ΣΑΡΑΓΕΒΟ. -

Η απομάκρυνση των ξένων εθελοντών στρατιωτών και η απελευθέρωση κρατουμένων στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, ήταν δύο από τα νευραλγικά σημεία της συνθήκης Ντέιτον. Οι σχετικές προθεσμίες έχουν λήξει εδώ και 68 μέρες και μέχρι σήμερα, ούτε οι ξένοι στρατιώτες (κυρίως Ιρανοί μουτζαχεντίν) δεν έχουν εγκαταλείψει τη Βοσνία, ούτε οι πρώην εμπόλεμες πλευρές έχουν προχωρήσει στην απελευθέρωση όλων των αιχμαλώτων πολέμου. Ωστόσο, αυτή τη φορά το ΝΑΤΟ δεν αντιδρά με το "συνήθη" απειλητικό τρόπο (βλ.αεροπορικές επιδρομές, κυρώσεις κλπ.). Στην προκειμένη περίπτωση ο κύριος παραβάτης της συνθήκης του Ντέιτον, είναι η βοσνιακή κυβέρνηση και το ΝΑΤΟ αρκείται προς το παρόν σε ευγενικές επισημάνσεις.

Ετσι, λοιπόν, χτες, ο εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ στο Σαράγεβο, Αμερικανός πλοίαρχος Μαρκ βαν Ντάικ, επισήμανε ότι στη Βοσνία παραμένουν Ιρανοί μουτζαχεντίν που εκπαιδεύουν σε μυστικά κέντρα Βόσνιους μουσουλμάνους στρατιώτες. Είπε ότι πρόκειται "για μία απειλή τρομοκρατικής δραστηριότητας, που συνιστά παραβίαση της συνθήκης του Ντέιτον". Επανέλαβε, όπως και άλλοι ΝΑΤΟικοί αξιωματούχοι στο παρελθόν, πως οι υπηρεσίες του Βορειοατλαντικού Συμφώνου έχουν στη διάθεσή τους πληροφορίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον εντοπισμό αυτών των μυστικών κέντρων στρατιωτικής εκπαίδευσης.

Μετά από αυτές τις γνωστές και χιλιοειπωμένες επισημάνσεις του ΝΑΤΟικού εκπροσώπου και από σχετικές πιέσεις της Ουάσιγκτον, ο Βόσνιος Πρόεδρος, Αλίγια Ιζετμπέκοβιτς, παραδέχθηκε ότι υπάρχουν στη χώρα του "γύρω στους 50 με 60 πρώην Ιρανοί στρατιώτες, οι οποίοι πλέον έχουν την ιδιότητα του πολίτη μιας που η διμοιρία - στην οποία ανήκαν - διαλύθηκε με το τέλος του πολέμου"! Σύμφωνα με τον Πρόεδρο Ιζετμπέκοβιτς "ο ηθικός κώδικας της Βοσνίας δεν επιτρέπει τις απελάσεις ανθρώπων που πολέμησαν στο πλευρό του στρατού μας και δεν έχουν πού να πάνε γιατί δεν μπορούν να επιστρέψουν στις πατρίδες τους"...

Πληροφορίες δυτικών υπηρεσιών αντικατασκοπίας, τις οποίες επικαλείται το πρακτορείο "Ασοσιέιτεντ Πρες" αναφέρουν ότι στην κεντρική και βορειοκεντρική Βοσνία υπάρχουν περίπου 10 μυστικά κέντρα εκπαίδευσης μουσουλμάνων στρατιωτών στα οποία το ρόλο του εκπαιδευτή έχουν Ιρανοί ανώτατοι στρατιωτικοί αξιωματικοί.

