Η ανακοίνωση - στις αρχές της βδομάδας - της δημιουργίας κέντρου δεδομένων (data center) του αμερικανικού μονοπωλίου «Microsoft» στην Ελλάδα, που θα υλοποιηθεί σε τρεις τοποθεσίες στην Αττική, συνοδεύτηκε με πολλά και μεγάλα λόγια από την κυβέρνηση και τα αστικά επιτελεία, που παρουσίασαν την επένδυση αυτή περίπου ως «λύση διά πάσαν νόσον» για το λαό και τις ανάγκες του, που εγκαινιάζει μια «νέα εποχή» ευημερίας και ασφάλειας. Τίποτα όμως δεν απέχει περισσότερο από την αλήθεια.

Δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς τα κριτήρια με τα οποία η «Microsoft» - η οποία κλείνει τρεις δεκαετίες παρουσίας στην Ελλάδα και «αγαστών σχέσεων» με όλες τις κυβερνήσεις (μάλιστα το 2008 αυτές οδήγησαν στην υπογραφή συμφωνίας στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ των δύο μερών) - επέλεξε την Ελλάδα για τη νέα αυτή επένδυση: Η γεωγραφική της θέση ως «κόμβος» για τα Βαλκάνια, την Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή, η «στρατηγική σχέση» της Ελλάδας με τις ΗΠΑ η οποία «απογειώθηκε» σε όλα τα επίπεδα με βάση τον «Στρατηγικό Διάλογο» που εγκαινίασε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και συνεχίζει η ΝΔ, η διασύνδεση - τεχνική και οικονομική - της χώρας μας με την υπόλοιπη Ευρώπη στο πλαίσιο της συμμετοχής της στην ΕΕ, οι κάθε είδους «διευκολύνσεις» στους επενδυτές, είναι ανάμεσα στα «πλεονεκτήματα» που σπεύδει να αξιοποιήσει ο επιχειρηματικός όμιλος, μαζί φυσικά με το αξιόλογο και φτηνό επιστημονικό δυναμικό.

Πλάι σε αυτά, στην απόφαση της «Microsoft» «βάρυνε» προφανώς και η «πίτα» των 7 δισ. ευρώ που με βάση τις «προδιαγραφές» του «Ταμείου Ανάκαμψης» της ΕΕ θα κατευθυνθούν τα αμέσως επόμενα χρόνια για τον «ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους και της οικονομίας» στην Ελλάδα. Θα γίνουν δηλαδή προνόμια, «ζεστό» χρήμα, υποδομές και διευκολύνσεις, στην προσπάθεια να ανοίξουν νέα πεδία - «ψηφιακής» - κερδοφορίας.

Γύρω από αυτά τα πεδία «πέφτουν κορμιά», με τους ανταγωνισμούς επιχειρηματικών ομίλων, καπιταλιστικών κρατών και ιμπεριαλιστικών κέντρων να έχουν πάρει φωτιά, με «αιχμή του δόρατος» σε αυτή τη φάση τον ανταγωνισμό ΗΠΑ - Κίνας για τα δίκτυα 5G και σχετικές τεχνολογίες («υπολογιστικό νέφος», big data, το «διαδίκτυο των πραγμάτων» - IoT - κ.ο.κ.).

Αλλωστε η συμφωνία έρχεται λίγο μόνο καιρό απ' όταν η Κομισιόν, τον περασμένο Φλεβάρη, ανακοίνωσε την «Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Δεδομένα»¹, όπου τόνιζε ότι «η ΕΕ θα πρέπει να αναλάβει δράση τώρα», θεσπίζοντας «ενιαία αγορά δεδομένων» και συνδυάζοντας τις προσπάθειες των κρατών - μελών της για τη δημιουργία «κοινών κέντρων δεδομένων».

Οι κατευθύνσεις και οι επισημάνσεις αυτές έχουν να κάνουν προφανώς και με το «μπάσιμο» των αμερικανικών ομίλων στο εν λόγω κομμάτι της ευρωενωσιακής αγοράς, μεταξύ τους και της «Microsoft», που έχει στήσει άλλα 7 τέτοια κέντρα σε Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Ιρλανδία, Ισπανία και Πολωνία (στην Ελλάδα θα είναι το όγδοο τέτοιο κέντρο και το πρώτο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη).

