Η κατάσταση στην ασιατική υποήπειρο παραμένει εξαιρετικά επικίνδυνη. Με τους στρατούς της Ινδίας και του Πακιστάν να βρίσκονται σε κατάσταση κόκκινου συναγερμού, η απειλή πολέμου επανέρχεται, όπως και τρεις δεκαετίες πριν - αλλά με πιθανή πυρηνική διάσταση αυτή τη φορά αν οι φανατικοί υπερισχύσουν... Το συνεχιζόμενο σκληρό διπλωματικό πόκερ των δύο πλευρών συνεχίζεται, οι ΗΠΑ υπόσχονται και εκβιάζουν, αλλά...

Οι ενδείξεις στην κρίση μεταξύ Ινδίας-Πακιστάν είναι όλο και πιο ανησυχητικές: Οι δύο πλευρές είναι πλέον έτοιμες για πόλεμο, πιο πολύ από κάθε άλλη φορά εδώ και τρεις δεκαετίες. Την Παρασκευή, ο στρατηγός Σουντερατζάν Παντμαναμχάν, ο επικεφαλής του Ινδικού Γενικού Επιτελείου, είπε ακριβώς αυτό: «Δε βγήκαμε για ασκήσεις... Είμαστε έτοιμοι για πόλεμο». Οι ανταποκριτές σχολίαζαν ότι οι δηλώσεις του στρατηγού εντάσσονται στην «διπλωματική επίθεση» που έχει εξαπολύσει η ινδουιστική/εθνικιστική κυβέρνηση του Αταλ Μπιχάρι Βάτζπαϊ. Αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι: Οι δηλώσεις του στρατηγού γίνονται ενώ στη Γραμμή Ελέγχου και στα σύνορα της Ινδίας-Πακιστάν υπάρχουν περισσότεροι στρατιώτες κι απ' όσους πολεμούσαν εκεί το 1971. Και ο κίνδυνος σύρραξης είναι απολύτως υπαρκτός. «Το να πει κανείς ότι υπάρχει προοπτική ενός περιορισμένου συμβατικού πολέμου είναι κοινότοπο... Ναι, είναι εκεί. Αλλά όλα εξαρτώνται από τις συνθήκες», σημειώνει ο αρχηγός του Ινδικού Επιτελείου. «Με τόσους στρατιώτες στα σύνορα πόλεμος μπορεί να ξεσπάσει ανά πάσα στιγμή», έλεγε προηγουμένως - Πέμπτη - ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Πακιστάν, ο Αζίζ Αχμέντ Καν.

Η ινδική πλευρά αρνείται να αποσύρει τα στρατεύματά της από τα σύνορα, ενώ η κυβέρνηση του Πακιστάν, τον δικτάτορα του οποίου, στρατηγό Περβέζ Μουσάραφ, οι ΗΠΑ πιέζουν να «πατάξει την τρομοκρατία» των ισλαμιστών, μοιάζει όλο και περισσότερο νευρική. Χτες, Σάββατο, ο Μουσάραφ, αυτοδιορισμένος «Πρόεδρος» της χώρας, επρόκειτο να κάνει ένα τηλεοπτικό διάγγελμα σχεδιασμένο για να «αποκλιμακώσει» την ένταση. Σε αυτό το διάγγελμα, σύμφωνα με τις πληροφορίες που είχαν διαρρεύσει έως την Παρασκευή, ο 58χρονος πρώην κομάντο, που κατέλαβε την εξουσία το 1999, επρόκειτο να ανακοινώσει ότι θέτει εκτός νόμου οργανώσεις που συνεργάζονταν σχεδόν επίσημα με τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας του (υπό την «ομπρέλα» της ISI) έως μόλις πριν 5 μήνες, όπως η «Τζάις-ε-Μουχάμαντ» και η «Λασκάρ-ε-Τάιμπα». Πρόκειται για έναν ελιγμό πολιτικά σχεδόν απίθανο, αφού ο Μουσάραφ εμφανίζεται περίπου να προδίδει έναν «σκοπό» θρησκευτικό και κυρίως εθνικό, έναν σκοπό που υπηρέτησε επί χρόνια και ο ίδιος.

Μπορεί ο Μουσάραφ να υπακούσει στο κέλευσμα των ΗΠΑ να «εγκαταλείψει την τρομοκρατία ως πολιτικό μέσο», σύμφωνα με τα λόγια του Τζορτζ Ουόκερ Μπους; Υπό τις σημερινές συνθήκες μοιάζει πεισμένος ότι δεν έχει άλλη επιλογή, και διαβλέποντας ακριβώς αυτό «πούλησε ακριβά» τη στροφή 180 μοιρών που έκανε, ζητώντας και παίρνοντας δάνεια, αναδιάρθρωση του εξωτερικού χρέους του Πακιστάν (38 δισ. δολάρια) και στρατιωτική βοήθεια. Ομως, λόγω των αντικειμενικών συνθηκών στο Πακιστάν δεν είναι καθόλου βέβαιο πως η εν εξελίξει προσπάθεια καταστολής των αυτονομιστικών οργανώσεων θα πετύχει. Η ISI (Inter-Services Intelligence Branch, υπηρεσία αντίστοιχη της MI6 που δημιουργήθηκε από Βρετανούς «ειδικούς» κάπου 55 χρόνια πριν) δεν είναι βέβαιο πως θα συμμορφωθεί πλήρως στις διαταγές που θα λάβει - έστω κι αν ο Μουσάραφ αντικατέστησε τον επικεφαλής της ακριβώς για να την ελέγξει καλύτερα. Ενώ η δράση των εξτρεμιστών δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι μπορεί να «ελεγχθεί»: Η «Λασκάρ» και η «Τζάις-ε-Μουχάμαντ» - που αρνούνται ότι είχαν την ευθύνη για την επίθεση στο ινδικό Κοινοβούλιο την 13η του Δεκέμβρη, η οποία κλιμάκωσε τη διμερή κρίση - απειλούν διαρκώς με νέες επιθέσεις. Από το αν κάνουν πράξη τις απειλές τους ή όχι εξαρτώνται πάρα πολλά.

