Με εμφανή τα σημάδια της ανακούφισης το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης ο εκπρόσωπος της Συνόδου του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), στην Ντόχα του Κατάρ, ανακοίνωσε στους δημοσιογράφους την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των 142 εκπροσώπων των κρατών - μελών του Οργανισμού. Λίγες ώρες πριν στο Κέντρο Τύπου της Συνόδου ήταν διάχυτη η εντύπωση ότι η Σύνοδος είχε οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Τι μεσολάβησε;

Οπως προκύπτει από τις δηλώσεις κορυφαίων αξιωματούχων του ΠΟΕ τα στοιχεία που έκριναν την τελική έκβαση ήταν αφ' ενός οι ασφυκτικές πιέσεις των ΗΠΑ και αφ' ετέρου η σκέψη ότι ένα δεύτερο φιάσκο, μετά από εκείνο του Σιάτλ, θα οδηγούσε σε ανυποληψία και πιθανόν σε διάλυση τον Οργανισμό.

Εξάλλου, η δήλωση του Αμερικανού αντιπροσώπου διεθνούς εμπορίου Ρόμπερτ Ζέλικ ήταν χαρακτηριστική: «Σήμερα τα μέλη του ΠΟΕ έστειλαν ένα ισχυρό μήνυμα στον κόσμο. Ξεπλύναμε το λεκέ του Σιάτλ».

Ομως, από την ανάγνωση της επίσημης ανακοίνωσης της Συνόδου προκύπτει ότι κανένα σχεδόν από τα ζητήματα που οδήγησαν τη Διάσκεψη στα πρόθυρα της πλήρους αποτυχίας δεν αντιμετωπίστηκε. Ειδικά όσον αφορά στο θέμα των επιδοτήσεων στον αγροτικό τομέα, το οποίο συζητήθηκε τόσο πολύ, η ανακοίνωση αναφέρει ότι θα είναι αντικείμενο «διεθνών διαπραγματεύσεων, χωρίς να προκαταλαμβάνεται το αποτέλεσμα». Μ' αυτή την εκπληκτικής ασάφειας διατύπωση ικανοποιήθηκαν τόσο οι Αμερικανοί που θέλουν την πλήρη κατάργηση των κάθε είδους επιδοτήσεων, όσο και οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ενωσης οι οποίοι επέμειναν στη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων για τα αγροτικά προϊόντα των κρατών - μελών της.

Η συμφωνία της Ντόχα παρουσιάζει για όλα τα επίμαχα θέματα (επιδοτήσεις, δασμοί, πολιτική αντιντάμπινγκ, γενετικά τροποποιημένα προϊόντα κ.ά.) την ίδια ασάφεια και τα παραπέμπει στις διαπραγματεύσεις που θα αρχίσουν το Γενάρη του 2002. Απόδειξη του ότι οι αντιθέσεις μεταξύ των μελών του ΠΟΕ και κυρίως μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης παραμένουν και μάλιστα οξύνονται. Ωστόσο, η συμφωνία αποτυπώνει και την κοινή θέληση των μεγάλων καπιταλιστικών κέντρων (ΗΠΑ, ΕΕ, Ιαπωνία) για την περαιτέρω απελευθέρωση του παγκόσμιου εμπορίου.

Οσον αφορά στις επιδιώξεις των ΗΠΑ, που ήταν ο μεγάλος πρωταγωνιστής της Συνόδου, υπενθυμίζουμε ότι ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Κόλιν Πάουελ σε άρθρο του στις 16 Οκτώβρη στην «Wall Street Journal» έγραφε: «Ενα ισχυρό παγκόσμιο εμπορικό σύστημα απαιτεί αμερικανική ηγεσία. Η Αμερική ευημερεί σε έναν κόσμο που δέχεται τις αμερικανικές αξίες»!