Η απελευθέρωση των κρατουμένων πολέμου είναι η άλλη "ανοιχτή πληγή" της συνθήκης του Ντέιτον. Μετά από πολλές πιέσεις, η κροατομουσουλμανική ομοσπονδία απελευθέρωσε την Κυριακή στην Τούζλα 109 αιχμαλώτους πολέμου και οι Σερβοβόσνιοι άλλους 10. Το ζήτημα της απελευθέρωσης των περίπου 152 αιχμαλώτων πολέμου ανάμεσα σε Μουσουλμάνους και Σερβοβόσνιους, παραμένει ανοιχτό καθώς η χτεσινή συνάντηση ανάμεσα στον Αμορ Μάσοβιτς (επικεφαλής της επιτροπής της βοσνιακής κυβέρνησης για την ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου) και στον Ντράγκαν Μπούλατζιτς (επικεφαλής αντίστοιχης επιτροπής της Σερβοβοσνιακής Δημοκρατίας) κατέληξε σε αποτυχία.

Η Ενωση Κροατών Δημοσιογράφων διαμαρτυρήθηκε χτες για την τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα με την οποία επαναφέρονται τα εγκλήματα Τύπου. Οπως υποστηρίζει η ΕΚΔ, με τον τρόπο αυτό η κυβέρνηση του Προέδρου Φράνιο Τούτζμαν επιχειρεί να προστατεύσει τον εαυτό της, τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου, τον πρόεδρο του Συνταγματικού Δικαστηρίου και τον πρόεδρο του Ανώτατου Δικαστηρίου από εκείνα τα δημοσιεύματα ή τις δημοσιογραφικές έρευνες που καταλήγουν σε βάρος τους. Σύμφωνα με την ΕΚΔ, "η συγκεκριμένη τροπολογία παραβιάζει την ισότητα όλων των Κροατών πολιτών που προβλέπεται από το Σύνταγμα, θέτοντας την τιμή των ανώτατων κρατικών και δικαστικών λειτουργών υπό την προστασία του εισαγγελέα". Η ΕΚΔ καταδικάζει επίσης τις προσπάθειες της κυβέρνησης Τούτζμαν για το βάφτισμα οποιασδήποτε πληροφορίας σε "απόρρητη", κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα την παραβίαση του συνταγματικού δικαιώματος για πληροφόρηση.

ΠΕΚΙΝΟ. -

Οι προεδρικές εκλογές στην Ταϊβάν, υπενθύμιζαν χτες ανώτερα στελέχη της κινεζικής κυβέρνησης, δεν αλλάζουν το γεγονός ότι η Ταϊβάν αποτελεί τμήμα της Κίνας. Η προειδοποίηση της κινεζικής ηγεσίας προς τον Λι Τενγκ - Χούι, επανεκλεγέντα Πρόεδρο της νήσου, να μην επιδιώξει απόσχιση από την Κίνα, είναι, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, σαφής.

Η Κίνα παραμένει σταθερή στις θέσεις της - και αυτό τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Κιαν Κιτσέν, στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Μπούτρος Γκάλι, κατά την επίσκεψη του δεύτερου στο Πεκίνο, τις τελευταίες μέρες. Ο Κινέζος αξιωματούχος τόνισε ότι "αντιτιθέμεθα στις δυνάμεις που προωθούν την απόσχιση της Ταϊβάν" και πρόσθεσε ότι επιδίωξη της χώρας του είναι η ειρηνική επανένωση της νήσου με την ηπειρωτική Κίνα.

Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ αλλά και η ηγεσία της Ταϊβάν δείχνουν να αναζητούν τρόπους ώστε να αποφευχθεί πιθανή επαναζωπύρωση της κρίσης. Σύμφωνα με αξιωματούχους του αμερικανικού υπουργείου Αμυνας, εντός των επόμενων ημερών πρόκειται να αρχίσει η απομάκρυνση των αμερικανικών πολεμικών πλοίων από τη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Ταϊβάν. Πάντως, το αεροπλανοφόρο "Νίμιτς" θα παραμείνει στη θέση του, αναμένοντας, κατά την ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Αμυνας, οδηγίες.

