Η υπεράσπιση της υγείας, του εισοδήματος, των θέσεων εργασίας και των δικαιωμάτων εποχικών και μη εργαζομένων από την επίθεση κυβέρνησης και εργοδοσίας βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της δράσης και των πρωτοβουλιών που σχεδιάζουν για το επόμενο διάστημα επιχειρησιακά και κλαδικά σωματεία στον Τουρισμό - Επισιτισμό, δίνοντας συνέχεια στην πολύμορφη αγωνιστική δράση όλης της περιόδου που προηγήθηκε.

Η μαζική ανεργία και το καθεστώς αναστολής των συμβάσεων εργασίας, η αβεβαιότητα για την επιστροφή στη δουλειά, για το χρόνο και τους όρους με τους οποίους αυτή θα γίνει, είναι κοινά προβλήματα για τους εργαζόμενους σε ξενοδοχεία και επισιτιστικές επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα.

«Το πρώτο εξάμηνο του 2021 θα είναι τουριστικά χαμένο», επαναλαμβάνουν στις δημόσιες παρεμβάσεις τους οι εκπρόσωποι των εργοδοτικών φορέων. Δίπλα στα μελανά χρώματα με τα οποία σκιαγραφούν τις επιδόσεις της περσινής σεζόν και τις εκτιμήσεις για την πορεία των επόμενων μηνών, οι μεγαλοεπιχειρηματίες του κλάδου διαμορφώνουν τον ...κατάλογο των νέων αντεργατικών μέτρων και ρυθμίσεων, δρομολογούν τα επόμενα βήματα στην επίθεση εναντίον των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Στην επίθεση αυτή έχουν την πλήρη στήριξη της κυβέρνησης, όπως αποτυπώθηκε χαρακτηριστικά και στην πρόσφατη τηλεδιάσκεψη της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας με την ηγεσία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ).

Ετσι, οι στόχοι για τη σταδιακή ανάκαμψη των εσόδων από την τουριστική κίνηση, και οι προβλέψεις για επάνοδο στα ρεκόρ κερδοφορίας τα επόμενα χρόνια, θέλουν τους ίδιους εργαζόμενους που «μάτωσαν» κατά τη διάρκεια της καλπάζουσας κερδοφορίας τα προηγούμενα χρόνια να φορτώνονται τα βάρη της νέας οικονομικής κρίσης.

Σήμερα, δέκα μήνες μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας και τα περιοριστικά μέτρα που το συνόδευσαν, χιλιάδες εργαζόμενοι, ξενοδοχοϋπάλληλοι και εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις εστίασης βρίσκονται «στον αέρα», με το εισόδημά τους να έχει συρρικνωθεί σε δραματικό βαθμό.

Για τους περισσότερους η αναστολή των συμβάσεων συνεχίζεται από τον περασμένο Μάρτη μέχρι τώρα. Παράλληλα, όσοι κλήθηκαν να επιστρέψουν στο πόστο τους αναγκάστηκαν να «μπαινοβγαίνουν» στην αναστολή, να δουλεύουν με μειωμένο ωράριο και αποδοχές, στο πλαίσιο του προγράμματος «Συν-Εργασία».

Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα στην περίπτωση των εποχικών εργαζομένων. Η πλειοψηφία τους έχει να δουλέψει από το φθινόπωρο του 2019, καθώς το περασμένο καλοκαίρι εργάστηκαν ελάχιστοι, κι αυτοί για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Η ένταξη στο καθεστώς αναστολής έληξε για αυτούς τον Οκτώβρη και η σκυτάλη πέρασε στην ανεργία. Ωστόσο, σε μια σειρά από τουριστικές περιοχές χιλιάδες ξενοδοχοϋπάλληλοι δεν έχουν πάρει ακόμα το επίδομα ανεργίας που δικαιούνται.

Δεν είναι λίγοι επίσης οι εργαζόμενοι που βρέθηκαν χωρίς δουλειά και παράλληλα χωρίς κανένα εισόδημα, αφού αποκλείστηκαν ακόμα και από τα στοιχειώδη και ανεπαρκή μέτρα. Οι εποχικοί στον Επισιτισμό, οι εργαζόμενοι σε ξενοδοχεία με συμβάσεις «μιας μέρας», το προσωπικό που είχε δουλέψει για πρώτη χρονιά στον κλάδο και δεν πρόλαβε να αποκτήσει δικαίωμα επαναπρόσληψης, είναι μερικές από τις περιπτώσεις αυτές.

