Eurokinissi

Από το σχολείο στο Δαμάσι μετά τον ισχυρό σεισμό

Το κατεστραμμένο σχολείο στο Δαμάσι και τα δεκάδες σχολεία που υπέστησαν ζημιές ανέδειξαν ακόμα το ζήτημα της αντισεισμικής προστασίας, των προσεισμικών ελέγχων και της καταλληλότητας των σχολικών κτιρίων.

Σύμφωνα με στοιχεία που έχει δημοσιεύσει και στο παρελθόν ο «Ριζοσπάστης», από το σύνολο των σχολικών κτιρίων όπου στεγάζονται οι περίπου 14.000 σχολικές μονάδες της χώρας, το 25% είναι χτισμένα πριν από το 1959, το 29,1% πριν από το 1985 και το 45,9% μετά το 1985. Εδώ να θυμίσουμε ότι αντισεισμικοί κανονισμοί στην Ελλάδα ψηφίστηκαν τρεις: Ο πρώτος - με σημαντικές αδυναμίες και ελλείψεις - το 1959, ο δεύτερος το 1985 και ο σύγχρονος, που με κάποιες τροποποιήσεις ισχύει μέχρι σήμερα, το 1993.

Με άλλα λόγια, τα σχολεία που στεγάζονται σε κτίρια κατασκευασμένα πριν από το 1959 δεν έχουν καμία αντισεισμική μελέτη, ενώ συνολικά πάνω από τα μισά σχολεία της χώρας στεγάζονται σε κτίρια που είτε δεν ανταποκρίνονται καθόλου σε αντισεισμικούς κανονισμούς, είτε ανταποκρίνονται σε παλιότερους και ελλιπείς κανονισμούς.

Επιπλέον, το πρόγραμμα αντισεισμικού ελέγχου των σχολείων της χώρας, που «έτρεξε» από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, σταμάτησε στις αρχές της επόμενης δεκαετίας και κάλυψε μόνο λίγο πάνω από το ένα τρίτο των σχολικών μονάδων της χώρας.

Η αδιαφορία για την εξασφάλιση αντισεισμικής θωράκισης στα σχολεία της χώρας, τόσο από την πολιτεία όσο και από τους δήμους, είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη αν λάβει κανείς υπόψη ότι στη χώρα μας εκλύεται πάνω από το 50% της σεισμικής ενέργειας της Ευρώπης και ότι η αντισεισμική θωράκιση τουλάχιστον των δημόσιων σχολείων είναι καθοριστικής σημασίας.

Στον δήμο Λάρισας, σύμφωνα με τα στοιχεία του από 2/10/2017 απαντητικού εγγράφου της αρμόδιας υπηρεσίας Αντιδημαρχίας Πολεοδομίας και Αστικής Ανάπτυξης - και συγκεκριμένα της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του δήμου - προς τη «Λαϊκή Συσπείρωση», τα οποία αφορούν την παλαιότητα των κτιρίων αρμοδιότητας του δήμου, από το σύνολο των σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης:

• 13 σχολεία στεγάζονται σε κτίρια χωρίς καθόλου οικοδομική άδεια.
• 18 σχολεία στεγάζονται σε κτίρια που δεν έχουν οικοδομική άδεια και αντ' αυτού έχουν περάσει από διαδικασία τακτοποίησης, με τους νόμους των αυθαιρέτων των τελευταίων ετών, ενώ τα περισσότερα εξ αυτών είναι κτίσματα προ του 1955.
• 26 σχολεία στεγάζονται σε κτίρια που έχουν χτιστεί πριν από το 1985, με αρκετά παραδείγματα κτιρίων - όπως το 39ο Δημοτικό (1967), το 7ο και το 32ο Νηπιαγωγείο (1969) - να στεγάζονται σε πολύ παλιά κτίρια.

Δηλαδή, 57 σχολεία στεγάζονται σε κτίρια που χαρακτηρίζονται γερασμένα, αφού έχουν χτιστεί χωρίς αντισεισμικές προδιαγραφές ή με ελάχιστες. Επιβαρυντικός παράγοντας σε αυτό είναι η πλημμελής συντήρησή τους, αφού προβλήματα που εμφανίζονται στη διάρκεια ζωής και λειτουργίας (π.χ. διάβρωση) δεν αντιμετωπίζονται άμεσα, ή και ποτέ, με αποτέλεσμα να απομειώνεται η αντοχή των κτιρίων. Τέλος, αμφισβητήσιμη είναι η αντισεισμική επάρκεια νέων προκάτ κατασκευών, όπως αυτή του 1ου Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Λάρισας για παιδιά με Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές.

