Λιγότερο από ένα δεκαήμερο πριν τους νέους γύρους επαφών για το Κυπριακό που θα γίνουν στη Γενεύη, γίνεται όλο και πιο σαφές ότι το παζάρι είναι περίπλοκο και εκτείνεται σε μια σειρά «καυτά» θέματα που αφορούν ευρύτερες ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο, τόσο σχετικά με τον ενεργειακό ανεφοδιασμό της Ευρώπης όσο και σχετικά με το γεωπολιτικό συσχετισμό δύναμης στη διπλανή Μέση Ανατολή.

Πρόκειται για ένα παζάρι που ξεδιπλώνεται μάλιστα σε μια περίοδο διεργασιών, αφενός στο εσωτερικό διαφόρων ιμπεριαλιστικών συμμαχιών (π.χ. ΝΑΤΟ, ΕΕ) αφετέρου ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικές δυνάμεις των οποίων οι σχέσεις διαφοροποιούνται σημαντικά όσο περνά ο καιρός (π.χ. Τουρκία - Ρωσία), αλλά και ενώ μεγαλώνει και το «ενδιαφέρον» πολλών ακόμα για την «ταραγμένη» γωνιά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (βλέπε αρθρογραφία περί νέου «δόγματος» της Γερμανίας με αυξημένη προσοχή για την περιοχή μας και «μέτωπα» όπως τα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό).

Στις πληροφορίες των τελευταίων ημερών, ξεχώρισε ξανά το αυξημένο «ενδιαφέρον» των ΗΠΑ για επίσπευση των διαδικασιών, που μάλιστα σπεύδουν να επισημάνουν ότι σε περίπτωση «ναυαγίου» θα υπάρξουν συνέπειες σε μια σειρά «μέτωπα», όπως και τα Ελληνοτουρκικά.

Τη δική τους ετοιμότητα, βέβαια, εκφράζουν κι άλλα κέντρα, όπως η Ρωσία, που μέσω του ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ, χαρακτήρισε κι αυτή το ισχύον σύστημα εγγυήσεων «αναχρονιστικό». Ενώ την Πέμπτη, το Κυπριακό συζητήθηκε και στην τηλεφωνική συνομιλία που είχε ο Ελληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, με τον Ρώσο Πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, χωρίς να γίνει σχετική ενημέρωση.

Από την τουρκική πλευρά, πάντως, οι προκλήσεις συνεχίζονται αμείωτα: Πιο χαρακτηριστικές ήταν οι δηλώσεις του ηγέτη του ψευδοκράτους, Μουσταφά Ακιντζί, την Τρίτη, που τόνισε κατηγορηματικά πως «αυτός που θα υπογράψει για τη νέα κατάσταση στην Κύπρο δεν είναι η Κυπριακή Δημοκρατία αλλά η συσταθείσα ομόσπονδη Κύπρος», επιβεβαιώνοντας ότι οι διαπραγματεύσεις που γίνονται έχουν ανοίξει το δρόμο για την αποδοχή ως τετελεσμένων των επιπτώσεων από την τουρκική εισβολή και κατοχή.

Αλλά και ο σημερινός «αντιπρόεδρος» και «υπουργός Οικονομικών» της «κυβέρνησης» στο ψευδοκράτος, Σερντάρ Ντενκτάς (γιος του πρώην ηγέτη του ψευδοκράτους Ραούφ Ντενκτάς), δήλωνε στις αρχές της βδομάδας πως «εάν ο τουρκικός στρατός φύγει από την Κύπρο σε σύντομο χρονικό διάστημα θα γίνουμε Κρήτη και η Τουρκία δεν θα έχει ξανά την δυνατότητα να επέμβει». Ο Ντενκτάς συνέχισε ως εξής: «Πώς να εμπιστευτώ σήμερα αυτούς, που δεν κράτησαν τον λόγο που μου έδωσαν στο δημοψήφισμα του 2004; Στον ορίζοντα διαφαίνεται ο κίνδυνος μιας νέας σύγκρουσης, που θα μας φέρει σύντομα και πάλι σε εμπόλεμη θέση. Δεν θέλουμε ένα τέτοιο μέλλον». Επίσης, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ των ελληνοκυπριακών ΜΜΕ, ο Ντενκτάς αναγνώρισε ότι η «συμφωνία των Εγγυήσεων» δεν προστατεύει μόνο την ασφάλεια των Τουρκοκυπρίων, αλλά ταυτόχρονα εγγυάται τα δικαιώματα της Τουρκίας στη Μεσόγειο και την ασφάλεια των νότιων ακτών της Τουρκίας, για αυτό και «την ώρα που η Τουρκία θα κάνει πίσω από το νησί, ο λόγος της στη Μεσόγειο θα αφεθεί στο Θεό», όπως είπε.