Τα σχετικά ρεπορτάζ για το παρασκήνιο της συμφωνίας, άλλωστε, καταγράφουν ως «ζωτικό» για τη «Microsoft» το να αποκτήσει προνομιακή ή ακόμα και μονοπωλιακή πρόσβαση στην παροχή υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους στην κινητή τηλεφωνία πέμπτης γενιάς.

Εξάλλου, από τον ίδιο το ρόλο και την ενσωμάτωσή τους στην καπιταλιστική παραγωγή, ο έλεγχος των τεχνολογιών και υποδομών αυτών (από όπου, σύμφωνα με υπολογισμούς, περνάει σήμερα το 80% της επεξεργασίας και της ανάλυσης δεδομένων) συνδέεται στενά και με τους ανταγωνισμούς που διατρέχουν όλους τους κλάδους, π.χ. το ηλεκτρονικό εμπόριο και τα logistics, την Ενέργεια, το τραπεζικό σύστημα, τις επικοινωνίες κ.ο.κ.

Καθόλου τυχαία, τα ρεπορτάζ που ακολούθησαν τη συμφωνία σημείωναν πως «στις συζητήσεις έλαβαν μέρος και επιχειρήσεις - κλειδιά της ελληνικής οικονομίας, όπως οι τράπεζες, η Cosmote και η ΔΕΗ, κρίσιμοι κρίκοι όλοι στην αλυσίδα συνεργασίας που απαιτεί μια τέτοιου εύρους και σημασίας συμφωνία»².

Ολα αυτά ενώ τις επόμενες μέρες - στις 23 Οκτώβρη - η κυβέρνηση αναμένεται να ανακοινώσει το διαγωνισμό για τις συχνότητες 5G, όπου οι ΗΠΑ με όλους τους τρόπους, όπως και με την πρόσφατη επίσκεψη Πομπέο, έχουν ξεκαθαρίσει ότι πρέπει να αποκλειστεί με κάθε μέσο η κινεζική «Huawei», παίρνοντας - όπως όλα δείχνουν - και τις σχετικές διαβεβαιώσεις.

Είναι μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, λοιπόν, και ως «κρίκος» μιας μακράς αλυσίδας, που υπογράφτηκε η εν λόγω συμφωνία με τη «Microsoft».

Αλλωστε, σε μια «ευτυχή συγκυρία», αποκαλυπτική για τη σύμπλευση όλων των αστικών πολιτικών δυνάμεων στους στρατηγικούς στόχους του κεφαλαίου, λίγες μέρες πριν από την ανακοίνωση, με τις ψήφους του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΙΝΑΛ και του ΜέΡΑ25, η κυβέρνηση της ΝΔ περνούσε το νομοσχέδιο για την «Ψηφιακή Διακυβέρνηση».

Ανάμεσα στα άλλα σε αυτό προβλέπεται πως το Δημόσιο από το 2022 θα στραφεί αποκλειστικά και υποχρεωτικά σε υπηρεσίες «υπολογιστικού νέφους» (Cloud) με τη λειτουργία τριών ξεχωριστών υπολογιστικών «Κυβερνητικών Νεφών» (Δημόσιου Τομέα/G-Cloud, Τομέα Ερευνας και Εκπαίδευσης/RE-Cloud και Τομέα Υγείας/H-Cloud).

Τα πολύτιμα αυτά (από πολλές απόψεις) δεδομένα, σύμφωνα και με την τελευταία συμφωνία, θα αποτελέσουν «προίκα» της «Microsoft», δίνοντας αποφασιστικό πλεονέκτημα στον ανταγωνισμό με τους υπόλοιπους «cloud providers» - επιχειρηματικούς ομίλους, στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή.

