Συνεχίζοντας την παρουσίαση των ομιλιών από την εκδήλωση που οργάνωσαν στις 6 Φλεβάρη το Τμήμα της ΚΕ για την Εργατική - Συνδικαλιστική Δουλειά και η Κομματική Οργάνωση Αττικής του ΚΚΕ, με θέμα «Δυναμώνουμε τον αγώνα ενάντια στην εργασιακή ζούγκλα, για σύγχρονα δικαιώματα», ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει σήμερα την ομιλία της Γιώτας Ταβουλάρη, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και του Τμήματός της για την Εργατική - Συνδικαλιστική Δουλειά, προέδρου της Ομοσπονδίας Εργαζομένων στο Φάρμακο (ΟΕΦΣΕΕ).

Το αντεργατικό πλαίσιο που εδραιώνεται, δεν αποτελεί αποκλειστικά «ελληνικό φαινόμενο», ούτε προϊόν της κρίσης και των μνημονίων. Η καπιταλιστική κρίση μπορεί να λειτούργησε καταλυτικά στις αντεργατικές ανατροπές, αλλά η διαμόρφωση ενός «νέου», πιο «ευέλικτου» εργασιακού περιβάλλοντος, ως στρατηγική επιλογή του μεγάλου κεφαλαίου, έρχεται από μακριά, εδώ και τρεις δεκαετίες.

Η Συνθήκη του Μάαστριχτ και η εφαρμογή της στην περιβόητη «Λευκή Βίβλο» του 1993 εγκαινίαζε μια άλλη θεώρηση για τα εργασιακά και τα ασφαλιστικά ζητήματα, τη θεώρηση που επέβαλλε η θωράκιση της κερδοφορίας των μονοπωλιακών ομίλων. Η καθιέρωση και η επέκταση της μερικής απασχόλησης, η μείωση του χρόνου εργασίας με αντίστοιχη μείωση των αποδοχών, η αναλογική μείωση των ασφαλιστικών καλύψεων είναι ορισμένα από τα στοιχεία του «νέου», πιο «ευέλικτου» εργασιακού περιβάλλοντος, που οι αστικές κυβερνήσεις διαμόρφωναν από τότε σε όλη την ΕΕ.

Ακολούθησε το «Σύμφωνο Εμπιστοσύνης για την Απασχόληση», με σωρεία προτάσεων για θέματα ανταγωνισμού, ενίσχυσης των επιχειρήσεων, αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών, εκπαίδευσης και επανεκπαίδευσης των εργαζομένων, αλλά κυρίως με προετοιμασία της τελικής επίθεσης κατά του «κοινωνικού κράτους», για χάρη της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Αυτό είναι το πνεύμα των αντεργατικών νόμων της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων, που διατηρούνται - «κωδικοποιούνται» και ενισχύονται, έχοντας μετατρέψει σε κόλαση την αγορά εργασίας και απογειώνοντας την «ευελιξία» στους χώρους δουλειάς.

Μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδας, που δημοσιοποιήθηκε στο πλαίσιο της έκθεσης «Για τη νομισματική πολιτική 2018», δίνει μια εικόνα «από το μέλλον», ενδεικτική του τι έχουν να περιμένουν οι εργαζόμενοι από την «επιστροφή στην κανονικότητα», την οποία διαφημίζει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.

Στην έκθεση της ΤτΕ αναδεικνύεται ως κεντρικό ζήτημα: «Κάθε ρυθμιστική παρέμβαση για την προστασία των εργαζομένων πρέπει να διαφυλάσσει την ευελιξία της αγοράς εργασίας, καθώς και τα οφέλη της επίπονης ευρύτερης μεταρρυθμιστικής προσπάθειας της περιόδου 2010 - 2017».

Πώς μεταφράζονται όλα αυτά για την πραγματική κατάσταση των εργαζομένων, για τη ζωή τους; Ας δούμε ορισμένα στοιχεία:

-- Στο σύνολο της οικονομίας, οι «ροές μισθωτής απασχόλησης» απογειώθηκαν το 2017 στο 150,2% των εργαζομένων - μισθωτών, από 123,7% το 2015. Οι «ροές μισθωτής απασχόλησης» είναι το άθροισμα των προσλήψεων και των «αποχωρήσεων» ως ποσοστό επί του συνόλου των εργαζομένων. Ο συγκεκριμένος δείκτης αποτυπώνει τον βαθμό «ευελιξίας» του εργατικού δυναμικού (είτε πλήρους είτε άλλης μορφής απασχόλησης). Π.χ. η απόλυση ενός εργαζόμενου με παράλληλη πρόσληψη άλλων δύο (με χαμηλότερα μεροκάματα), οι ανανεώσεις τρίμηνων συμβάσεων ενός εργαζόμενου μετρούν ως «αύξηση ροών απασχόλησης».