Ο δικτάτορας του Πακιστάν δε μοιάζει διατεθειμένος να υποχωρήσει παραπέρα από ένα ορισμένο σημείο, και η Ινδία δοκιμάζει τα όριά του τόσο με τη σώρευση στρατού στα σύνορα όσο και με τις απαιτήσεις που θέτει - με τελευταία την έκδοση 20 υπόπτων που ζήτησε ο Ινδός υπουργός Εσωτερικών, Λαλ Κρίσνα Αντβάνι, την Παρασκευή, σε συνέντευξη Τύπου στις ΗΠΑ που επισκέπτεται. Παρότι ο σημαντικότερος, ο Μολάνα Μασούντ Αζάρ, επικεφαλής της «Τζάις-ε-Μουχάμαντ», έχει συλληφθεί μαζί με εκατοντάδες άλλους ισλαμιστές εδώ και δυο βδομάδες, η έκδοσή του δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει εύκολα. Αν, χειρότερα, η ινδική κυβέρνηση κάνει πράξη την απειλή της για επιθέσεις κατά «στρατοπέδων τρομοκρατών» στο κομμάτι του Κασμίρ που ανήκει στο Πακιστάν, ο Μουσάραφ δεν έχει άλλη επιλογή από το να διατάξει την εμπλοκή. Κι αν αρχίσει πόλεμος, τα πράγματα θα αποκτήσουν εντελώς άλλη δυναμική, με πολλούς αστάθμητους παράγοντες - όπως, για παράδειγμα, πώς θα αντιδράσουν σε αυτόν η Κίνα, η Ρωσία και άλλες χώρες με άμεσα συμφέροντα στην περιοχή. Και σ' έναν πόλεμο δεν μπορεί - παρά τις διαβεβαιώσεις και της μιας και της άλλης πλευράς - να αποκλειστεί ούτε το «αδιανόητο»: Να χρησιμοποιηθούν τα πυρηνικά όπλα που διαθέτουν οι δύο πλευρές.

Η προσπάθεια της αμερικανικής και της βρετανικής διπλωματίας να παρέμβουν «πυροσβεστικά» - καθώς οι δύο κυβερνήσεις αποτελούν απαραίτητα για την «συμμαχία» τους και τους σχεδιασμούς τους «εργαλεία» στην Ασία - συνεχίζεται αυτήν τη βδομάδα, με την επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Κόλιν Πάουελ. Θα πιέσει ώστε η λίστα των απαιτήσεων που έδωσε η Ινδία να εφαρμοστεί στα περισσότερα σημεία της, διότι είναι απαιτήσεις με τις οποίες η Ουάσιγκτον συμφωνεί, έστω κι αν δεν το λέει ανοιχτά - τη διακοπή της χρηματοδότησης και του εξοπλισμού των αυτονομιστικών οργανώσεων, το κλείσιμο των στρατοπέδων εκπαίδευσής τους, τη διακοπή των διεισδύσεων αυτονομιστών από το Πακιστάν στο Κασμίρ μέσω των συνόρων και την αποκήρυξη της «τρομοκρατίας». Ακολουθώντας μια διπλωματία εκβιασμών και υποσχέσεων και προσπαθώντας να αποτρέψει έναν ινδοπακιστανικό πόλεμο, που θα άλλαζε τελείως τις ισορροπίες, μετατοπίζοντας το κέντρο βάρους του πολέμου «κατά της τρομοκρατίας» που οι ίδιες διεξάγουν στο Αφγανιστάν (που μετατρέπουν, ελπίζουν, σε προτεκτοράτο της «συμμαχίας»).

Η τωρινή πολεμική ατμόσφαιρα στα ινδοπακιστανικά σύνορα σημαίνει εκτός των άλλων και το ότι οι ΗΠΑ πρέπει να αλλάξουν τα επιχειρησιακά τους σχέδια, μεταφέροντας τα μαχητικά τους αεροσκάφη από πακιστανικές βάσεις σε άλλες: Καθώς η πακιστανική Πολεμική Αεροπορία μετακινεί, σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσίευσε η «Ουάσιγκτον Ποστ» την Παρασκευή, δικά της μαχητικά σε θέσεις μάχης με την ινδική Αεροπορία.

Πάντως, ακόμη και αν οι Αμερικανοί καταφέρουν τελικά να πειθαναγκάσουν τους Ινδούς να «συγκρατηθούν» και τους Πακιστανούς να «υποχωρήσουν» ώστε να αποκλιμακωθεί η συνοριακή ένταση, που καθημερινά κοστίζει ανθρώπινες ζωές, και να αρχίσει ένας «διμερής διάλογος», δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα λυθεί οτιδήποτε.

Οσο το θέμα του Κασμίρ δε λύνεται, τα αυτονομιστικά κινήματα συνεχίζουν τη δράση τους και οι κυβερνήσεις Ινδίας και Πακιστάν επιλέγουν - ανάμεσα στα άλλα - τον εθνικισμό ως ένα μέσο διατήρησής τους στην εξουσία αντί να αντιμετωπίσουν τα (αναρίθμητα) ουσιαστικά εσωτερικά τους προβλήματα, η απειλή του πολέμου θα παραμένει υπαρκτή.