Στο φόντο αυτό, τα σωματεία, ιδιαίτερα στις τουριστικές περιοχές, οργανώνουν πλατύ άνοιγμα στους εργαζόμενους με αιχμή το δικαίωμα στην επαναπρόσληψη. Με πρώτο βήμα τη συγκέντρωση των αιτήσεων επαναπρόσληψης από τους εποχικούς εργαζόμενους, στέλνουν από τώρα το μήνυμα πως κάθε προσπάθεια να υπονομευτεί το δικαίωμα στην επαναπρόσληψη είναι αιτία πολέμου. Το μέτωπο πάλης για τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας είναι ανοιχτό για τα σωματεία και στις επιχειρήσεις 12μηνης λειτουργίας. Μέχρι στιγμής το καθεστώς της αναστολής παρατείνεται για το προσωπικό μήνα με το μήνα, ενώ οι εργοδοτικοί φορείς, όπως ο ΣΕΤΕ, έχουν ζητήσει τη χρονική επέκταση των μέτρων «τουλάχιστον μέχρι τον Μάρτιο του 2021». Ωστόσο, η «επόμενη μέρα» φέρνει μαζί της την απειλή της απόλυσης, με τους εργαζόμενους που δουλεύουν με «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις να είναι οι πρώτοι που κινδυνεύουν να βρεθούν στην ανεργία.

Μεγαλοξενοδόχοι, τουριστικοί πράκτορες και άλλοι επιχειρηματίες του κλάδου έχουν στραμμένο το βλέμμα στην επερχόμενη σεζόν. Εκφράζουν την «ανησυχία» τους για τις καθυστερήσεις στους εμβολιασμούς, κυρίως στις χώρες από τις οποίες αναμένουν τουριστική κίνηση. Κάνουν προτάσεις για τα «πιστοποιητικά εμβολιασμού», που μπορούν να εξασφαλίσουν «κλίμα ασφάλειας» στις μετακινήσεις και τη διαμονή τουριστών, με νέες εκπτώσεις στα αναγκαία μέτρα για την προστασία της υγείας. Προβληματίζονται για το πώς θα ανοίξουν οι αγορές της Ρωσίας και της Κίνας, όπου ο πληθυσμός εμβολιάζεται με διαφορετικά εμβόλια από αυτά που χρησιμοποιούνται στην ΕΕ. Χαρακτηριστικά, τις προηγούμενες μέρες η πρόταση του Ελληνα πρωθυπουργού στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την έκδοση ψηφιακού «ευρωπαϊκού πιστοποιητικού εμβολιασμού» βρήκε την υποστήριξη της Διεθνούς Ενωσης Αερομεταφορέων (IATA), ώστε οι επιβάτες να μπορούν να ταξιδεύουν «χωρίς το εμπόδιο της καραντίνας».

Προφανώς οι σχετικές «ανησυχίες» έχουν να κάνουν με τους υπολογισμούς για τα μέτρα που θα τους εξασφαλίσουν καλύτερη προοπτική για κέρδη, και όχι με την προστασία από την πανδημία. Το περσινό άνοιγμα του Τουρισμού με τα «πρωτόκολλα» των επιχειρηματικών ομίλων και οι «συστάσεις» των ξενοδόχων «να μη στοχοποιούνται» τουριστικές περιοχές από την ανακοίνωση των κρουσμάτων - τις οποίες έκανε πράξη η κυβέρνηση - αποτελούν εύγλωττα παραδείγματα για την κατεύθυνση των εργοδοτικών προβληματισμών και πιέσεων.

Εξάλλου, οι επιχειρηματίες του Τουρισμού είναι οι ίδιοι που υπονομεύουν την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, όχι μόνο την περίοδο της πανδημίας αλλά και πριν, με την έλλειψη μέτρων προστασίας, τις συνθήκες εντατικοποίησης που αυξάνουν τους κινδύνους για «ατυχήματα», τη δουλειά μέχρι εξάντλησης.