Την ίδια ώρα, ανοιχτό παραμένει ποιες είναι οι υπόλοιπες «διευκολύνσεις» που εξασφάλισε ο αμερικανικός επιχειρηματικός όμιλος από την κυβέρνηση. Αν δηλαδή αυτές περιλαμβάνουν και επιπλέον φοροαπαλλαγές «αλά ιρλανδικά», ή άλλα προνόμια, ενώ θολά είναι και τα ανταλλάγματα για το πρόγραμμα «GR for Growth» που ανακοινώθηκαν την ίδια μέρα, με βάση την οποία η «Microsoft» θα αναλάβει να καταρτίσει τα επόμενα χρόνια 100.000 δημόσιους και ιδιωτικούς υπαλλήλους, ανέργους κ.ο.κ.

Αξίζει να θυμίσουμε ότι η κυβέρνηση πέρασε πρόσφατα ευνοϊκές νομοθετικές ρυθμίσεις για τα data centers, ενώ τον περασμένο Μάρτη υπέγραψε με τη «Microsoft» συμφωνία απευθείας ανάθεσης, ύψους 37,1 εκατομμυρίων ευρώ, για την απόκτηση 110.000 αδειών λογισμικού για την «ανανέωση» των προγραμμάτων που χρησιμοποιούνται στο Δημόσιο.

Ανάμεσα στα υπόλοιπα που λέγονταν τότε περί «εκσυγχρονισμού του κράτους» κ.ο.κ., τα κυβερνητικά στελέχη - αλλά και η αμερικανική πρεσβεία - έλεγαν πως η συμφωνία αυτή «θα συμβάλει αποφασιστικά στην έξοδο της Ελλάδας από τη "λίστα 301", που περιλαμβάνει τις χώρες που χρησιμοποιούν σε υψηλά ποσοστά πειρατικό λογισμικό στο Δημόσιο, η οποία ενέχει σοβαρούς κινδύνους ασφαλείας για τα συστήματα πληροφορικής του Δημοσίου».

Η τελευταία αυτή επισήμανση φέρνει και σε ένα επόμενο βασικό στοιχείο της συμφωνίας, το οποίο ο πρόεδρος της «Microsoft» στις δηλώσεις του περιέγραψε γλαφυρά, λέγοντας πως «το cloud δεν είναι μόνο μια υποδομή, αλλά και ένα φρούριο, γιατί είναι σημαντικό να προστατεύουμε τα δεδομένα που παράγουμε. Πρέπει να έχουμε ένα ισχυρό οχυρό».

Ο δε προϊστάμενος στο οικονομικό γραφείο του πρωθυπουργού, Αλ. Πατέλης, συνόψισε ως εξής την πλευρά αυτή: «Οταν το cloud θα βρίσκεται στην Ελλάδα, θα έχουμε δύο μεγάλα πλεονεκτήματα: Πρώτον, ασφάλεια και ανθεκτικότητα (resiliance) (...) και φυσικά καταλαβαίνουμε τι σημαίνει για την εθνική μας ασφάλεια και τις γεωπολιτικές προεκτάσεις που έχει».

Οποιος δεν κατάλαβε τις ...προεκτάσεις, μπορεί να ανατρέξει στις αποφάσεις της Συνόδου του ΝΑΤΟ τον περασμένο Δεκέμβρη. Εκεί μπορεί κανείς να συναντήσει τον όρο «ανθεκτικότητα», με αναφορές - «γρυλίσματα» προς την Κίνα αλλά και τη Ρωσία, όπως ότι «το ΝΑΤΟ και οι σύμμαχοι (...) δεσμεύονται να κατοχυρώσουν την ασφάλεια των επικοινωνιών μας, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων 5G, αναγνωρίζοντας την ανάγκη να βασίζονται σε ασφαλή και ανθεκτικά συστήματα».

Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι η συζήτηση αυτή φούντωσε παραπέρα «άμα τη εμφανίσει» της πανδημίας, με το ΝΑΤΟ να ξεσπαθώνει ενάντια στην Κίνα και τη Ρωσία για την προσπάθεια να «υπονομεύσουν» τη ΝΑΤΟική συνοχή (με «παραπληροφόρηση» και «εξαγοράζοντας στρατηγικές υποδομές»), θέμα που συζητήθηκε και την άνοιξη στις συναντήσεις των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ.

