Το έδαφος για νέες αντιλαϊκές διευθετήσεις στρώνουν τα αστικά επιτελεία σε Ελλάδα, Τουρκία με ευρωΝΑΤΟικό «καπέλο», όπως δείχνει και η τηλεφωνική επικοινωνία που είχε την Παρασκευή ο Κυρ. Μητσοτάκης με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρ. Τ. Ερντογάν, όπου επισήμως συζήτησαν για τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού και τις προσπάθειες αντιμετώπισής τους, για ζητήματα που συνδέονται με το άνοιγμα των συνόρων και την αποκατάσταση των τουριστικών ροών και, τέλος, «συμφώνησαν να διατηρήσουν ανοιχτούς τους διμερείς διαύλους επικοινωνίας».

Το ...«χορό» άνοιξε νωρίτερα μέσα στη βδομάδα ο υπουργός Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που μιλώντας στη γερμανική «Suddeutsche Zeitung» σημείωσε: «Ας ρίξει το βλέμμα στον καθρέφτη ο Ελληνας πρωθυπουργός κι ας αναρωτηθεί πού έκανε ο ίδιος λάθη. Από τότε που ανέλαβε την εξουσία, του πρότεινε ο Πρόεδρος Ερντογάν συνεργασία στη Μεσόγειο. Μπορούμε να λύσουμε τα υπάρχοντα προβλήματα με τα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο. Ο Ερντογάν ήθελε διάλογο, αλλά η Αθήνα δεν ήταν διατεθειμένη...». Στη συνέχεια ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ, Χαμί Ακσόι, κάλεσε Ελλάδα και «Ελληνοκυπριακή Διοίκηση Νότιας Κύπρου» «να ξυπνήσουν από το όνειρο ότι η "φυλάκιση" της Τουρκίας στις ακτές της συνάδει με το διεθνές δίκαιο» και συμβούλευσε τους Ελληνες «αντί να επιλύουν τα προβλήματά τους καταγγέλλοντάς μας και ελπίζοντας ότι θα παλέψουν άλλοι για εκείνους, καλό θα ήταν να προσπαθήσουν να τα λύσουν συζητώντας μαζί μας. Αυτό επιβάλλουν το διεθνές δίκαιο και η καλή γειτονία».

Χαρακτηριστικές ήταν όμως και οι διαπιστώσεις του Τούρκου πρέσβη στην Αθήνα, Μπουράκ Οζουγκέργκιν, που υπενθύμισε ότι (Αγκυρα και Αθήνα) «έχουμε ήδη άρτια καθιερωμένους διαύλους» αλλά και «την καθοδήγηση του διεθνούς δικαίου», ξεκαθαρίζοντας παράλληλα: «Δεν μας αρέσουν τα τετελεσμένα εναντίον μας... Καμία χώρα δεν μπορεί απλά να καθίσει ήσυχη όταν οι άλλες υφαίνουν ιστούς που τόσο εμφανώς επηρεάζουν τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της. Ειδικά μια χώρα όπως η Τουρκία, που διαθέτει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο», χαρακτηρίζοντας «αυτονόητο» το ότι «κάθε διαδικασία διαπραγμάτευσης πρέπει να περιλαμβάνει μια άσκηση δούναι και λαβείν».