Στον αντίποδα των προβληματισμών των εργοδοτών, τα σωματεία έχουν στην πρώτη γραμμή της δράσης τους τα αιτήματα για την προστασία της υγείας των εργαζομένων. Μαζί με την ανάγκη για έγκαιρο εμβολιασμό των εργαζομένων και του λαού, ιεραρχούν τις διεκδικήσεις για ουσιαστική ενίσχυση του δημόσιου συστήματος Υγείας και ολοκληρωμένα μέτρα προστασίας στους χώρους δουλειάς.

Δίπλα στη χασούρα της μειωμένης τουριστικής κίνησης, η μεγαλοεργοδοσία μετρά μέσα στην πανδημία σημαντικά «κέρδη» από την ενίσχυση του αντεργατικού πλαισίου που έχει στη διάθεσή της.

Με την αναστολή των συμβάσεων των εργαζομένων οι επιχειρήσεις έχουν απαλλαγεί εξολοκλήρου από την καταβολή μισθών και ασφαλιστικών εισφορών για το προσωπικό τους. Οι ρυθμίσεις της κυβέρνησης έχουν λύσει τα χέρια των ξενοδόχων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να προχωρούν σε προσωρινή άρση της αναστολής για να καλύπτουν «έκτακτες» ανάγκες. Με τον τρόπο αυτό, όλο αυτό το διάστημα είχαν το ελεύθερο να καλούν τους εργαζόμενους να δουλέψουν για μια - δυο μέρες, όποτε είχαν αυξημένες κρατήσεις, και στη συνέχεια να τους αναγκάζουν να επιστρέψουν στην αναστολή. Από το μέτρο της αναστολής συμβάσεων έχουν σπεύσει να επωφεληθούν και μεγάλες επιχειρήσεις, που στην πραγματικότητα δεν είδαν τον τζίρο τους να περιορίζεται - για παράδειγμα, αλυσίδες που δουλεύουν με διανομή φαγητού. Θέτοντας μέρος του προσωπικού τους σε αναστολή ή στο πρόγραμμα «Συν-Εργασία», «ξεφορτώθηκαν» μισθούς και ασφαλιστικές εισφορές, ενώ ταυτόχρονα αύξησαν την εντατικοποίηση για όσους παρέμειναν στα πόστα τους.

Σειρά παίρνουν οι επόμενες αξιώσεις των μεγαλοξενοδόχων, που βλέπουν στην πανδημία την «ευκαιρία» να διαμορφώσουν το αντεργατικό τοπίο της «επόμενης μέρας». Μέρος των αξιώσεων αυτών αποτυπώνεται στη νέα κλαδική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΣΣΕ) των ξενοδοχοϋπαλλήλων, η οποία έχει παραπεμφθεί στον ΟΜΕΔ, με την υπογραφή της να είναι πλέον δρομολογημένη. Η πλειοψηφία της διοίκησης της Ομοσπονδίας Εργαζομένων Επισιτισμού - Τουρισμού (ΠΟΕΕΤ) έχει αποφασίσει να αποδεχτεί την πρόταση της μεσολάβησης, που κάνει πράξη τα αιτήματα της Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ).

Ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζει η πρόταση να θεσμοθετηθεί χαμηλότερος μισθός για τους «νεοεισερχόμενους» στον κλάδο. Συγκεκριμένα, για τους εργαζόμενους που πιάνουν για πρώτη φορά δουλειά στα ξενοδοχεία οι εργοδότες θέλουν αμοιβή «με τον κατώτατο μισθό προσαυξημένο κατά 13%». Μάλιστα, η αμοιβή με τον χαμηλότερο αυτό μισθό θα διατηρείται «μέχρι να συμπληρώσουν 15 μήνες συνεχόμενης απασχόλησης» ή, στην περίπτωση των εποχικών, για «δύο ή τρεις συνεχόμενες τουριστικές περιόδους». Ο ΟΜΕΔ, με τη σειρά του, υιοθέτησε την αξίωση αυτή για τους εργαζόμενους σε μια σειρά από ειδικότητες, όπως καθαρίστριες και λαντζέρηδες (κατηγορία Δ). Επιπλέον, από τη νέα ΣΣΕ θα εξαιρούνται οι εργαζόμενοι σε ξενοδοχεία τα οποία έχουν λιγότερα από 20 δωμάτια και βρίσκονται σε υψόμετρο πάνω από 600 μέτρα.