-- Παρά την αύξηση του αριθμού των απασχολούμενων κατά 83.508 άτομα το 2018, το 22% υποαπασχολούνται με συμβάσεις μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης και μηνιαίο εισόδημα κάτω και από τον κατώτατο μισθό.

-- Το 2011 η αναλογία των νέων προσλήψεων πλήρους και μερικής απασχόλησης στο σύνολο της απασχόλησης ήταν περίπου 80% - 20% αντίστοιχα. Το 2017 η αναλογία αυτή γίνεται 45% - 55%, δηλαδή πλήρης ανατροπή υπέρ της «ευελιξίας».

-- Η πλήρης απασχόληση (άνω των 35 ωρών τη βδομάδα) περιορίζεται στο 69% των μισθωτών. Το υπόλοιπο 31% δεν έχει πλήρες εβδομαδιαίο ωράριο, με μεγάλη διαφοροποίηση ως προς τις ώρες εργασίας.

Την ίδια ώρα, η «επέκταση» των κλαδικών ΣΣΕ που διατυμπανίζει η κυβέρνηση, ακόμα και στους λίγους κλάδους που προχωρά ή δρομολογείται, αφήνει εκτός χιλιάδες εργαζόμενους που δουλεύουν με καθεστώς «ευελιξίας», ενώ και σε ό,τι αφορά το περιεχόμενό τους αυτές οι Συμβάσεις περιλαμβάνουν μεγάλες μειώσεις μισθών και αφαίρεση δικαιωμάτων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα οι κλάδοι του Τουρισμού, των Τραπεζών.

Αντίστοιχα, όπως περιγράφεται γλαφυρά στο πόρισμα της Επιτροπής των «εμπειρογνωμόνων», η μισθολογική επίπτωση στο σύνολο της οικονομίας από την αύξηση στον κατώτατο μισθό δεν ξεπερνά το 3%, ενώ για τις μεγάλες επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 50 εργαζόμενους η συνολική μισθολογική επίπτωση δεν ξεπερνά το 1%.

Εδώ θίξαμε ορισμένες χαρακτηριστικές αναδιαρθρώσεις, εμβληματικές «επιτυχίες» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, για την εξυπηρέτηση των στρατηγικών στόχων των καπιταλιστών.

Αλλά τα ίδια κάνει και στον δημόσιο τομέα, με τις αντεργατικές Οδηγίες της ΕΕ και την «εργαλειοθήκη» του ΟΑΣΑ για το ωράριο και τις προσλήψεις.

Στο πλαίσιο αυτό, ακόμα και ο ΟΑΕΔ λειτουργεί ως οργανισμός ενίσχυσης του κεφαλαίου με τα λεφτά των εργαζομένων:

-- Επιδοτεί μόνο το 11% περίπου των ανέργων, με διάρκεια επιδότησης το ανώτερο 12 μήνες και με μέσο όρο επιδότησης τους 6 μήνες. Τα «προγράμματα απασχόλησης» περιλαμβάνουν κακοπληρωμένες θέσεις εργασίας με ημερομηνία λήξης για τους «ωφελούμενους», προσφέροντας πάμφθηνη εργατική δύναμη και άλλα «κίνητρα» στις επιχειρήσεις, αλλά και διάφορες «δεσμεύσεις» των εγγεγραμμένων ανέργων στα μητρώα του Οργανισμού.

-- Από τα 2,993 δισ. ευρώ έσοδα, που προέρχονται από τη δουλειά και τις εισφορές των εργαζομένων, μόλις 986 εκατ. ευρώ φτάνουν απευθείας στους ανέργους. Την ίδια στιγμή, προϋπολογίζονται ενισχυμένες κατά 100 εκατ. ευρώ οι λεγόμενες «ενεργητικές μορφές απασχόλησης», που στην ουσία ανακυκλώνουν την ανεργία και παράλληλα τονώνουν με ζεστό χρήμα τα κέρδη της εργοδοσίας, προσφέροντας φτηνούς και «ευέλικτους» εργαζόμενους.