Στο περιθώριο μιας τέτοιας συνάντησης, ο γγ του ΝΑΤΟ Γ. Στόλτενμπεργκ ξεκαθάριζε πως οι κρίσιμες υποδομές, μεταξύ αυτών και τα δίκτυα 5G, «πρέπει» να παραμείνουν σε «εθνικά χέρια» και να μην πωληθούν σε κινεζικά κεφάλαια, αφού «αποτελούν κομμάτι της ανθεκτικότητας του ΝΑΤΟ ("resilience"), σημαντικές για τη στρατιωτική ετοιμότητα και δομή, που δεν πρέπει να υπονομευτεί».

Αν σε αυτά προστεθούν και τα όσα έλεγε τις προάλλες ο Πομπέο, κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα, ότι η Κίνα «χρησιμοποιεί οικονομική ισχύ εδώ και στην ευρύτερη περιφέρεια, προκειμένου να αποκτήσει στρατηγική επιρροή στις Δημοκρατίες της Ευρώπης. Είμαστε πολύ περήφανοι για το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης και η ομάδα του αναπτύσσουν και προωθούν το ψηφιακό μέτωπο της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειών για το 5G», εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι αυτή η «ανθεκτικότητα» αφορά το πώς η χώρα θα γίνει η αιχμή του δόρατος για τον αμερικανοΝΑΤΟικό σχεδιασμό απέναντι στους ανταγωνιστές τους και σε αυτό το πεδίο. Το «γράμμα» βέβαια διαβάζεται και από την ανάποδη, αφού οι υποδομές αυτές μπαίνουν στο στόχαστρο των ανταγωνιστών.

Στο φόντο των παραπάνω, αξίζει να θυμίσουμε ότι τον Ιούλη η κυβέρνηση με τροπολογία που πέρασε σε άλλο νομοσχέδιο, για την «ψηφιακή διακυβέρνηση», όρισε ότι η Διεύθυνση Ηλεκτρονικών Πληροφοριών της ΕΥΠ και οι Περιφερειακές Ηλεκτρονικές Μονάδες της μεταφέρονται μαζί με τις αρμοδιότητες και το προσωπικό τους στο υπουργείο Αμυνας και εντάσσονται ως αυτοτελής Διεύθυνση Ηλεκτρονικών Πληροφοριών στο ΓΕΕΘΑ, και συγκρότησε «Κέντρο Τεχνολογικής Υποστήριξης, Ανάπτυξης και Καινοτομίας» (ΚΕΤΥΑΚ), με αποστολή τη «συνεργασία με ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού».

Η απόφαση αυτή έχει να κάνει με την παραπέρα εναρμόνιση της ΕΥΠ με τα ΝΑΤΟικά πρότυπα, στα χνάρια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, που ήδη από το 2016 δήλωνε ότι «θα συνεργαστεί με όλες τις χώρες προκειμένου να ενισχυθεί η απόφαση του ΝΑΤΟ για τη δημιουργία μιας Υπηρεσίας Πληροφοριών στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ».

Παράλληλα, συμφωνίες για την ανταλλαγή «τεχνογνωσίας» στον εν λόγω τομέα υπέγραψε ο πρωθυπουργός και κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Ισραήλ.

Τα παραπάνω δείχνουν επίσης πόση αξία πρέπει να δίνει ο λαός σε διαβεβαιώσεις όπως αυτές του Αλ. Πατέλη, ότι «εννοείται φυσικά πως ούτε το κράτος ούτε κανένας ιδιώτης δεν θα έχει πρόσβαση στα δεδομένα, και φυσικά θα υπάρχουν αυστηρότατες προδιαγραφές ασφαλείας και GDPR», του περιβόητου «Γενικού Κανονισμού για την Προστασία των Δεδομένων» της ΕΕ, που αφήνει ανοιχτά «πόρτες» και «παράθυρα» για τις αρχές ώστε να συλλέγουν ευαίσθητα βιομετρικά και προσωπικά δεδομένα, να προχωράνε σε γενικευμένο «φακέλωμα», με την αξιοποίηση μεταξύ άλλων και τέτοιων εξελιγμένων εργαλείων όπως το cloud, οι βάσεις δεδομένων κ.ο.κ., που συμπληρώνουν ένα ολόκληρο πλέγμα σχετικών αποφάσεων της ΕΕ.

