Η πρόσφατη επιτυχημένη τηλεδιάσκεψη των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων που συνεργάζονται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κομμουνιστικής Πρωτοβουλίας, στην οποία συμμετείχαν 24 κόμματα από πολλές χώρες της Ευρώπης, αποτέλεσε μια νέα μορφή ανταλλαγής απόψεων και συντονισμού της δράσης τους.

Εδειξε ότι τα ΚΚ μπορούν με επιτυχία να αξιοποιήσουν διάφορες μορφές, όταν, σε συνθήκες πανδημίας, εμποδίζονται η άμεση επαφή των εκπροσώπων τους, οι προσκλήσεις σε συνέδρια και συνδιασκέψεις. Η ταξική πάλη δεν σταματά, κάτι που καθιστά επιβεβλημένη την ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα στα ΚΚ, τη διευκρίνιση των θέσεών τους, το συντονισμό της δράσης τους και την επιδίωξη χάραξης επαναστατικής στρατηγικής. Σε κανένα από αυτά δεν μπορούμε να κάνουμε «σκόντο» στις συνθήκες της πανδημίας, που επιτάχυνε μια νέα παγκόσμια οικονομική κρίση του καπιταλισμού. Βεβαίως, τα ΚΚ είναι υποχρεωμένα να προσαρμόσουν τις μορφές της σχετικής δουλειάς τους, μιας και δεν είναι εφικτές διεθνείς, περιφερειακές, διμερείς συναντήσεις, με φυσική παρουσία.

Μια δοκιμασμένη μορφή συνεργασίας και συντονισμού των ΚΚ είναι οι Κοινές Ανακοινώσεις. Μέσα από τη διαμόρφωση των κειμένων των Κοινών Ανακοινώσεων διευκρινίζονται οι εκτιμήσεις στις οποίες το κάθε ΚΚ έχει καταλήξει για το ένα ή το άλλο ζήτημα, καθώς και καθορίζονται οι στόχοι πάλης των κομμάτων για την ανάπτυξη της κοινής δράσης.

Αυτή η διαδικασία διατηρεί τη σημασία της, παρά το υπαρκτό γεγονός ότι πολλά Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα είναι σήμερα αδύναμα ή δρουν σε συνθήκες ημιπαρανομίας ή σκληρών διώξεων ή δεν έχουν στη διάθεσή τους όλα τα μέσα που έχουν σήμερα το ΚΚΕ και κάποια ακόμα κόμματα, για να παλέψουν τους κοινούς στόχους που διατυπώνονται.

Για να βγει το Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα από την ιδεολογικοπολιτική και οργανωτική κρίση στην οποία βρίσκεται τις τελευταίες δεκαετίες, είναι απαραίτητα τόσο η ολόπλευρη ενίσχυσή του σε κάθε χώρα και περιοχή, όσο και ο συντονισμός της κοινής πάλης και η χάραξη επαναστατικής στρατηγικής σε διεθνές επίπεδο. Η διαδικασία της ανταλλαγής απόψεων και της σχετικής διαπάλης για σοβαρά θέματα, στο πλαίσιο της προετοιμασίας και της έκδοσης Κοινών Ανακοινώσεων, μπορεί να συμβάλει στην παραπάνω κατεύθυνση.

Το τελευταίο διάστημα της πανδημίας, το Κόμμα υπέγραψε 5 Κοινές Ανακοινώσεις Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, κάποιες από τις οποίες εγκρίθηκαν μετά από πρωτοβουλία του ΚΚΕ και άλλες με πρωτοβουλία άλλων κομμάτων και στηρίχθηκαν από το Κόμμα μας, που επιδίωξε, όπου θεώρησε αναγκαίο, να συμβάλει στην καλυτέρευση του περιεχομένου τους. Ολες τους δημοσιεύτηκαν στον «Ριζοσπάστη». Αυτές ήταν:

1. Για «Αμεσα μέτρα προστασίας της υγείας και των δικαιωμάτων των λαών», που αναφέρονταν στην παγκόσμια κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με την πανδημία και την επερχόμενη καπιταλιστική κρίση. Η πρωτοβουλία λήφθηκε από το ΚΚΕ και υπογράφτηκε από 87 Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα.

2. «Για την αλληλεγγύη με την Κούβα», όπου τα ΚΚ καταδικάζουν τον αμερικανικό εγκληματικό αποκλεισμό της Κούβας. Η πρωτοβουλία λήφθηκε από το ΑΚΕΛ και υπογράφτηκε από 73 Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα.

3. «Για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Β. Ι. Λένιν», όπου με αφορμή αυτήν την επέτειο διατυπώνονται σημαντικές θέσεις για την ηγετική μορφή του Λένιν, που συνδέονται με σοβαρά ιδεολογικά και πολιτικά ζητήματα του Κομμουνιστικού Κινήματος. Η πρωτοβουλία λήφθηκε από το ΚΚΕ και υπογράφτηκε από 93 Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα.