Από τη μεριά της Αθήνας, υποδεχόμενος τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζ. Μπορέλ, ο Ελληνας πρωθυπουργός, Κυρ. Μητσοτάκης, μίλησε για «την ανάγκη εδραίωσης ενός ελάχιστου επιπέδου εμπιστοσύνης και διαλόγου με την Τουρκία, για να σταματήσει αυτή η κλιμάκωση (σ.σ. των εντάσεων)», προσθέτοντας ότι «με μεγάλη χαρά θα συμβάλουμε προς την κατεύθυνση αυτή» και ξεκαθαρίζοντας την προθυμία της ελληνικής αστικής τάξης να αναλάβει ρόλο διαμεσολαβητή και για τη συνέχιση του ευρύτερου παζαριού ΕΕ - Τουρκίας. Αλλωστε, σχολιάζοντας τις εκκλήσεις διαλόγου της Αγκυρας ειδικά για τα Ελληνοτουρκικά, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στ. Πέτσας, είχε διευκρινίσει κι αυτός ότι «εμείς είμαστε πάντα υπέρ των ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας», συμπληρώνοντας ότι «χρειάζεται έμπρακτη αποκλιμάκωση από πλευράς της Τουρκίας των προκλητικών ενεργειών της», αλλά και ότι εμείς «είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε με την Τουρκία τη μόνη διαφορά, την οποία έχουμε, που είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών».

Ο Μπορέλ και από την Κύπρο, όπου βρέθηκε την Πέμπτη και την Παρασκευή, χαιρέτισε «την πρόσκληση από την κυβέρνηση της Κύπρου προς την Τουρκία να διαπραγματευτούν με καλή πίστη για τη θαλάσσια οριοθέτηση μεταξύ των αντίστοιχων ακτών τους» και πρόσθεσε: «Θα εμπλακούμε και εμείς γιατί η περιφερειακή σταθερότητα αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ». Επίσης, μαζί με τον Κύπριο υπουργό Αμυνας πέταξε με ελικόπτερο πάνω από την κυπριακή ΑΟΖ και την περιοχή όπου παραμένει προκλητικά το τουρκικό γεωτρύπανο «Γιαβούζ».

Στην κατεύθυνση «εθνικής συναίνεσης» με προοπτική έναν διάλογο με την Αγκυρα είναι και πρωτοβουλίες από το χώρο της αντιπολίτευσης, όπως αυτή που ανέλαβαν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ (μέλη του Πολιτικού Συμβουλίου) που ζήτησαν «το πνεύμα της Συμφωνίας των Πρεσπών» να «αναπροσανατολίσει όλη την εξωτερική πολιτική της χώρας. Να αποτελέσει - τηρουμένων των αναλογιών - οδηγό για το κρίσιμο θέμα των σχέσεων με την Τουρκία (...) Μέσω των διερευνητικών συνομιλιών να εξεταστεί η δυνατότητα σύναψης συνυποσχετικού για να προσφύγει στο Δικαστήριο της Χάγης». Υποστήριξαν δε ότι η πρόσφατη συμφωνία με την Ιταλία αλλά και «οι αντίστοιχες προσπάθειες με την Αίγυπτο» είναι «σε ορθή κατεύθυνση και πολύ σωστά ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία τις στήριξε, αποφεύγοντας τη μικροκομματική αντιπολίτευση που είχε υποστεί ο ίδιος στο παρελθόν. Αποτελούν οδηγό για αντίστοιχη προσπάθεια με την Τουρκία»...

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη η δήλωση του αναπληρωτή συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας του πρωθυπουργού, Θ. Ντόκου, που είπε ότι «το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο μας προβληματίζει πάρα πολύ, αλλά δυστυχώς προβληματίζει μόνο εμάς... Εχουμε, βέβαια, δηλώσεις συμπαράστασης από την ΕΕ και τις ΗΠΑ, αλλά δεν νομίζω ότι είναι υψηλή προτεραιότητα για εκείνους», για να καταλήξει ότι το μνημόνιο «είναι μία πραγματικότητα με την οποία θα πρέπει να ζήσουμε για ένα διάστημα»...

