Σάββατο 23 Μάη 2020 - Κυριακή 24 Μάη 2020
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 20
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΝΣΤΟΛΟΥΣ
«Δράκοι», «Αετοί» και «Αρκούδες» στον Ειρηνικό

Copyright 2017 The Associated

Οι γεωπολιτικοί αναλυτές του περασμένου αιώνα ανέδειξαν τη σημαντική θέση της Ευρασίας. Ο Mackinder, στην περίφημη φράση του: «Οποιος ελέγχει την Ανατολική Ευρώπη, κυβερνά την καρδιά της Γης. Οποιος ελέγχει την καρδιά της Γης, εξουσιάζει την Παγκόσμια Νήσο. Οποιος εξουσιάζει την Παγκόσμια Νήσο, κυβερνά τον κόσμο», αποτύπωσε τις γεωπολιτικές ανησυχίες εκείνης της εποχής. Σήμερα, οι σύγχρονοι γεωπολιτικοί αναλυτές είναι σε θέση να διαφοροποιήσουν τη συγκεκριμένη ρήση και ενδεχομένως να την διευρύνουν, λόγω των νέων δεδομένων που προσφέρονται. Αφενός, λόγω της σύγχρονης τεχνολογίας που είναι σε θέση να αξιοποιήσει όλα τα όρια της καρδιάς και της στεφάνης - περιοχής που περικλείει την καρδιά, σύμφωνα με τον Mackinder - βλέπε Βόρειο Αρκτικό Κύκλο και Δυτικός Ειρηνικός Ωκεανός. Αφετέρου, λόγω του ότι το γεωπολιτικό ενδιαφέρον έχει μεταφερθεί ανατολικότερα της καρδιάς, στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Χαρακτηριστικά της περιοχής

Ο Ειρηνικός Ωκεανός έχει φυσικό σύνορο στον Βορρά τον Βερίγγειο Πορθμό, που κάποτε θεωρούνταν δύσκολο πέρασμα, λόγω της εγγύτητάς του με τον Βόρειο Αρκτικό Κύκλο και τον Αρκτικό Ωκεανό. Σήμερα, όμως, με την εξέλιξη της τεχνολογίας, που έχει φτάσει σε σημείο που σε συνδυασμό με το λιώσιμο των πάγων να επιτρέπει το πέρασμα πλοίων, ανανεώνει τους ανταγωνισμούς γύρω από το συγκεκριμένο πέρασμα που ενώνει τον Ατλαντικό με τον Αρκτικό Ωκεανό και τον Ειρηνικό και μειώνει το κόστος μεταφοράς εμπορευμάτων, αφού αυτή η διαδρομή θα είναι σε θέση να μειώσει τον απαιτούμενο χρόνο μεταφοράς.

Παράλληλα, το γεγονός ότι τα πιο ισχυρά οικονομικά κράτη, που βρίσκονται στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας αλλά και έχουν τα «ηνία» του πυρηνικού «παιχνιδιού» (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία), βρέχονται από αυτόν τον Ωκεανό, είναι αναμενόμενο να συμβάλει στη μεταφορά του παιχνιδιού της γεωπολιτικής σκακιέρας στον συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο.

Ακόμη, στην περιοχή έχουν εντοπιστεί σημαντικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων, με τα περισσότερα από αυτά να συγκεντρώνονται και στον Βόρειο Ειρηνικό κοντά στον Βερίγγειο Πορθμό, αλλά κυρίως στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, περιοχή που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των χωρών που βρέχονται από τα ύδατά της.

Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί το γεγονός ότι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ωκεανού είναι τα μικρά νησιωτικά και τα αρχιπελαγικά κράτη. Τα περισσότερα εξ αυτών ανήκουν στα χαρακτηριζόμενα από τους αστούς διεθνολόγους ως «Ελάχιστα Αναπτυσσόμενα Κράτη», κράτη κατά πλειοψηφία φτωχά, στα οποία εντοπίζονται έως και κατάλοιπα προηγούμενων κοινωνικοοικονομικών συστημάτων.

Οι πυρηνικές δοκιμές, αλλά και σειρά άλλων φαινομένων, με χαρακτηριστικότερο την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και την αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων, τα καθιστούν ευάλωτα περιβαλλοντικά και οικονομικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ασβεστοποίηση του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου. Ιδιαίτερα σημαντικό όμως είναι ότι τα νησιά αυτά, φύσει και θέσει, μπορούν να λειτουργήσουν ως βάσεις των ιμπεριαλιστικών κρατών που εμπλέκονται στην περιοχή. Παράδειγμα είναι η νήσος Γκουάμ ανατολικά των Φιλιππίνων, που φιλοξενεί την αεροναυτική βάση του στόλου των ΗΠΑ.

