ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Δεκατέσσερα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ), οι ΗΠΑ και το Ισραήλ απειλούν με κυρώσεις την Αυστρία, 15ο κράτος-μέλος της ΕΕ, σε περίπτωση που κυβερνήσει ο νέος κυβερνητικός συνασπισμός συντηρητικών (OVP) και ακροδεξιών (FPO). Πρόκειται για πρωτοφανή πολιτική επέμβαση, η οποία γίνεται προσπάθεια να μασκαρευτεί πίσω από την ετικέτα «παραβίαση ευρωπαϊκών αρχών». Στην πραγματικότητα, μια τέτοια απόφαση μπορεί να ληφθεί μόνο από έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, το οποίο θα αποφασίσει ποιες είναι οι περιβόητες «ευρωπαϊκές αρχές» και ποια, επακριβώς, η αυστριακή «παραβίαση», στη βάση του άρθρου ΣΤ, 1 του Αμστερνταμ. Εως τότε, τόσο η ανακοίνωση των 14 κρατών-μελών της ΕΕ, όσο και η ανακοίνωση της Κομισιόν δε συνιστούν παρά σκέτη πολιτική εκμετάλλευση.

Το μόνο κοινοτικό «όργανο», που εξέδωσε επίσημα «ανακοίνωση» για τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις στην Αυστρία, είναι η Κομισιόν, μετά από έκτακτη συνεδρίαση το πρωί της Τρίτης. Ομόφωνα, οι 19 επίτροποι και ο πρόεδρος Ρ. Πρόντι, με τη σύμφωνη γνώμη και του χριστιανοδημοκράτη Αυστριακού επιτρόπου Φρ. Φίσλερ, «συμμερίζονται τις βάσιμες ανησυχίες» των 14 κυβερνήσεων των κρατών-μελών της ΕΕ, απειλούν με «αναστολή ορισμένων δικαιωμάτων» (άρθρο ΣΤ, 1 του Αμστερνταμ) αλλά, επειδή «σ' αυτή τη φάση δεν έχει επηρεαστεί η λειτουργία των ευρωπαϊκών θεσμών», ανακοινώνουν ότι η Κομισιόν «θα συνεχίσει να διατηρεί σχέσεις εργασίας με τις αυστριακές αρχές».

Ο ήπιος τόνος της ανακοίνωσης έδωσε λαβή σε διάφορα σχόλια περί διαφορετικής στάσης της Κομισιόν από τις (...) «οργισμένες» ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ιδίως στο βρετανικό και ιταλικό Τύπο, ενώ δεν έλειψαν και οι αντίθετες εκτιμήσεις για «υπερεθνική» επέμβαση στα εσωτερικά ενός κράτους-μέλους, ιδίως στο γερμανικό και ισπανικό Τύπο.

Χτες ο εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν έκανε την εξής δήλωση: «Πρόκειται για περίπλοκη πολιτική κατάσταση χωρίς προηγούμενο. Θα πρέπει να περιμένουμε τις επόμενες μέρες για να αντιληφθούμε καλύτερα τα πράγματα, πολύ περισσότερο ότι αυτό που προκάλεσε τις αντιδράσεις δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί, δεν υπάρχουν, ακόμη, νέες αυστριακές κυβερνήσεις και κανείς δε γνωρίζει ακόμη το πρόγραμμα, στη βάση του οποίου θα λειτουργήσει η νέα κυβέρνηση. Ετσι κι αλλιώς οι τρέχουσες εργασίες της Κομισιόν θα προχωρήσουν κανονικά (...). Οι εργασίες της Κομισιόν δεν είναι συνώνυμο διμερών σχέσεων, που ανήκουν στην αρμοδιότητα των εθνικών κυβερνήσεων. Η Κομισιόν δεν είναι υπερεθνικό όργανο».

Στη δήλωση αυτή υπάρχουν δύο σαφείς εξηγήσεις, τεχνικού χαρακτήρα, αλλά και μια γενική πολιτική ασάφεια. Είναι σαφές ότι η Κομισιόν δεν έχει διμερείς σχέσεις με την Αυστρία, καθότι εποπτεύει τις πολυμερείς σχέσεις στην ΕΕ, όπως επίσης ότι δε στοιχειοθετείται «παράβαση αρχών» της Αυστρίας πριν να υπάρξει παραβίαση του κοινοτικού και του Διεθνούς Δικαίου, είτε νομοθετικά είτε στην πράξη, εκ μέρους της αυστριακής κυβέρνησης. Ακριβώς γι' αυτό, η Κομισιόν προέβη σε μια συγκρατημένη και ήπια ανακοίνωση, η οποία δεν έπρεπε να εμπεριέχει καμία λέξη που θα έδινε δικαίωμα προσφυγής των αυστριακών αρχών κατά της Κομισιόν, στα πλαίσια της ΕΕ. Η Κομισιόν, όμως, δεν μπορεί σ' αυτή την περίπτωση να το «παίξει» Πόντιος Πιλάτος, γιατί το άρθρο ΣΤ, 1 του Αμστερνταμ της παρέχει το αναφαίρετο δικαίωμα, σε περίπτωση «σοβαρής και διαρκούς παράβασης», να ξεκινήσει αυτοβούλως τη διαδικασία τιμωρίας «προτείνοντας» σύγκληση έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ανεξάρτητα από το τι θα πράξουν οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών. Υποχρεούται από την ίδια την κοινοτική νομοθεσία να αναλάβει «πρωτοβουλία». Ενα από τα δύο: `Η η αυστριακή κυβέρνηση παραβαίνει τις «ευρωπαϊκές αρχές» και πρέπει να τιμωρηθεί ή δεν τις παραβαίνει και η όλη ιστορία είναι επιχείρηση πολιτικής εκμετάλλευσης.