Οι στρατιωτικές ασκήσεις των δυνάμεων της Κίνας ολοκληρώθηκαν προχτές, σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο "Νέα Κίνα", αλλά σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές της Ταϊβάν ενδέχεται να αρχίσει και τέταρτος γύρος γυμνασίων, απέναντι από τις ακτές της νήσου.

Στην Ταϊβάν, μετά την - αναμενόμενη - επανεκλογή του Λι, στο επίκεντρο του πολιτικού διαλόγου έχει βρεθεί η υπόθεση της επανένωσης με την Κίνα. Ο πρωθυπουργός, Λιεν Τσαν, ανακοίνωσε την περασμένη Κυριακή ότι "μια συμφωνία ειρήνευσης με την Κίνα πρέπει να εξεταστεί με σοβαρότητα και χρειάζεται πολύ μεγάλη προετοιμασία", προσθέτοντας ότι "αισιοδοξεί"...

ΒΟΝΝΗ.-

Ως "επιβεβαίωση της συνέχειας του κυβερνητικού συνασπισμού και ενίσχυση της δύναμής του", αξιολόγησε ο καγκελάριος Χέλμουτ Κολ το αποτέλεσμα των εκλογών της Κυριακής στα τρία ομόσπονδα κρατίδια της Βάδης - Βυρτεμβέργης, της Ρηνανίας - Παλατινάτου και του Σλέσβιχ - Χολστάιν. Η επανεισδοχή του κόμματος των Φιλελευθέρων (FDP) στα τρία τοπικά Κοινοβούλια της Στουτγκάρδης, του Μάιντς και του Κιέλου υπήρξε μια ουσιαστική σταθεροποιητική ενίσχυση της κυβέρνησης του Κολ, σύμφωνα με πολιτικούς παρατηρητές. Η εκλογική ανάκαμψη των Φιλελεύθερων ενισχύει τον κυβερνητικό συνασπισμό της Βόννης και τον καγκελάριο Κολ, διαλύοντας ταυτόχρονα τη φημολογία διεργασιών για μια ενδεχόμενη άλλη συμμαχία ή τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.

Ωστόσο, υπήρξαν εν μέρει απώλειες των Σοσιαλδημοκρατών (SPD), ενώ ταυτόχρονα ενισχύθηκαν οι Πράσινοι.

Ο πρόεδρος του κόμματος των Σοσιαλδημοκρατών, Οσκαρ Λαφοντέν, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι "δε συντρέχει λόγος αλλαγής προσανατολισμού" και το γεγονός ότι ο Κουρτ Μπεκ (στη Ρηνανία - Παλατινάτο) και η Χάιντε Σιμόνις (στο Σλέσβιχ - Χολστάιν) θα παραμείνουν πρωθυπουργοί "είναι απόδειξη της θετικής προοπτικής των Σοσιαλδημοκρατών".

Σημειώνεται ότι στη Βάδη - Βυρτεμβέργη οι Σοσιαλδημοκράτες έχαναν 4,3 μονάδες και με 25,1% "έπιασαν" το απόλυτο αρνητικό ρεκόρ της ιστορίας τους. Στη Ρηνανία - Παλατινάτο, όπου θα ανανεωθεί λόγω αμοιβαίων δεσμεύσεων ο κυβερνητικός συνασπισμός Σοσιαλδημοκρατών - Φιλελευθέρων, το SPD έχασε 5 μονάδες κερδίζοντας με διαφορά στήθους την πρωτιά από τους Χριστιανοδημοκράτες (39,8% έναντι 38,7%). Παράλληλα, στο Σλέσβιχ - Χολστάιν οι Σοσιαλδημοκράτες έπεσαν κατά 6,4 μονάδες από το 46,2% που είχαν.