Οξύνονται οι ανταγωνισμοί

Οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί στην περιοχή, με φόντο την πανδημία του κορονοϊού, φαίνεται να οξύνονται ακόμη περισσότερο, μπροστά μάλιστα και στην επικείμενη καπιταλιστική οικονομική κρίση. Ανταγωνισμοί που παίρνουν πιο έντονα τη μορφή στρατιωτικής αντιπαράθεσης για τον έλεγχο των ενεργειακών κοιτασμάτων, τον έλεγχο θαλάσσιων διαδρόμων μεταφοράς Ενέργειας, τον έλεγχο του υπόγειου πλούτου της Αρκτικής, την αξιοποίηση του Διαστήματος και τη διαπάλη για τα μερίδια των αγορών. Η ένταση των ανταγωνισμών σε στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο εντοπίζεται κυρίως ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα και στις ΗΠΑ και τη Ρωσία, αλλά και στις άλλες χώρες που έχουν επιλέξει κάποιο από τα δύο στρατόπεδα που εμφανίζονται στην περιοχή.

Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ ανέκαθεν είχαν βλέψεις στην περιοχή, όπως αποδεικνύει και η ενεργός εμπλοκή στους πολέμους της Κορέας και του Βιετνάμ. Ως «βετεράνος» ιμπεριαλιστής που ξέρει το πώς να μοιράζει τη λεία των αγορών, οι ΗΠΑ παίζουν καλά το ρόλο του «σωτήρα» των χωρών που δέχονται πλήγματα στα συμφέροντά τους από την Κίνα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι χώρες που βρέχονται από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, όπως το Βιετνάμ και οι Φιλιππίνες, που γίνονται αποδέκτες των επεκτατικών ενεργειών της Κίνας με την παραβίαση της ΑΟΖ τους, επεκτατικές ενέργειες που αποτυπώνονται ακόμη και σε χάρτες, με τις περίφημες «εννέα παύλες». Η κίνηση των ΗΠΑ να μεταφέρουν μέρος της αντιπυραυλικής τους ασπίδας στον Ειρηνικό και οι στρατιωτικές ασκήσεις μαζί με άλλα κράτη της περιοχής λειτουργούν ως επίδειξη ισχύος απέναντι στους παραδοσιακούς αντιπάλους της, Κίνα και Ρωσία, αν και σήμερα το μόνο που τους χωρίζει είναι οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί και τίποτα παραπάνω. Η ενίσχυση των θέσεων των ΗΠΑ στην περιοχή έρχεται με τη διασπορά βάσεων σε διάφορα σημεία του ωκεανού, τόσο σε κομβικές υπερπόντιες κτήσεις τους, όσο και σε κράτη που ανήκουν στην «ομπρέλα» των εταίρων τους, όπως η Αυστραλία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα.

Η Κίνα, που τις τελευταίες δεκαετίες έχει σκαρφαλώσει στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα, υιοθετώντας εξολοκλήρου τους νόμους της αγοράς, είναι ο κύριος ανταγωνιστής των ΗΠΑ σε οικονομικό επίπεδο. Η πολιτική οικονομικού προστατευτισμού που ακολουθούν οι ΗΠΑ, επί προεδρίας Τραμπ, έχει στόχο να πλήξει την καλπάζουσα οικονομία της, αφού η Κίνα αποτελεί το σημαντικότερο κράτος - πιστωτή. Αξια μνείας είναι τα επιτεύγματα των κινεζικών μονοπωλίων σε επίπεδο τεχνολογίας, όπως τα δίκτυα 5ης γενιάς, τα οποία θεωρούνται ιδιαίτερη απειλή για τα αμερικανικά μονοπώλια. Σημαντικές είναι και οι προσπάθειες που βρίσκονται ακόμη σε ερευνητικό επίπεδο για εκμετάλλευση ενεργειακών κοιτασμάτων, αφού η Κίνα εισάγει το μεγαλύτερο μέρος της Ενέργειας που καταναλώνεται στη χώρα από τις ΗΠΑ, το Κατάρ και τη Ρωσία. Παράλληλα, έχει σημαντικό κομμάτι του ελέγχου των μεταφορών, αφού κάποια από τα μεγαλύτερα λιμάνια του κόσμου βρίσκονται στην επικράτειά της, όπως αυτό της Σαγκάης. Για να εδραιώσει την παρουσία της στην περιοχή και να λειτουργεί απειλητικά ως προς τα κράτη με ανταγωνιστικά συμφέροντα, έχει επενδύσει σημαντικά κεφάλαια στη βελτίωση και στον εκσυγχρονισμό της στρατιωτικής της ισχύος, με σύγχρονα οπλικά συστήματα και συνεχείς εκπαιδεύσεις στρατιωτικών αξιωματούχων.