Τα παραπάνω οδηγούν σε νέα μείωση στις αποδοχές από τους εργοδότες, που κράτησαν στον «πάγο» τους πετσοκομμένους μισθούς των ξενοδοχοϋπαλλήλων ή έδωσαν «αυξήσεις» - ανέκδοτα του 1% και 2%, ενώ τα προηγούμενα επτά χρόνια τα κέρδη τους έσπαγαν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο.

Στο στόχαστρο έχουν βρεθεί και τα ρεπό των ξενοδοχοϋπαλλήλων. Με βάση την πρόταση τόσο των ξενοδόχων όσο και του ΟΜΕΔ, η χορήγηση των δύο ρεπό τη βδομάδα δεν θα γίνεται συνεχόμενα αλλά τμηματικά, γενικεύοντας και θεσμοθετώντας μια πρακτική που άτυπα ήδη επιβάλλουν σε πολλές περιπτώσεις. Η σχετική ρύθμιση, μάλιστα, γίνεται στο όνομα της «διευκόλυνσης» των επιχειρήσεων να προβούν σε «καλύτερη οργάνωση του χρόνου εργασίας» και συνοδεύεται με το προκλητικό επιχείρημα πως «δεν έχει οικονομικό κόστος για τους εργαζόμενους».

Απέναντι στις αντεργατικές ρυθμίσεις της κυβέρνησης και τις νέες αξιώσεις της εργοδοσίας, η Πανελλαδική Γραμματεία Επισιτισμού - Τουρισμού - Ξενοδοχείων του ΠΑΜΕ έχει απευθύνει κάλεσμα στους εργαζόμενους και στα σωματεία να οργανώσουν αγωνιστικές παρεμβάσεις τον Γενάρη και τον Φλεβάρη.

Οι επιχειρηματικοί όμιλοι, επισημαίνει, «σκέφτονται με το βλέμμα στο μέλλον, για την περίοδο μετά την πανδημία, όταν τα κέρδη θα πάρουν μπροστά, όταν θα χρειαστούν το σύνολο των εργατικών χεριών που έχουν σήμερα στα αζήτητα. Ενεργούν σε συντονισμό με την κυβέρνηση, αξιοποιώντας την πανδημία για να μην αφήσουν τίποτε όρθιο από όσα απέμειναν ως εργατικά και ασφαλιστικά δικαιώματα».

«Η υπογραφή μιας Συλλογικής Σύμβασης που να ικανοποιεί τις ανάγκες μας είναι ζήτημα πάλης των ίδιων των εργαζομένων!», τονίζει στην ανακοίνωσή της η Γραμματεία. Καλεί τους εργαζόμενους να οργανωθούν στα σωματεία τους σε κάθε νομό και χώρο δουλειάς, να συζητήσουν και να αποφασίσουν πλαίσιο αιτημάτων με κριτήριο τις ανάγκες των οικογενειών τους, να οργανώσουν μαζικό αγώνα σε όλη τη χώρα.

Στην κατεύθυνση αυτή, έχουν ανακοινωθεί οι εξής πρωτοβουλίες:

• Σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το υπουργείο Εργασίας, την Παρασκευή 29/1 στις 11 π.μ., καλεί τους εργαζόμενους και τα σωματεία του κλάδου το Συνδικάτο Επισιτισμού - Τουρισμού - Ξενοδοχείων Αττικής.«Φτάνει πια! Δεν πάει άλλο με την ανέχεια και την εξαθλίωση. Να διασφαλιστεί τώρα το εισόδημά μας, η δουλειά μας, η υγεία μας», τονίζει στο κάλεσμά του.
• Το Σωματείο Ξενοδοχοϋπαλλήλων και Εργαζομένων στον Τουρισμό Ζακύνθου καλεί σε διαμαρτυρία την Παρασκευή 5/2, στις 11 π.μ. στον ΟΑΕΔ.