Και στα τρία κρατίδια, προεκλογικά υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον για το αποτέλεσμα των εκλογών, όσον αφορά την τύχη των Ελεύθερων Δημοκρατών, μια και οι ψήφοι τους δίνουν στην κυβέρνηση Κολ μικρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Αξίζει να σημειωθεί ότι το κόμμα αυτό έχει μείνει εκτός των Κοινοβουλίων των 12 από τα 16 ομόσπονδα κρατίδια της χώρας από το 1993, αφού δεν κατάφερε στις περιπτώσεις αυτές να συγκεντρώσει πάνω από το απαραίτητο 5% των ψήφων.

ΣΟΥΒΑ.-

Σύμφωνο για την αποπυρηνικοποίηση του Νότιου Ειρηνικού υπέγραψαν τη Δευτέρα η Γαλλία, η Βρετανία και οι ΗΠΑ, με σκοπό τον τερματισμό της κατασκευής, της κατοχής, δοκιμής ή χρήσης πυρηνικών όπλων στην περιοχή.

Η υπογραφή της συμφωνίας έγινε στην πρωτεύουσα των Νησιών Φίτζι, Σούβα, μετά από διάστημα περίπου δύο μηνών από την πραγματοποίηση της τελευταίας γαλλικής πυρηνικής δοκιμής στις ατόλες Μουρουρόα και Φανγκατάουφα του Νότιου Ειρηνικού. Το κείμενο του Συμφώνου, μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι οι παραπάνω χώρες δε θα αποθηκεύουν πλέον στην περιοχή τα πυρηνικά τους απόβλητα. Ωστόσο, το σύμφωνο δεν απαγορεύει τη διέλευση από το Ν. Ειρηνικό αμερικανικών, βρετανικών ή γαλλικών πλοίων που μεταφέρουν πυρηνικά όπλα... Πρόκειται για την τρίτη συμφωνία, μετά το Σύμφωνο της Ανταρκτικής του 1959 και το Σύμφωνο Τλατελόλκο του 1967 για τη Νότια Αμερική, που απαγορεύει τις πυρηνικές δοκιμές σε μία ορισμένη περιοχή.

ΜΠΡΑΤΙΣΛΑΒΑ.-

Ο κυβερνητικός συνασπισμός της Σλοβακίας πέρασε χτες από το Κοινοβούλιο μια τροπολογία του Ποινικού Κώδικα, με την οποία επιτρέπεται η τιμωρία οργανωτών αντικυβερνητικών συγκεντρώσεων ή προσώπων που διαδίδουν ψευδείς πληροφορίες στο εξωτερικό.

Ο νέος νόμος, ο οποίος ψηφίστηκε με ψήφους 77 έναντι 57 και δύο αποχές, επιτρέπει τη φυλάκιση ανθρώπων που "σχεδιάζουν να ανατρέψουν" τη δημοκρατία. Ορίζει, επίσης, ως έγκλημα τις "οργανωμένες δημόσιες συγκεντρώσεις με στόχο την ανατροπή του συνταγματικού συστήματος (...), της αμυντικής ικανότητας της χώρας ή την καταστροφή της ανεξαρτησίας της".

Σύμφωνα με το νόμο, οι παραβάτες θα φυλακίζονται έξι μήνες ως τρία χρόνια ή θα καταδικάζονται σε πρόστιμο. Αν όμως το "έγκλημα" διαπραχθεί από"οργανωμένη ομάδα", τότε η φυλάκιση θα φθάνει τα πέντε χρόνια.

Ωστόσο, πολλοί είναι αυτοί που ασκούν κριτική σε αυτό το νέο νόμο μια και είναι αρκετά ασαφής, τόσο που οι αρχές θα μπορούσαν αυθαίρετα να τον χρησιμοποιήσουν αναλόγως. Πράξη, που μπορεί να έχει σκοπό να αποσιωπηθεί η αντιπολίτευση.

ΝΑΤΟικές αστυνομικές δυνάμεις αντικατέστησαν εκείνες της κροατομουσουλμανικής ομοσπονδίας και της σερβικής Δημοκρατίας στη Ντομπρίνιτσα, λόγω της έντασης που προκλήθηκε μεταξύ τους στα σύνορα