Η πρωτοφανής επέμβαση στα εσωτερικά της Αυστρίας δρομολογήθηκε με την έκφραση «ανησυχιών» του παραπαίοντος Γάλλου Προέδρου Ζ. Σιράκ (27.1.2000) σε προεκλογική περίοδο, προς τον Αυστριακό Πρόεδρο Τ. Κλέστιλ, και το αίτημα του Βελγίου (28.1.2000) για έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου ΥΠΕΞ της ΕΕ με θέμα τον «κίνδυνο Χάιντερ». Τη Δευτέρα το βράδυ, 31.1.2000, η πορτογαλική προεδρία της ΕΕ, μετά τη συνάντηση στο Βερολίνο του Πορτογάλου ΥΠΕΞ Αντ. Γκουτέρες και του Γερμανού ομολόγου του Γ. Φίσερ, εκδίδει «ανακοίνωση, στο όνομα των 14 κρατών-μελών, με την οποία προειδοποιείται η Βιέννη ότι σε περίπτωση κυβέρνησης συνασπισμού του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος (OVP) με το ακροδεξιό FPO του Γ. Χάιντερ, 1) «δε θα προωθήσουν και δε θα αποδεχτούν καμιά επίσημη διμερή επαφή σε πολιτικό επίπεδο», 2) «θα αποσύρουν την υποστήριξη των Αυστριακών υποψηφίων σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς» και 3) «οι πρέσβεις της Αυστρίας στις πρωτεύουσες της ΕΕ θα γίνονται δεκτοί μόνο σε τεχνικό επίπεδο». Δεν πρόκειται για «απόφαση της ΕΕ», η οποία λαμβάνεται μόνο σε επίπεδο Συμβουλίου, αλλά για απειλή διακοπής των διμερών επαφών μεταξύ του καθένα από τα 14 κράτη-μέλη με την Αυστρία. Δε στοιχειοθετείται «παραβίαση αρχών της ΕΕ» γιατί σ' αυτή την περίπτωση θα 'πρεπε να συγκληθεί Συμβούλιο ΥΠΕΞ και να κινηθεί η διαδικασία του άρθρου ΣΤ, 1 του Αμστερνταμ για σύγκληση εκτάκτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, που θα αποφάσιζε σχετικά με ειδική πλειοψηφία, μετά και από γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μέχρι να συγκληθεί «όργανο» της ΕΕ ως Συμβούλιο, πρόκειται για αυθαίρετη πολιτική επέμβαση του καθένα από τα 14 κράτη-μέλη στα εσωτερικά της Αυστρίας.

Για τη σύγκληση του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αρκεί σχετική «πρόταση του ενός τρίτου των κρατών-μελών».

Το ΕΚ δεν έχει δικαίωμα να κινήσει τη διαδικασία του άρθρου ΣΤ,1 παρά μόνο να εκφέρει «σύμφωνη γνώμη». Το μεγαλύτερο πρόβλημα αφορά το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΡΡΕ), τη μεγαλύτερη ευρω-ομάδα, με 233 συντηρητικούς ευρωβουλευτές από 15 κράτη-μέλη, μέλος της οποίας είναι και το αυστριακό Λαϊκό Κόμμα (OVP) με 7 ευρωβουλευτές, που θα σχηματίσει κυβέρνηση με τους ακροδεξιούς του FPO. Στη χτεσινή έκτακτη συνεδρίαση του ΕΚ, ο πρόεδρος του ΡΡΕ Γερμανός χριστιανοδημοκράτης Χ. Πέτεριγκ εξέφρασε «εμπιστοσύνη στους φίλους του OVP», υποστήριξε την Κομισιόν και καταδίκασε τον εξτρεμισμό του FPO. Αλλά το ΡΡΕ συγκαλεί το Σάββατο έκτακτη σύνοδο κορυφής στη Μαδρίτη επειδή έχει ζητηθεί η αποπομπή του OVP από την ευρω-ομάδα. Η γερμανική χριστιανοδημοκρατία αντιμετωπίζει επιφυλακτικά τις αυστριακές εξελίξεις, φοβούμενη επέκταση της ακροδεξιάς και στη Γερμανία. Η επικεφαλής των ευρωβουλευτών της ΝΔ Μ. Γιαννάκου δήλωσε ότι η απόφαση συνεργασίας του «αδελφού» OVP αποτελεί «στίγμα» για το ΡΡΕ. Ταυτόχρονα, η ευρω-ομάδα της ΝΔ καταδικάζει και την «εξωθεσμική παρέμβαση των 14 κρατών-μελών στα εσωτερικά της Αυστρίας».