Την ίδια στιγμή, είναι σαφές ότι όλα τα αστικά και ιμπεριαλιστικά επιτελεία δίνουν προτεραιότητα στο ζήτημα της «αξιοποίησης» του φυσικού αερίου, όχι απλά της Κύπρου αλλά όλης της Ανατολικής Μεσογείου, αφού μια πιθανή λύση του Κυπριακού και οι διάφορες αλυσιδωτές «αντιδράσεις» (π.χ. σύναψη διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων ομόσπονδης Κύπρου και Τουρκίας) θα διαμορφώσουν νέα δεδομένα για τις ενεργειακές οδούς που ανοίγουν ή σχεδιάζονται να ανοίξουν προς την Ευρώπη και όχι μόνο.

Ο ίδιος ο Κύπριος Πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή», περιέγραψε ως «το σημαντικότερο» κίνητρο για μια τουρκική επιθυμία για λύση τα σχέδια της Αγκυρας «να μετατραπεί σε ενεργειακό κόμβο». Αναδεικνύοντας ότι οι εξελίξεις στο Κυπριακό θα επηρεάσουν και «τρίγωνα συνεργασίας» που έχουν ήδη διαμορφωθεί (και πιθανώς αποκτήσουν μικρότερη δυναμική στο μέλλον), τόνισε ότι «η εξομάλυνση των σχέσεων (της Τουρκίας) με το Ισραήλ καθώς και η ανάγκη προμήθειας φυσικού αερίου από εκεί, προϋποθέτει διέλευση αγωγών μέσω της ΑΟΖ της Κύπρου... η πιθανολογούμενη ανεύρεση φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της Κύπρου ενδιαφέρει και την Τουρκία. Ενδεχομένως, θα είναι μια από τις ενδιαφερόμενες να αγοράσουν φυσικό αέριο και από την Κύπρο, αλλά και η ενδεχόμενη διοχέτευση φυσικού αερίου προς την ΕΕ τους ενδιαφέρει, με δεδομένους τους σχεδιασμούς για να μετατραπούν σε ενεργειακό κόμβο».

Μεταξύ άλλων, υποστήριξε ότι «αν υπάρξει λύση, οι προοπτικές για την Κύπρο (όσον αφορά την οικονομία και την προσέλκυση επενδύσεων) θα είναι ανεξάντλητες. Αν παρατηρείται σήμερα μια εμπιστοσύνη στην Κυπριακή Δημοκρατία με υπαρκτό το πρόβλημα φανταστείτε πόσο πολλαπλάσιο θα είναι το ενδιαφέρον για επενδύσεις. Οταν, μάλιστα, πολλές μουσουλμανικές χώρες μπορεί σήμερα να μην επενδύουν λόγω κωλυμάτων που προβάλλει η Αγκυρα».

Κατά τα άλλα, ο Ν. Αναστασιάδης επιβεβαίωσε και ότι το παζάρι είναι ανοιχτό για πολλά κρίσιμα κεφάλαια, όπως αυτό της εκ περιτροπής προεδρίας, για το οποίο φαίνεται ότι ανοίγουν ενδεχόμενα νέων συμβιβασμών. «Η θέση μας είναι βεβαίως ότι δεν θα πρέπει να υιοθετηθεί η εκ περιτροπής προεδρία. Αλλά η από αέρος διαπραγμάτευση δεν βοηθάει και δεν είναι ωφέλιμη σε αυτήν την κρίσιμη φάση», είπε χαρακτηριστικά.

Εξίσου χαρακτηριστικές ήταν και αναφορές για πλευρές όπως η διακυβέρνηση στο ομοσπονδιακό κράτος που εξετάζεται, ουσιαστικά διχοτομώντας την Κύπρο, αφού οι δύο «συνιστώσες πολιτείες» στην πραγματικότητα θα συγκροτούν μια συνομοσπονδία, έναν «συνεταιρισμό», όπως καθόλου τυχαία επαναλαμβάνεται όλο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό από πολλούς εμπλεκόμενους. «Εχει συμφωνηθεί ότι η κεντρική κυβέρνηση δεν μπορεί να παρεμβαίνει στις υποθέσεις των πολιτών με την έννοια της επιβολής, ούτε η μια πολιτεία στην κεντρική κυβέρνηση ή στην άλλη πολιτεία», εξήγησε ο Κύπριος ηγέτης.