4. «Για την Παγκόσμια Μέρα της Εργατικής Τάξης», που εκδόθηκε τη φετινή Πρωτομαγιά. Η πρωτοβουλία λήφθηκε από το ΚΚ Κουρδιστάν και υπογράφτηκε από 41 Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα.

5. «Στο όνομα της ελευθερίας, της ειρήνης και της αλήθειας - Ενάντια στο φασισμό και τον πόλεμο», που εκδόθηκε για την 75η επέτειο της Αντιφασιστικής Νίκης. Η πρωτοβουλία λήφθηκε από το Πορτογαλικό ΚΚ και υπογράφτηκε από 86 Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα.

Θα μπορούσαμε να πούμε πως η ρήση του Λένιν ότι «προτού ενωθούμε και για να ενωθούμε είναι ανάγκη πρώτα να χαράξουμε μεταξύ μας μια σταθερή και διαχωριστική γραμμή»¹ ταιριάζει σήμερα και στα ζητήματα των κοινών τοποθετήσεων των κομμάτων. Η περίοδος της πανδημίας αποδείχθηκε πολύ «πυκνή» στη λήψη πρωτοβουλιών για την έκδοση Κοινών Ανακοινώσεων. Πέρα από τις παραπάνω 5 Κοινές Ανακοινώσεις, κι άλλα κόμματα πήραν σχετικές πρωτοβουλίες. Αυτό δεν σημαίνει πως όλες μπόρεσαν να γίνουν αποδεκτές και να στηριχθούν από το Κόμμα μας, στο όνομα μιας επιδερμικής «ενότητας» του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος. Μια τέτοια «ενότητα» όχι μόνο δεν είναι αναγκαία, αλλά είναι και επιζήμια για το Κομμουνιστικό Κίνημα, αφού δεν ξεκαθαρίζει σημαντικά ζητήματα.

Η συζήτηση διαφορετικών απόψεων, η συμφωνία και η διαφωνία, η συντροφική αντιπαράθεση πάνω σε σοβαρά ιδεολογικά - πολιτικά θέματα στρατηγικής σημασίας είναι αναγκαία και θα συνεχιστεί και την επόμενη περίοδο. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία και την αξιοποίηση της πείρας που δίνει η ταξική πάλη, θα δίνονται κίνητρα για την ουσιαστικότερη κατάκτηση των αρχών της κοσμοθεωρίας μας και τη μαρξιστική-λενινιστική μεθοδολογία, θα εμπλουτίζονται οι επεξεργασίες των ΚΚ, και αυτό απαιτεί μεγάλη επιμονή.

Ορισμένα κόμματα, που έλαβαν πρωτοβουλίες για Κοινές Ανακοινώσεις, εξαρχής αρνήθηκαν τη συμβολή των άλλων κομμάτων στη διαμόρφωση των κειμένων που παρουσίασαν. Αντίθετα, το ΚΚΕ, όπως και άλλα κόμματα που ανέλαβαν τις παραπάνω πρωτοβουλίες τις οποίες στήριξε το Κόμμα μας, έθεσαν σε διαβούλευση τα αρχικά κείμενα που κατέθεσαν. Με μεγάλη προσοχή στάθηκαν απέναντι στις πολλές προτάσεις άλλων κομμάτων. Εκαναν αποδεκτές ουσιαστικές παρατηρήσεις, που καλυτέρευαν το αρχικό περιεχόμενο. Κάποια κόμματα δεν επέτρεψαν για τα δικά τους κείμενα μια τέτοια διαδικασία, την ώρα που σε αυτά παρέμειναν πολύ προβληματικές θέσεις, όπως για παράδειγμα αυτές που αθωώνουν τη σοσιαλδημοκρατική διαχείριση του καπιταλιστικού συστήματος, αποδίδοντας όλα τα προβλήματα στη νεοφιλελεύθερη διαχείριση.

Ούτε βέβαια θα μπορούσε το ΚΚΕ να συμφωνήσει σε ανέξοδα και βλαβερά καλέσματα κομμάτων που καλούν τις ΗΠΑ «να συμμορφωθούν με το Διεθνές Δίκαιο», όπως έκανε το ΚΚ Ισπανίας, λες και δεν έχουμε να κάνουμε με την ισχυρότερη ιμπεριαλιστική δύναμη του πλανήτη μας αλλά με μια «κορασίδα», που «παρασύρθηκε» και περιμένει από τα ΚΚ να τη βάλουν στον «σωστό δρόμο» της «τήρησης του Διεθνούς Δικαίου». Αυτού του «Δικαίου» που σήμερα νομιμοποιεί ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και χρεώνει τον ιμπεριαλιστικό οργανισμό του ΝΑΤΟ να το επιβάλει σε διάφορες περιπτώσεις. Βεβαίως, από ένα κόμμα που έχει εντρυφήσει στο οπορτουνιστικό ρεύμα του ευρωκομμουνισμού για δεκαετίες και έχει παραιτηθεί από επαναστατικές αρχές, που βλέπει αταξικά το κράτος και το Δίκαιο και έχει σήμερα διολισθήσει στη διαχείριση του καπιταλισμού στη χώρα του, θα ήταν δύσκολο να περιμένουμε κάτι άλλο.

