο κόμμα. Αν εξαιρεθεί όμως η μεγάλη κινητικότητα του προέδρου με περιοδείες και εξορμήσεις σε όλη τη χώρα, οι δεσμοί του κόμματος και η παρέμβασή του στους μαζικούς χώρους των εργαζομένων δεν είναι ιδιαίτερα αισθητή. Αλλωστε και από το καταστατικό, που εγκρίθηκε στην 1η Συνδιάσκεψη, προσδιορίζεται ρητά η διαφωνία του κόμματος με τη δημιουργία συνδικαλιστικής παράταξης με την αιτιολογία της υπέρβασης της κομματικοποίησης στα συνδικάτα και στο όνομα της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας τους. Ετσι η δράση συνολικά του κόμματος περιορίζεται στα επιτελεία (τομείς), που έχουν συγκροτηθεί και που επεξεργάζονται τις θέσεις της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής (ΚΠΕ). Οι τομείς που λειτουργούν είναι: Οργανωτικού σχεδιασμού, Ιδεολογικοπολιτικού σχεδιασμού, Ενημέρωσης, Οικονομικού, Νομικής Κάλυψης, Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Απόδημου Ελληνισμού, Διεθνών Σχέσεων, Θεσμών και μαζικών κινημάτων και πρόσφατα Νεολαίας.

Στο διάστημα μετά τις εκλογές του '96 πραγματοποιήθηκαν 5 Σύνοδοι της ΚΠΕ, που είναι και το ανώτερο όργανο του Κόμματος με ειδικά θέματα οργανωτικά, αγροτικό, παιδείας και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ενώ συχνές ήταν οι Συνεντεύξεις Τύπου του Δ. Τσοβόλα με αφορμή κυρίως τα εθνικά θέματα και την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης καθώς και τις επερχόμενες δημοτικές εκλογές. Ταυτόχρονα μέσα στη χρονιά δεν έλειψαν τα εσωκομματικά προβλήματα με χαρακτηριστική την αποπομπή του βουλευτή Καρακώστα, που "ερωτοτροπεί" με το ΠΑΣΟΚ και άλλων στελεχών.

Τη χρονιά που πέρασε επίσης πραγματοποιήθηκε και η πρώτη Πανελλήνια Συνάντηση της Νεολαίας του ΔΗΚΚΙ, όπου διατυπώθηκαν οι πρώτες θέσεις για τη δημιουργία πυρήνων νεολαίας ως βάση για την οργάνωση Νεολαίας του Κόμματος.

Σε σχέση με την τακτική του κόμματος στις επερχόμενες δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές διοργανώθηκε ειδική σύνοδος της ΚΠΕ, η οποία όμως πέρα από τις θεωρητικές προσεγγίσεις για θέματα αποκέντρωσης και αρμοδιοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δε διατύπωσε εξειδικευμένες θέσεις ούτε προτάσεις για πρόσωπα (αφού θεωρήθηκε ότι είναι πολύ νωρίς και αποπροσανατολιστικό αυτή την περίοδο) και παρέπεμψε για αποφάσεις την ερχόμενη άνοιξη. Ωστόσο, με πρωτοβουλία του προέδρου και της ΠΓ του ΔΗΚΚΙ διατυπώθηκε η υπερβατική, όπως τη χαρακτηρίζουν, πρόταση για "δημιουργία ενός πλατιού κοινωνικού, προοδευτικού, πατριωτικού μετώπου με τη στήριξη των προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων του τόπου και της κοινωνίας, ενάντια στον νεοσυντηρητισμό και τη συντηρητική κυβερνητική πολιτική", που μάλιστα θα οδηγήσει και σε "νίκη των πολιτών" στη μάχη της Τ. Αυτοδιοίκησης. Το κάλεσμα του ΔΗΚΚΙ απευθύνεται σε όλες τις "πραγματικά προοδευτικές δυνάμεις", στις ηγεσίες τους και τις "καλεί να αναλογιστούν την κρισιμότητα των εξελίξεων". Η πρόταση για συνάντηση περιλαμβάνει το ΚΚΕ, τον ΣΥΝ, την ΑΚΟΑ και το ΝΑΡ. Αδυνατεί φυσικά αυτή η πρόταση να εξηγήσει πώς και γιατί εντάσσει στις "πραγματικά προοδευτικές" δυνάμεις π.χ. τον ΣΥΝ, που έχει επανειλημμένα αποδειχθεί ότι στα πλαίσια της προγραμματικής "αντιπολίτευσης" που ασκεί, στηρίζει όλες τις κεντρικές πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης (π.χ. "κοινωνικό διάλογο", νόμο Αρσένη, "Καποδίστρια", την πολιτική του ευρωατλαντισμού) και γενικά βρίσκεται σε ένα διαρκές παζάρι με το κυβερνών κόμμα.

Ολες αυτές οι αντιφάσεις στην πολιτική του ΔΗΚΚΙ το καθιστούν ένα κόμμα που ασκεί ουσιαστικά κριτική περισσότερο σε διαδικαστικά θέματα, τακτικές και χειρισμούς, προβάλλει την αναγκαιότητα της ταξικής συνεργασίας και υιοθετεί αντιλήψεις μικροαστικού εθνικισμού. Προσφέρει στους εργαζόμενους μια άλλη πολιτική διαχείριση του συστήματος και παρά τις θεωρητικές αναλύσεις για σοσιαλιστικό μετασχηματισμό τελικά "χτυπάει" με άσφαιρα πυρά. Δ. Κ.