Πάντως, δεν πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι οι επαφές στη Γενεύη θα καταλήξουν σίγουρα σε συγκεκριμένο αποτέλεσμα, χωρίς αυτό να σημαίνει και οριστική αναστολή των συνομιλιών. Από τη μεριά του, ο Ν. Αναστασιάδης απάντησε μονολεκτικά «όχι» σε ερώτημα για το αν «αποτυχία στις 12 Ιανουαρίου σημαίνει αυτόματα αδιέξοδο», αν και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την εξέλιξη ενός παζαριού, με το οποίο αλληλεπιδρούν οι μεθοδεύσεις ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων.

Αλλά και ο Μ. Ακιντζί, σε συνέντευξή του την Τετάρτη, είπε πως η λύση δεν είναι εύκολη υπόθεση και πως για να γίνει αυτό πράξη πρέπει και οι δύο πλευρές να συμπεριφερθούν «ρεαλιστικά» και «να κινηθούν σε λογικά πλαίσια». Συμπλήρωσε, επίσης, ότι στη Γενεύη δεν θα επιλυθούν όλες οι λεπτομέρειες και ότι στόχος είναι η δημιουργία ενός πλαισίου, να βρεθεί μια φόρμουλα που θα ικανοποιήσει τις ανησυχίες της κάθε πλευράς στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Ανάμεσα σε άλλα, δεν παρέλειψε να επαναλάβει τα περί «τελευταίας ευκαιρίας», αλλά και να καταφύγει στα ψευτοδιλήμματα που γεννούν ισχυρισμοί ότι «για πρώτη φορά θα τεθεί ενώπιον των Κυπρίων σχέδιο που εμείς ετοιμάσαμε», λες και αυτό αλλάζει από αφετηρία της συζήτησης την εξυπηρέτηση μονοπωλιακών και ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών που από τη φύση τους εγκυμονούν αμέτρητους κινδύνους για τον κυπριακό λαό. Επίσης, ο Ακιντζί επανέλαβε και ότι αν η θέση «μηδενικός στρατός μηδενικές εγγυήσεις» στηριχθεί μέχρι τέλους τότε «οι διαπραγματεύσεις θα τελειώσουν πριν ακόμα αρχίσουν», λέγοντας ότι ο τουρκικός στρατός θα είναι «αποτρεπτική δύναμη ώστε να μην ξαναζήσουμε τέτοιες ημέρες (βλ. συνθήκες μετά από το πραξικόπημα σε βάρος του Μακαρίου το 1974)». Αν δεν είναι εφικτή μια λύση τότε «η ζωή θα συνεχίσει. Αυτή η ζωή θα συνεχίσει με την "Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου"», κατέληξε.

Βεβαίως, το θέμα της Ασφάλειας παραμένει ψηλά στην ατζέντα και στις επαφές που θα συνεχιστούν πυρετωδώς τις αμέσως επόμενες μέρες, καταρχάς σε Αθήνα και Αγκυρα, ειδικά μετά την έναρξη των διαβουλεύσεων μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας - Τουρκίας, και για την ενδεχόμενη συνάντηση Τσίπρα - Ερντογάν. Αλλά και στη Νέα Υόρκη, όπου πιθανολογούνται διάφορες συναντήσεις του νέου ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες. Στην Αθήνα, την Παρασκευή είχε προγραμματιστεί συνάντηση Τσίπρα - Αναστασιάδη, ενώ το Μέγαρο Μαξίμου επισκέφτηκαν ξανά και αρχηγοί κυπριακών κομμάτων όπως το ΑΚΕΛ και το «Κίνημα Οικολόγων - Συνεργασία Πολιτών».

Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ διεκδικεί «δραστήριο» ρόλο, στο πλαίσιο της ευρύτερης «ετοιμότητάς» της να συμβάλει σε ιμπεριαλιστικούς γεωπολιτικούς σχεδιασμούς σε Μέση Ανατολή και Ανατολική Μεσόγειο. Από αυτήν τη σκοπιά είναι που πρέπει να εξεταστούν και οι δηλώσεις που έκανε ο Ελληνας ΥΠΕΞ, Ν. Κοτζιάς, για στήριξη «μιας ορθολογικής, αποτελεσματικής, λειτουργικής λύσης του Κυπριακού». Γιατί ναι μεν συνεχίζονται και οι αναφορές σε «μια Κύπρο χωρίς ξένα στρατεύματα κατοχής» και «μια Κύπρο χωρίς εγγυήσεις», αλλά ήδη τα «εναλλακτικά» σενάρια και οι προτάσεις που εμφανίζονται, τόσο για τη λεγόμενη «μεταβατική περίοδο» όσο και για τους τρόπους «επιτήρησης» της εφαρμογής της όποιας συμφωνίας βεβαιώνουν ότι το Κυπριακό είναι βαθιά μπλεγμένο σε πολλούς αντιλαϊκούς σχεδιασμούς ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και λυκοσυμμαχιών.