Δεν έλειψαν και προσπάθειες να υπάρξουν κείμενα Κοινών Ανακοινώσεων που να υπογράφονται όχι μόνο από Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα αλλά κι από άλλες αποκαλούμενες «αριστερές» δυνάμεις, που εμφανίζονται π.χ. αλληλέγγυες με το λαό της Βενεζουέλας και ενάντια στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ, αλλά την ίδια ώρα στηρίζουν ανάλογους σχεδιασμούς, ιδίως της ιμπεριαλιστικής ΕΕ.

Υπήρξαν ακόμα και προσπάθειες τα ΚΚ να συνυπογράψουν κείμενα όχι μόνο με αστικές «αριστερές» δυνάμεις, αλλά ακόμα και με δεξιές πολιτικές δυνάμεις, στο όνομα της «σωτηρίας της ανθρωπότητας» ή της τήρησης του «Διεθνούς Δικαίου». Μια τέτοια προσπάθεια για το ζήτημα της πανδημίας εκδηλώθηκε από το ΚΚ Κίνας. Σύμφωνα με τα λόγια του Αντρέι Κλίμοφ, γερουσιαστή και μέλους του προεδρείου του κεντροδεξιού κόμματος «Ενιαία Ρωσία», επρόκειτο για κοινή πρωτοβουλία των δύο κυβερνητικών κομμάτων της Κίνας και της Ρωσίας, την οποία λέγεται ότι υπέγραψαν πάνω από 200 κόμματα από όλο τον κόσμο. Αν και η πλήρης λίστα δεν δόθηκε ποτέ επίσημα στη δημοσιότητα, σχετικά δημοσιεύματα αναφέρουν πως μεταξύ αυτών των κομμάτων βρίσκονται πολλά αστικά κόμματα από την Ασία, την Αφρική, την Αμερική, φορείς της πολιτικής που υπηρετεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου και έχουν ευθύνες για την πολιτική εμπορευματοποίησης της Υγείας, της υποχρηματοδότησης των δημόσιων συστημάτων κ.ο.κ. Αλλωστε στη συγκεκριμένη κοινή τοποθέτηση δεν γίνεται καμία αναφορά στην καπιταλιστική βαρβαρότητα, δηλαδή στην αιτία της κατάστασης που προκαλεί βαριές συνέπειες κατά των λαών, ούτε βέβαια σε αναγκαίους στόχους πάλης για την ανάπτυξη κοινής δράσης. Πώς θα μπορούσε άλλωστε; Στην Κίνα έχουν επικρατήσει οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής από χρόνια, και η σημερινή Ρωσία είναι προϊόν της αντεπανάστασης και της καπιταλιστικής παλινόρθωσης.

Μεταξύ των κομμάτων που υπέγραψαν ένα τέτοιο κείμενο φαίνεται ότι βρίσκονταν και κομμουνιστικά κόμματα, τα οποία βεβαίως αναλαμβάνουν την ευθύνη των επιλογών τους. Αλλά έχει μεγάλη σημασία ότι πολλά ΚΚ έχουν τοποθετηθεί για τη σημερινή Κίνα και τη Ρωσία, που πλέον παίζουν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια ιμπεριαλιστική πυραμίδα, την ώρα που δυναμώνουν οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις με τις ΗΠΑ.

Τα παραπάνω δείχνουν πως δεν είχαν όλες οι προσπάθειες για έκδοση Κοινών Ανακοινώσεων τις αναγκαίες προϋποθέσεις για να θεωρηθούν συμβολή στην ενίσχυση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος. Οπως συνηθίζεται να λέμε σε ανάλογες περιπτώσεις, «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός».

Οι κομμουνιστές διαφόρων χωρών και περιοχών μπορεί να δίνουν τη μάχη σε κάθε ξεχωριστή χώρα, μπορεί να παραμένουν διαφορετικές προσεγγίσεις για ζητήματα στρατηγικής σημασίας, αλλά έχουν τη δική τους σημασία η συλλογική προσπάθεια και το γεγονός ότι σε Κοινές Ανακοινώσεις τίθεται ο ίδιος σκοπός: Η ανατροπή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, η οικοδόμηση της νέας σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας. Θα πρέπει λοιπόν να δοκιμάσουν κάθε δυνατή μορφή συνεργασίας και συντονισμού, και στις συνθήκες της πανδημίας, πολύ περισσότερο τη δοκιμασμένη μορφή των Κοινών Ανακοινώσεων, που αποτυπώνουν κοινές διαπιστώσεις και στόχους πάλης, που συμβάλλουν στη συντονισμένη δράση σε διεθνές επίπεδο προς όφελος της εργατικής τάξης, των λαών.

Παραπομπή:

1. Β. Ι. Λένιν: Απαντα, «Τι να κάνουμε; Τα φλέγοντα ζητήματα του κινήματός μας», «Συγχρονη Εποχή», τόμος 6, σελ. 22.