Σήμερα που η καπιταλιστική αναδιάρθρωση παίρνει ορμητικό χαρακτήρα, οι μικρές επιχειρήσεις και οι αυτοαπασχολούμενοι βρίσκονται στην πιο δύσκολη θέση στη μέχρι τώρα ιστορία τους. Ο ανταγωνισμός με τα μονοπώλια οξύνεται, ολόκληροι κλάδοι συρρικνώνονται. Ο ιμπεριαλισμός «δείχνει τα δόντια του» οι αστικές κυβερνήσεις όχι μόνο δεν ενδιαφέρονται αλλά παρεμβαίνουν στον ανταγωνισμό αυτό σε βάρος των μικρών επιχειρήσεων με μια σειρά από φορολογικές, νομοθετικές και χρηματοδοτικές ρυθμίσεις και έτσι η διαδικασία καταστροφής των μικρών επιχειρήσεων επιταχύνεται.

Μοναδική δυνατότητα που έχουν οι επαγγελματίες - βιοτέχνες - μικρέμποροι να επιβιώσουν σήμερα στον καπιταλισμό είναι να δράσουν σύμφωνα με την ιστορική εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων. Δηλαδή, στην κατεύθυνση συγκέντρωσης κεφαλαίου και παραγωγής με τη συνένωση πολλών μικροεπιχειρήσεων με τη συνεταιριστικοποίηση. Μία συνεταιριστική οργάνωση μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις αρνητικές συνέπειες των διαρθρωτικών προβλημάτων, να αμβλύνει τις συνέπειες του αδυσώπητου ανταγωνισμού να διασφαλίσει τη θέση εργασίας και το εισόδημα των επαγγελματοβιοτεχνών. Γενικά, μπορεί να επιτελέσει αναπτυξιακό έργο. Η συνεταιριστική δράση περιλαμβάνει τόσο τον τομέα της παραγωγής όσο και τον τομέα της κυκλοφορίας.

Στο σημείο αυτό να κάνουμε μια παρένθεση και να πούμε ότι στη χώρα μας οι συνεταιρισμοί των ΕΒΕ άρχισαν να εμφανίζονται στο δεύτερο μισό της τρίτης δεκαετίας του 20ού αιώνα. Από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας τους βρέθηκαν αντιμέτωποι με το μεγάλο κεφάλαιο και τους πολιτικούς τους εκφραστές. Με μοναδική εξαίρεση την περίοδο 1944 - 1949. Τότε με την πράξη 60 της ΠΕΕΑ έγινε προσπάθεια να καθοριστούν συγκεκριμένοι όροι για την ανάπτυξη των συνεταιρισμών, γενικά, που θα ανταποκρίνονταν στις ανάγκες μιας λαοκρατούμενης Ελλάδας. Την ίδια χρονιά οι βιοτεχνικοί συνεταιρισμοί ιδρύουν την «Ενωση Βιοτεχνικών Συνεταιρισμών Ελλάδας» που το 1949 ενώνει 75 συνεταιρισμούς με 10.000 μέλη! Η προσπάθεια ανακόπηκε αμέσως μετά την ξένη επέμβαση και επανήλθε σε ισχύ ο νόμος 602 του 1914. Μέχρι και σήμερα οι συνεταιρισμοί των επαγγελματοβιοτεχνών έχουν πολύ περιορισμένη δραστηριότητα. Από τους συνεταιρισμούς των ΕΒΕ που λειτουργούν σήμερα, οι περισσότεροι προμηθεύουν πρώτες και βοηθητικές ύλες, μηχανήματα και άλλα υλικά στα μέλη τους. Τα προϊόντα αυτά τα παράγουν ή τα εισάγουν μερικές δεκάδες πολυεθνικές και εμποροβιομηχανικές επιχειρήσεις. Επιβάλλουν έτσι και τις τιμές τους αποκομίζοντας υπερκέρδη.

Αυτό δε σημαίνει πως δεν υπάρχουν και πετυχημένες προσπάθειες. Για παράδειγμα οι συνεταιρισμοί των ηλεκτρολόγων, των υδραυλικών, των στεγνοκαθαριστηρίων κ. α., είναι ελάχιστοι βέβαια, ανακουφίζουν όμως τα μέλη τους μέχρι ένα βαθμό, αφού σαν προμηθευτικοί, στόχο έχουν μόνο να μειώσουν ή να εξαλείψουν στην καλύτερη περίπτωση το κέρδος και τη δράση των μεσαζόντων σε αντίθεση με την ανώτερη μορφή της συνεταιριστικής οργάνωσης, τον παραγωγικό συνεταιρισμό που η ύπαρξή του, η λειτουργία, η δράση και η ανάπτυξή του τουλάχιστον εξασφαλίζει τη θέση εργασίας των μελών του.

Βέβαια, παρά το γεγονός ότι οι συνεταιρισμοί γεννήθηκαν στην καπιταλιστική κοινωνία, στις σημερινές συνθήκες του μονοπωλιακού ανταγωνισμού, δεν μπορούν να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν. Κι αυτό επειδή κινητήρια δύναμη και σκοπός της καπιταλιστικής οικονομίας είναι η αύξηση των κερδών του μεγάλου κεφαλαίου, που προωθείται με τη συγκέντρωση και τη συγκεντροποίηση της παραγωγής. Τα μονοπώλια και το μεγάλο κεφάλαιο, δεν είναι διατεθειμένα να αφήσουν τους παραγωγικούς συνεταιρισμούς με τη συλλογική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και τη συλλογική παραγωγή. Δεν είναι διατεθειμένα να αφήσουν να αναπτύσσεται ένας πόλος αντίθεσης και περιορισμού των κερδών και της δράσης τους. Γι' αυτό θα αντιπαλεύουν τους συνεταιρισμούς σε μία συντεταγμένη προσπάθεια με τις κυβερνήσεις που τα υπηρετούν.