Οι μηχανές ζεσταίνονται για τα παζάρια, ενώ φυσικά η ατζέντα είναι «σημαδεμένη» από τα πριν, στο πλαίσιο του αμερικανοΝΑΤΟικού σχεδιασμού, της «κινητοποίησης» ΗΠΑ - ΝΑΤΟ (αλλά και ΕΕ, όσο κι αν παραμένουν αντιθέσεις μεταξύ Βρυξελλών - Ουάσιγκτον) για τη διασφάλιση της «ΝΑΤΟικής συνοχής», δηλαδή της διατήρησης της Τουρκίας όσο το δυνατόν πιο μακριά από τη Ρωσία και την Κίνα. Βέβαια, το κλίμα διαλόγου γίνεται προσπάθεια να διαμορφωθεί ενώ τα δεδομένα καθορίζει και η εντεινόμενη τουρκική επιθετικότητα (όπως εκφράζεται από τη Συρία μέχρι και τη Λιβύη), ενώ οξύνεται και το παζάρι της Αγκυρας με τους ευρωατλαντικούς συμμάχους της.

Μόνιμη επωδός όλων όμως παραμένει η ανάγκη διαλόγου με την Τουρκία, ακόμα και από όσους της ασκούν κριτική. Χαρακτηριστικές είναι από την πλευρά των Ευρωπαίων ακόμα μια φορά οι επισημάνσεις των Γάλλων, που παρά τους σταθερά υψηλούς τόνους προς την Αγκυρα, περιέγραψαν ως «απολύτως απαραίτητο» η ΕΕ «να ανοίξει το ταχύτερο μία συζήτηση σε βάθος, δίχως ταμπού» και «χωρίς αφέλεια» για τις «μελλοντικές σχέσεις με την Αγκυρα». Επίσης, είναι διαρκείς και οι αμερικανικές παροτρύνσεις για να ενταχθεί και η Τουρκία στα Φόρουμ της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Εκτός από τις προτάσεις αξιωματούχων της κυβέρνησης Τραμπ για την ένταξή της στο East Med Gas Forum (όπου προς το παρόν ανήκουν Ιταλία, Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, Παλαιστίνη, Αίγυπτος, Ιορδανία), τώρα προτείνεται ακόμα και η αξιοποίηση σχημάτων που διαμορφώθηκαν από - υποτίθεται - επικριτές της Αγκυρας. Αμερικανική ανάλυση προέκρινε στις 15 Ιούνη την «επέκταση» του East Med Act (που πρότεινε την ενίσχυση της συνεργασίας των ΗΠΑ με Ισραήλ, Ελλάδα, Κύπρο υποτίθεται ως «αντίδοτο» στις τουρκικές ενέργειες) «με τρόπο που θα προσφέρει πιθανές οδούς συμμετοχής σε παίκτες της Ανατολικής Μεσογείου που δεν αναφέρει έως τώρα το νομοσχέδιο, ειδικά την Αίγυπτο, την Ιορδανία, την Παλαιστινιακή Αρχή, τον Λίβανο και την Τουρκία...». Να σημειωθεί ότι μεταξύ άλλων η ανάλυση (χωρίς να είναι η πρώτη) αμφισβητούσε την «εμπορική βιωσιμότητα» του αγωγού «East Med» (που Αθήνα και Λευκωσία διαφημίζουν ως «ασπίδα» στις τουρκικές επιδιώξεις, ενεργειακές και άλλες) και αναρωτιόταν για τους όρους που θα συνεχιστούν (αν συνεχιστούν...) οι γεωτρήσεις τις οποίες «Eni», «Total», «ExxonMobil» «πάγωσαν» στην περιοχή, επικαλούμενες τις επιπτώσεις της πανδημίας.

Στο πλαίσιο του σφοδρού ανταγωνισμού στην περιοχή εντάσσεται και η στρατιωτική κινητικότητα από τη μεριά της Ρωσίας. Το υπερσύγχρονο υποβρύχιο «Ροστόφ να Ντόνου» (με δυνατότητα μεταφοράς 533 τορπιλών) πέρασε την Τρίτη τα Στενά του Βοσπόρου και ακολουθεί η φρεγάτα «Ναύαρχος Μακάροφ» (εξοπλισμένη με πυραύλους «Kalibr») που ξεκίνησε από την Κριμαία με κατεύθυνση τη Μεσόγειο.