-- Οι εργαζόμενοι, μέσω των εισφορών από το μισθό τους, καταβάλλουν 400 εκατ. ευρώ σε ΟΕΚ και ΟΕΕ, που πλέον υπάγονται στον ΟΑΕΔ, και παίρνουν πίσω παροχές μόνο 60 εκατ. ευρώ. Παροχές και δικαιώματα που δεν πρέπει καν να έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα.

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το 2017, ως μέτρα που συνέβαλαν στην αύξηση της απασχόλησης αναφέρονται συγκεκριμένα αυτά «που αυξάνουν την ευελιξία της αγοράς εργασίας, χαλαρώνοντας τους υπερβολικά αυστηρούς κανόνες προστασίας της απασχόλησης, μειώνοντας π.χ. το ποσό της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης ή καθιστώντας τους μισθούς πιο ευέλικτους».

Η ΕΚΤ σημειώνει, επίσης, ότι «η εμπειρία από τις κρίσεις έχει δείξει ότι οι πιο ευέλικτες οικονομίες είναι περισσότερο ανθεκτικές σε κραδασμούς και τείνουν να ανακάμπτουν ταχύτερα και να επιτυγχάνουν υψηλότερη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Επιπλέον, οι χώρες της ζώνης του ευρώ, που εφάρμοσαν μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων και εργασίας, έχουν σημειώσει ικανοποιητικά αποτελέσματα».

Χαρακτηριστικά, η γερμανική κυβέρνηση μιλά για «αλλαγή της εργασίας». Δηλαδή, «διευθέτηση» του εργάσιμου χρόνου με κατάργηση του 8ωρου, διατήρηση του 48ωρου σε εβδομαδιαία βάση και μείωση των ωρών ανάπαυσης μεταξύ δυο βαρδιών από 11 σε 9 ώρες, ό,τι ζητούν επίμονα οι επιχειρηματίες.

«Καταιγίδα» αντεργατικών μέτρων συναντάμε σε μια σειρά χώρες με διαφορετικές θέσεις στην καπιταλιστική ιεραρχία και διαφορετικό διαχειριστικό μείγμα, π.χ. Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ουγγαρία, Αυστρία κ.ο.κ.

Τα ρεφορμιστικά συνδικάτα υποστηρίζουν και προωθούν τη μεγαλύτερη «ευελιξία» του χρόνου εργασίας, π.χ. η ΣΣΕ που υπέγραψε το συνδικάτο Μετάλλου IG Metall, στη Γερμανία, για «εθελοντική» ημιαπασχόληση 28 ωρών τη βδομάδα έως και δυο χρόνια, για εργαζόμενους που έχουν να φροντίζουν μικρά παιδιά, ηλικιωμένους ή ασθενείς, υπό το βάρος της έλλειψης επαρκών και δωρεάν δομών και υπηρεσιών Πρόνοιας και Υγείας.

Η προώθηση των «ευέλικτων» εργασιακών σχέσεων, ειδικά στις γυναίκες εργαζόμενες, αξιοποίησε ως αγωγό και δίαυλο την αντικειμενική δυσκολία της εργαζόμενης να συνδυάσει τη δουλειά με την ευθύνη για τη φροντίδα των παιδιών, των ηλικιωμένων γονιών, της οικογένειας. Στα κιτάπια των επιχειρηματικών ομίλων η έννοια της «ισορροπίας» οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής περιλαμβάνει ωράρια εργασίας που προσαρμόζονται στις ανάγκες της εταιρείας, άδειες και παροχές που βρίσκονται στη διακριτική της ευχέρεια και πάνω απ' όλα «δέσμευση» των εργαζομένων στην επιχείρηση και τους στόχους της.

Η διασφάλιση, λοιπόν, της κερδοφορίας και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρηματικών κολοσσών διαμορφώνεται κάτω από τη σκληρή ταξική εκμετάλλευση του συνόλου των εργαζομένων, σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό για τις γυναίκες εργαζόμενες.

Οι εργαζόμενοι, λοιπόν, και ιδιαίτερα οι νέοι, να δυναμώσουν την πάλη τους ενάντια σε όλο το αντεργατικό πλαίσιο, που συνδιαμόρφωσαν διαδοχικά οι κυβερνήσεις ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΣΥΡΙΖΑ. Να διεκδικήσουν τελικά την κυριαρχία τους σε όλο τον πλούτο που με τη δουλειά τους παράγουν, σε όλα όσα τους ανήκουν.