Η προετοιμασία των εργασιών είχε ξεκινήσει πολλούς μήνες πριν. Παράλληλα με τη φιλοτέχνηση του μνημείου από τον Μ. Γεωργιλάκη στο μηχανουργείο του Δήμου Βασίβαγλη, μια ομάδα συντρόφων από μηχανικούς, αρχιτέκτονες και τοπογράφους επισκέφτηκαν την Μακρόνησο, κατέγραψαν τον χώρο, συνέταξαν τη μελέτη και μαζί με άλλους ειδικούς σχεδίασαν την κατασκευή, μεταφορά και τοποθέτηση του Μνημείου.

Με την άφιξή μας στο νησί δεν υπάρχει χρόνος για χαλάρωση. Το κομβόι των βαριών οχημάτων που μας συνοδεύει τραβάει την ανηφόρα, με την ομάδα να κινείται παραπλεύρως με βήμα ταχύ, σαν να έχει μπει στοίχημα ποιος θα φτάσει πρώτος.

Στο τέλος της ανηφοριάς ορθώνονται μπροστά μας τα επιβλητικά κτίσματα του πρώτου, του κόκκινου τάγματος. Πάνω από την κεντρική πύλη παρατηρείς την μεγάλη μαρμάρινη μετόπη, που αναγράφει «Αρτοκλίβανοι Μακρονήσου». Μετά από μια σύντομη σύσκεψη καθορίζονται το πλάνο και η χωροθέτηση των εργασιών, χωρίζονται οι ομάδες, γίνεται καταμερισμός. Η βάση της επιμελητείας στήνεται μπροστά στους στρατώνες.

Μια άλλη ομάδα συντρόφων έχει συγκεντρωθεί 50 μέτρα παραπλεύρως του κτιρίου. Στόχος της η διαμόρφωση του εργοταξίου, το ξεφόρτωμα μηχανημάτων, οικοδομικών υλικών και εργαλείων πάνω ακριβώς από τον αγροτικό δρόμο που διασχίζει το νησί, δίπλα στο χώρο που έχει επιλεγεί για την κατασκευή του Μνημείου. Η μπουλντόζα πιάνει δουλειά. Η «κουτάλα» ξύνει το άνυδρο χώμα, ξεριζώνει θάμνους και χόρτα. Τα ρουθούνια γεμίζουν με μια μεθυστική οσμή. Θυμάρι, παντού θυμάρι.

Λίγο πιο πάνω από το εργοτάξιο, ο τοπογράφος αρχίζει μετρήσεις για τον καθορισμό της ακριβούς θέσης του μνημείου. Σιδερόβεργες οριοθετούν τον χώρο που θα σκαφτεί. Ο χειριστής της μπουλντόζας έχοντας ολοκληρώσει τον καθαρισμό του εργοταξίου ξεκινά το σκάμμα.

Από κάτω έχει ξεκινήσει το ξεφόρτωμα τον φορτηγών. Ο «παπαγάλος», το γερανοφόρο όχημα που έχει επιστρατευτεί, με αργές και επιδέξιες κινήσεις του χειριστή του, κατεβάζει σκαλωσιές, πλαίσια και σωλήνες. Ακολουθούν οι «μπούρδες», σακιά με άμμο, τσιμέντα, χαλίκι και ασβέστη. Ολα είναι εκεί.

Οταν οι εργασίες φαίνεται να έχουν βρει το δρόμο τους, μια μικρή ομάδα συντρόφων ξεκινά την αναζήτηση της Ιστορίας. Ανηφορίζουμε προς τη χαράδρα των βασανιστηρίων του Α' τάγματος πάνω ακριβώς από τους φούρνους. Αναζητούμε το Πειθαρχείο, χώρος απομόνωσης των αμετανόητων και βασανιστηρίων. Οδηγός μας ένας αυτοσχέδιος χάρτης. Ψάχνουμε για σημάδια στο έδαφος. Την αναζήτησή μας προσανατολίζει το φυλάκιο που ορθώνεται μπροστά μας. Ψάχνουμε για τον χώρο των σκηνών. Στη ρίζα της πλαγιάς μόλις που διακρίνεις ένα πλάτωμα γιομάτο από πέτρες. Μέσα στα ξεραμένα χόρτα και τις θημωνιές προβάλλουν σκουριασμένοι πάσσαλοι διατεταγμένοι σε σειρά. Λίγο πιο κάτω βρίσκουμε υπολείμματα από συρματόπλεγμα. Ναι, ίσως βρήκαμε το Πειθαρχείο. Με την ελπίδα αυτή επιστρέφουμε.

Πίσω στη βάση οι εργασίες έχουν γοργά προχωρήσει. Εχει ολοκληρωθεί η βάση της επιμελητείας με ένα μεγάλο «λιόπανο» να μας χαρίζει ένα μέρος σκιερό. Συγκεντρωνόμαστε από κάτω του και ξεκινά η αφήγηση της Ιστορίας για να μαθαίνουν οι νεότεροι. Πότε πρωτολειτούργησε το «Νταχάου της Μεσογείου», για τη μεγάλη σφαγή του '48, για τα ανείπωτα βασανιστήρια των στρατιωτών, υπόδικων και πολιτικών κρατουμένων, για την απαράμιλλη αντοχή των γυναικών από το Τρικέρι και τη Χίο. Η συζήτηση καταλήγει στα διδάγματα που μας έχει κληρονομήσει η μεγάλη «δρακογενιά» της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ.

Μας ειδοποιούν να σηκωθούμε. Ηρθε η ώρα. Το σκάμμα έχει ολοκληρωθεί. Ο γερανός κατεβάζει τις παλέτες με τα μάρμαρα. Η συγκίνηση μεγάλη στο αντίκρισμα της πλάκας με το χαραγμένο ασημένιο λογότυπο των εκατοντάχρονων του Κόμματος. Ακολουθεί η τοποθέτηση στο χώμα των ατσάλινων καλουπιών από τις πέντε φιγούρες που συνθέτουν το μνημείο, μπρούμυτα με το κεφάλι στη δύση και τα πόδια στην ανατολή. Ολοι η ομάδα ορθοστέκεται, τιμητική φρουρά στο ταξίδι τους στα ματωμένα χώματα της Μακρονήσου.

Τις επόμενες μέρες έπιασαν δουλειά καλουπατζίδες, σιδεράδες, μαρμαράδες. Ολοι τους κρίκοι μιας αξεχώριστης ομάδας που συνέβαλε με σεμνότητα και χαρακτηριστική αυταπάρνηση, δίχως να λογαριάζει κόπο και θυσίες, να παραδώσει το Μνημείο της ΚΕ του ΚΚΕ, ελάχιστο φόρο τιμής στους αλύγιστους της ταξικής πάλης, φωτεινό φάρο στο μέλλον του Κόμματός μας.