Τελείως ενδεικτικά, θυμίζουμε ότι μόλις τον περασμένο Απρίλη η Κομισιόν, στο όνομα της «εξέτασης του αντίκτυπου των περιοριστικών μέτρων που έλαβαν τα κράτη - μέλη» για την πανδημία, ζήτησε και πήρε από τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών τη διαβίβαση δεδομένων των χρηστών. Απόφαση που όπως έλεγαν τότε τα ευρωενωσιακά επιτελεία «συμμορφώνεται με τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων», επιβεβαιώνοντας έτσι πως το γνωστό GDPR αξιοποιείται ως άλλοθι για το γενικευμένο φακέλωμα των εργαζομένων και γενικότερα των λαών.

Για το πόσο «ασφαλή» άλλωστε είναι τα προσωπικά δεδομένα, η ροή εγγράφων και δεδομένων του Δημοσίου στα χέρια των επιχειρηματικών ομίλων, μπορεί να δει κανείς όχι μόνο τις κατά καιρούς αποκαλύψεις για το πώς αξιοποιούνται αυτά από «Facebook», «Google» κ.ο.κ. και στο πλαίσιο των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, αλλά και το πρόσφατο πόρισμα της Ευρωπαϊκής Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (EDPS), που δημοσιεύτηκε τον περασμένη Ιούλη, για τους κινδύνους που σημαίνει για τα δεδομένα των ευρωενωσιακών επιτελείων η χρήση των προϊόντων της «Microsoft». Εκεί, με φόντο τους προαναφερθέντες σφοδρούς ανταγωνισμούς μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, η Αρχή παρουσιάζει την εικόνα ...ελβετικού τυριού για τα προσωπικά δεδομένα που συγκεντρώνει ο αμερικανικός κολοσσός και «καλεί τα όργανα της ΕΕ να βρουν λύσεις ώστε να αποτρέψουν τη μη εξουσιοδοτημένη διαρροή δεδομένων από τη "Microsoft"»³.

Μήπως, παρ' όλα αυτά, ο λαός έχει τουλάχιστον να ελπίζει από τις διακηρύξεις για το «ψηφιακό κράτος», ότι θα του κάνει τη ζωή εύκολη;

Η ίδια η ζωή επιβεβαιώνει ότι πρόκειται για ένα ψευδεπίγραφο και αποπροσανατολιστικό επιχείρημα, αφού πίσω από τον αυτονόητο περιορισμό της άχρηστης γραφειοκρατίας προσπαθεί να κρύψει ότι δεν μιλάμε γενικά κι αόριστα για το κράτος, αλλά για το αστικό κράτος, το κράτος που βρίσκεται στην υπηρεσία των καπιταλιστών σε όλα τα επίπεδα και γι' αυτό ακριβώς, είτε «αναλογικό» είτε «ψηφιακό», είναι εχθρικό προς τις ανάγκες του λαού.

Στο πλαίσιο αυτό, πίσω από τις διακηρύξεις για «ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους» κρύβεται ο στόχος να αξιοποιηθούν οι νέες τεχνολογικές δυνατότητες για να εφαρμοστεί πιο αποτελεσματικά και πιο επιτελικά από το κράτος η στρατηγική του κεφαλαίου σε βάρος του λαού. Η λίστα είναι ατελείωτη:

-- Η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών (π.χ. με το ενιαίο ηλεκτρονικό σύστημα αδειοδότησης επιχειρήσεων) είναι σχεδιασμένη για να διευκολύνει τις επενδύσεις στον ελάχιστο δυνατό χρόνο, βγάζοντας από τη μέση τα εναπομείναντα «εμπόδια» - περιβαλλοντικούς όρους, διατάξεις αδειοδότησης κ.λπ. - σε βάρος της προστασίας των κατοίκων, των εργαζομένων και του περιβάλλοντος.