Η Ρωσία αποτελεί τη δεύτερη ισχυρότερη στρατιωτική χώρα με σημαντικές επενδύσεις στον τομέα των εξοπλιστικών προγραμμάτων και στον εκσυγχρονισμό του πολεμικού της οπλοστασίου. Ουσιαστικά αποτελεί τη μόνη χώρα που μπορεί να απαντήσει σε πυρηνικό πλήγμα των ΗΠΑ. Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις μαζί με την Κίνα σε Ειρηνικό Ωκεανό και Περσικό Κόλπο, τα τελευταία χρόνια, που λειτουργούν ως απάντηση σε εκείνες των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Βέβαια, το δικό της ενδιαφέρον εστιάζεται κυρίως στον Βόρειο Ειρηνικό και στον Αρκτικό Κύκλο, όπου και έχει εδραιώσει την παρουσία της έναντι των Αμερικανών. Η τήξη των πάγων οδήγησε στην εμφάνιση νέων νησιών, εδάφη τα οποία πρόσφατα έχουν εξερευνηθεί από το ρωσικό Ναυτικό και τους επιστήμονες και ουσιαστικά ενισχύουν την παρουσία της Ρωσίας στην περιοχή, που αποκρυσταλλώνεται και με την επέκταση των υφιστάμενων αεροπορικών βάσεων. Ο έλεγχος αυτής της περιοχής, που ανήκει και στη ρωσική ΑΟΖ, αδιαμφισβήτητα αποτελεί προνόμιο, αφού όποιος ελέγχει την περιοχή, ελέγχει τις θαλάσσιες μεταφορές.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η περιοχή της Κορεατικής Χερσονήσου, με πολλά κράτη να στρέφουν εκεί τα βλέμματά τους και να εμπλέκονται. Οι προσπάθειες για τη λεγόμενη «αποπυρηνικοποίηση» της Χερσονήσου και ειρήνης μεταξύ Βόρειας και Νότιας Κορέας αποσκοπούν στο να μειώσουν το ενδεχόμενο να πληγεί πυρηνικά η Αμερική, αλλά και να δημιουργηθεί πιο ευνοϊκό περιβάλλον, πεδίο κερδοφορίας, για τις ΗΠΑ και για όσους ακουμπούν στο άρμα τους. Η Βόρεια Κορέα, που χαρακτηρίζεται από τους αστούς διεθνολόγους «κράτος παρίας», λόγω και των πυρηνικών, αναπτύσσει εμπορικές σχέσεις κυρίως με την Κίνα, αλλά και με τη δημιουργία των «ελεύθερων οικονομικών ζωνών», ως μια στροφή προς την οικονομία της αγοράς. Στον αντίποδα βρίσκεται η Νότια Κορέα, στενός σύμμαχος των ΗΠΑ, με αεροναυτικές βάσεις των ΗΠΑ στο έδαφός της, όπως και η Ιαπωνία, που κάποτε είχε υπό την κυριαρχία της την Κορεατική Χερσόνησο. Πάντως και οι 4 μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που έχουν συμφέροντα εκεί - Κίνα, Ρωσία, ΗΠΑ, Ιαπωνία - συμφωνούν στο να ληφθούν μέτρα για τον έλεγχο του πυρηνικού και πυραυλικού οπλοστασίου της Βόρειας Κορέας. Η Κίνα και η Ρωσία, στη λογική τού να μην αναπτυχθεί κι άλλο το αντίστοιχο οπλοστάσιο των ΗΠΑ, και οι ΗΠΑ με την Ιαπωνία για να μειώσουν το ενδεχόμενο πλήγματος εναντίον των Αμερικανών.

Τα νέα πεδία κερδοφορίας που εμφανίζονται, αλλά και η προσπάθεια ξαναμοιράσματος των αγορών δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητα από τα βλέμματα των ιμπεριαλιστών. Η κατάσταση στην περιοχή μπορεί να πυροδοτήσει συγκρούσεις, που θα πάρουν τη μορφή «τιτανομαχίας», στο ενδεχόμενο γενικευμένης σύρραξης. Οι ιμπεριαλιστές βλέπουν την ειρήνη μονάχα ως μία περίοδο με σχετική σταθερότητα, κατά την οποία μπορούν να συνεχίσουν την κερδοφορία τους, συνθήκη όμως που συνεχίζουν να εφαρμόζουν και κατά τη διάρκεια πολεμικών συγκρούσεων. Το ζήτημα της ειρήνης για τους λαούς πάντως δεν μπορεί να διασφαλιστεί ούτε με την απειλή των πυρηνικών, ούτε με τον πολλαπλασιασμό πολεμικών μηχανών και ούτε βέβαια μπορεί να αφεθεί στη διακριτική ευχέρεια των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και ανταγωνισμών.


Φ. Κ.


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