-- Στο χώρο της Υγείας, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση έχει κύριο στόχο τη μείωση της σχετικής κρατικής δαπάνης, με επιβάρυνση της λαϊκής οικογένειας, δηλαδή με την αύξηση της λεγόμενης ιδιωτικής δαπάνης, και παράλληλα την πληρέστερη ψηφιακή καταγραφή δεδομένων υγείας του λαού.

-- Στο χώρο της Πρόνοιας, των παροχών κ.ο.κ., π.χ. στην περίπτωση των παιδικών σταθμών, οι διάφορες ψηφιακές πλατφόρμες δεν αξιοποιούνται για να διευκολυνθούν τα λαϊκά στρώματα αλλά προκειμένου να προκύψουν νέα φίλτρα για το ποιος «δικαιούται» το τάδε επίδομα, τον παιδικό σταθμό κ.λπ.

-- Στην Παιδεία, πέρα από τα υπόλοιπα, όπως δείχνει και το παράδειγμα της τηλεκπαίδευσης, αξιοποιείται για να «περπατήσουν» μια σειρά από αντιδραστικές αλλαγές, π.χ. η «αξιολόγηση» με βάση τα κριτήρια των επιχειρηματικών ομίλων κ.ο.κ.

-- Στο χώρο της Δικαιοσύνης, οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί έχουν στόχο να μειώσουν τη δυνατότητα άμεσης αντίδρασης του λαϊκού κινήματος για την παρεμπόδισή τους, ενώ στο πλαίσιο του νέου Πτωχευτικού Δικαίου τα δεδομένα που συγκεντρώνουν κράτος και επιχειρήσεις βοηθάνε να σφίξει μια ώρα αρχύτερα η θηλιά των εκβιασμών και πλειστηριασμών στα λαϊκά σπίτια.

Ενώ βέβαια στο όνομα της «ψηφιοποίησης τους κράτους» κρύβεται και η νέα πολύμορφη κρατική ενίσχυση των επιχειρηματικών ομίλων, με φορολογικές απαλλαγές για την εφαρμοσμένη έρευνα R&D, με μειωμένη φορολογία για έσοδα των επιχειρήσεων από πνευματική ιδιοκτησία κ.ο.κ.

Μήπως τουλάχιστον, παρ' όλα τα παραπάνω, οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα μπορεί να υπολογίζουν, όπως λένε τα αστικά επιτελεία, πως «πλάι στον βασιλικό» των επιχειρηματικών κερδών και των μεγάλων επενδύσεων μπορεί να «ποτιστεί κι η γλάστρα» των δικών τους αναγκών, να ανοίξουν μερικές θέσεις δουλειάς, να «πέσει χρήμα» στην αγορά κ.ο.κ.;

Καταρχάς, είναι ενδεικτικό ότι ακόμα και αυτά καθαυτά τα οικονομικά δεδομένα της επένδυσης παραμένουν ...νεφελώδη. Ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για «συνολικό οικονομικό όφελος, σε βάθος χρόνου, το οποίο μπορεί να ξεπερνά το 1 δισ., σύμφωνα με την εμπειρία άλλων κρατών» και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος στη δική του ενημέρωση διευκρίνιζε πως «το μεγαλύτερο μέρος της επένδυσης αυτής - περίπου 500 εκατομμύρια - αφορά αυτόν καθαυτόν τον εξοπλισμό που απαιτείται προκειμένου να στηθεί όλο αυτό το σύστημα. Από κει και πέρα θα υπάρχει μία επένδυση περίπου 50 εκατομμυρίων το χρόνο για τα επόμενα χρόνια», χρήματα που αφορούν κυρίως το κόστος των υπολογιστών και των υποστηρικτικών συστημάτων, τα οποία βέβαια δεν παράγονται στην Ελλάδα.

Μάλιστα ο Στ. Πέτσας ήταν ακόμα πιο «φειδωλός» για τις θέσεις εργασίας, λέγοντας πως «ο αριθμός των θέσεων εργασίας που θα δημιουργηθεί άμεσα δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί».

Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ξανά εκείνο που οι εργαζόμενοι και ο λαός έχουν δει και σε μια σειρά από άλλες περιπτώσεις «εμβληματικών» επενδύσεων του κεφαλαίου, π.χ. στις υποδομές Ενέργειας (αγωγός TAP, έργα ΑΠΕ κ.ο.κ.): Οτι τα δισ. των επενδύσεων, για τους εργαζόμενους μεταφράζονται σε λίγες και με ημερομηνία λήξης θέσεις δουλειάς, με βάση όλες τις προηγούμενες και σημερινές αντεργατικές ανατροπές. Οι επενδύσεις απαιτούν διασφαλισμένη κερδοφορία, με τσακισμένα εργατικά δικαιώματα, «ευελιξία» και ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, ένταση της εκμετάλλευσης, προνομιακούς όρους λειτουργίας σε Ενέργεια και χρήση υποδομών, διασφαλισμένους όρους πώλησης - π.χ. κρατικές προμήθειες κ.λπ.

Η πραγματικότητα αυτή μάλιστα όχι μόνο δεν αναιρείται, αλλά αντίθετα «χτυπάει στο μάτι» ακόμα περισσότερο, από το γεγονός ότι κάποιες από τις θέσεις εργασίας θα αφορούν υψηλά ειδικευμένο εργατικό - επιστημονικό δυναμικό με σχετικά καλύτερους όρους πώλησης της εργατικής τους δύναμης, σε έναν κλάδο με πολύ μεγάλα περιθώρια κέρδους.

Χαρακτηριστικό είναι ένα πολύ πρόσφατο παράδειγμα: Οταν στα τέλη του Μάη η «Microsoft» εξαγόρασε την ελληνική start up «Softomotive», συμφωνία που επίσης παρουσιάστηκε με «διθυράμβους» από την κυβέρνηση, το πρώτο πράγμα που έκανε⁴ ήταν να ζητήσει από τους εργαζόμενους να υπογράψουν τις «εθελούσιες» απολύσεις τους, με τη μετατροπή των συμβάσεων αορίστου χρόνου σε ορισμένου, οι οποίες λήγουν ύστερα από 6 ή 12 μήνες.

Παράλληλα, οι νέες τεχνολογίες θα οδηγήσουν άμεσα σε πογκρόμ απολύσεων στον δημόσιο τομέα και αυτό θα βαφτιστεί «αύξηση της παραγωγικότητας», που θα την καρπωθεί εξολοκλήρου το κράτος, ενώ η προώθηση της ψηφιοποίησης όχι μόνο δεν θα δημιουργήσει χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις, αλλά θα επιταχύνει την πορεία συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου.

Μέσα απ' αυτό το πρίσμα πρέπει να διαβάσουν οι εργαζόμενοι, τα λαϊκά στρώματα, οι νέοι επιστήμονες και τις υπόλοιπες εξαγγελίες για το «συνολικό αποτύπωμα» που θα έχει η επένδυση στην εγχώρια οικονομία, στην επιστημονική έρευνα κ.ο.κ., με τον πρωθυπουργό π.χ. να δηλώνει πως «το Cloud μετασχηματίζει κάθε τομέα και κλάδο της οικονομίας. Η επένδυση στις ψηφιακές δεξιότητες 100.000 πολιτών δίνει ώθηση στο ανθρώπινο δυναμικό του παρόντος και του μέλλοντος».

Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών δεν γίνεται σε «κενό αέρος» αλλά από το κεφάλαιο, τους επιχειρηματικούς ομίλους, το αστικό κράτος, και γι' αυτό γίνεται σε βάρος των εργατικών - λαϊκών αναγκών σε κάθε επίπεδο.

Ο πρώτος εξάλλου που έσπευσε να χαιρετίσει τη συμφωνία ήταν ο ΣΕΒ, σημειώνοντας πως «τα data centers αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και η συγκεκριμένη επένδυση αναβαθμίζει την Ελλάδα στον διεθνή χάρτη των επενδύσεων στις τεχνολογίες αιχμής», με το βλέμμα δε στις στρατηγικές προτεραιότητες («πράσινες» και ψηφιακές επενδύσεις) τόνιζε ότι «η αύξηση των επενδύσεων στους τομείς της βιομηχανίας, της ψηφιακής επανάστασης και της πράσινης ανάπτυξης είναι ο μοναδικός δρόμος για να μετασχηματίσουμε το παραγωγικό μας μοντέλο, να χτίσουμε μια διεθνώς ανταγωνιστική οικονομία».

Ενώ, διόλου τυχαία, ο πρόεδρος της «Microsoft» επέμεινε πως το βασικότερο στοιχείο της επένδυσής της δεν είναι η εγκατάσταση του data center αλλά η κατάρτιση των 100 χιλιάδων στις νέες «ψηφιακές δεξιότητες» που χρειάζονται οι επιχειρηματικοί όμιλοι.

Αλλά πώς μεταφράζονται όλα αυτά για τους εργαζόμενους και το λαό; Μήπως με δουλειά για όλους με γενική μείωση του εργάσιμου χρόνου και περισσότερο ελεύθερο χρόνο, αύξηση δικαιωμάτων, κάλυψη των λαϊκών αναγκών, π.χ. με τις δυνατότητες που αυτές προσφέρουν για την πρόληψη εργατικών και βιομηχανικών «ατυχημάτων», φυσικών καταστροφών κ.λπ.;

Κάθε άλλο: Η «ευλογία» των νέων μέσων παραγωγής στο πλαίσιο της καπιταλιστικής οικονομίας γίνεται «κατάρα» για τους εργαζόμενους, που βλέπουν τις νέες αυτές τεχνολογίες να αξιοποιούνται για την αύξηση της εντατικοποίησης και το ξήλωμα δικαιωμάτων (π.χ. με την τηλεργασία), γενίκευση της «ευελιξίας», μαζική ανεργία και συνεχή «διαδρομή» από τη δουλειά χωρίς δικαιώματα στην ανεργία και την επανακατάρτιση, κ.ο.κ.

Και, βέβαια, σε αντίθεση με τις κυβερνητικές εξαγγελίες, οι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι όχι μόνο δεν πρόκειται να δουν άσπρη μέρα από τις αποφάσεις αυτές, αλλά αντίθετα έρχονται αντιμέτωποι με το παραπέρα σφίξιμο της «θηλιάς» των επιχειρηματικών ομίλων και του αστικού κράτους στο λαιμό τους.

Αλλά και τα παχιά λόγια για τη σημασία της επένδυσης για την επιστημονική έρευνα προσπαθούν να κρύψουν ότι και αυτή «ασφυκτιά» από τον προσανατολισμό και την αξιοποίησή της με βάση τις προτεραιότητες των καπιταλιστών. Και βέβαια στην ίδια κατεύθυνση, γρήγορης ιδιοποίησης και εμπορικής αξιοποίησης της επιστημονικής έρευνας, εντάσσονται οι νέες μορφές καπιταλιστικής επιχειρηματικότητας, όπως οι τεχνοβλαστοί (spin off) και οι νεοφυείς επιχειρήσεις (start up).

Από παντού λοιπόν το πράγμα «φωνάζει»: Ο δρόμος για να αξιοποιηθούν αλλά και να απογειωθούν οι μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες, τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας προς όφελος του λαού και των αναγκών του, προϋποθέτει να σπάσουν τα δεσμά του καπιταλιστικού κέρδους, της εξουσίας και της οικονομίας του κεφαλαίου. Είναι ο δρόμος του σοσιαλισμού, του κεντρικού επιστημονικού σχεδιασμού στο έδαφος της εργατικής εξουσίας και των κοινωνικοποιημένων μέσων παραγωγής, αυτός που θα σκορπίσει τα βαριά «νέφη» πάνω από τη ζωή της εργατικής τάξης και των λαών.

Παραπομπές:

1. https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age/european-data-strategy_el#documents

2. https://www.kathimerini.gr/economy/561105601/microsoft-to-agnosto-paraskinio-mias-apo-tis-megalyteres-ependyseis/

3. https://www.efsyn.gr/politiki/kybernisi/263271_i-microsoft-kai-ta-dedomena-mas

4. Βλέπε «Ριζοσπάστη», 5/6/2020, «Το πρωί επενδύσεις και το βράδυ ... απολύσεις!»