Αντίστοιχα, στον δήμο Βόλου:

• Σε 7 σχολικές μονάδες της πόλης οι ανάγκες καλύπτονται από ακατάλληλες προκατασκευασμένες αίθουσες, ενώ την τραγική εικόνα συμπληρώνουν οι απαράδεκτες συνθήκες στην Προσχολική Αγωγή, όπου 11 νηπιαγωγεία στεγάζονται σε ακατάλληλους νοικιασμένους χώρους, ακόμα και σε αποθήκες!
• 5 σχολεία είναι χτισμένα πριν από το 1930.
• Αλλα 20 σχολικά συγκροτήματα έχουν χτιστεί πριν από το 1985.

Στον δήμο Τρικκαίων υπάρχουν 38 σχολικές μονάδες που έχουν κατασκευαστεί πολύ πριν από το 1985, φτάνοντας ακόμα και στο 1874, και αποτελούν το 35% του συνόλου των σχολικών μονάδων του δήμου.

Συνολικά, στα περισσότερα σχολεία δεν έχει γίνει κανένας έλεγχος από το 2011, όταν τους προσεισμικούς ελέγχους ανέλαβαν οι δήμοι, μετά την κατάργηση του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων. Εκτός από την παλαιότητα πρέπει να συνυπολογίσουμε και την ανεπαρκή συντήρηση, τις διαβρώσεις και τις υπόλοιπες επιβαρύνσεις των φερόντων οργανισμών, που κάνουν αυτά τα κτίρια περισσότερο τρωτά σε περίπτωση σεισμού. Επικίνδυνη όμως είναι η κατάσταση σε μια σειρά σχολείων και εξαιτίας της έλλειψης ή της συρρίκνωσης των αναγκαίων χώρων διαφυγής (διάδρομοι, αυλές, σκάλες κ.λπ.). Αντίστοιχα, οι αρμόδιες τεχνικές υπηρεσίες των ΟΤΑ, στην ευθύνη των οποίων ανήκουν οι πρωτοβάθμιοι έλεγχοι, παρουσιάζουν τεράστια προβλήματα υποστελέχωσης και υποχρηματοδότησης.

Η μεγάλη ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας δίνει πλέον τη δυνατότητα να ελαχιστοποιηθούν οι συνέπειες στη ζωή και την περιουσία του λαού, γενικότερα οι επιπτώσεις που προκαλούν οι σεισμοί και οι υπόλοιπες φυσικές καταστροφές. Η τεράστια αντίφαση που εκδηλώνεται ανάμεσα σε αυτήν τη δυνατότητα και στη σκληρή πραγματικότητα που συνοδεύει την επόμενη μέρα των φυσικών καταστροφών, και ιδιαίτερα των σεισμών, υπογραμμίζει την πολιτική διάσταση του ζητήματος της αντισεισμικής προστασίας και θωράκισης.

Η προστασία της ζωής υπόκειται στους περιορισμούς της ταξικής πολιτικής του αστικού κράτους. Ο ζωτικός αντισεισμικός σχεδιασμός και προστασία δεν αποφέρει κέρδη και έτσι δεν αποτελεί «επιλέξιμη» δαπάνη ή δραστηριότητα, ούτε από τους δήμους, ούτε από τις κυβερνήσεις, ούτε από την ΕΕ.

Αναδεικνύεται από τα παραπάνω η επικαιρότητα και αναγκαιότητα των προτάσεων που έχει καταθέσει το ΚΚΕ για την Πολιτική Προστασία και οι οποίες περιλαμβάνουν:

-- Ολοκλήρωση, εντός σαφούς χρονοδιαγράμματος, του ελέγχου χώρων όπως τα σχολεία.

-- Ενίσχυση των αρμόδιων υπηρεσιών με πόρους, με το απαραίτητο προσωπικό και μέσα.

-- Επικαιροποίηση των αντισεισμικών προδιαγραφών και κανονισμών, με κριτήριο την ασφάλεια.

-- Εκπόνηση προγράμματος κατασκευής παιδικών σταθμών και νηπιαγωγείων, σχολείων, φοιτητικής στέγης, με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές.

-- Εκπαίδευση από την παιδική ηλικία, με αντισεισμική αγωγή σε κάθε βαθμίδα της Εκπαίδευσης.

-- Ουσιαστική αναβάθμιση των μηχανισμών Πολιτικής Προστασίας, για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και τεχνολογικών ατυχημάτων μεγάλης έκτασης, με ενίσχυση σε ανθρώπινο δυναμικό και μέσα.

-- Προστασία και αναβάθμιση των ελεύθερων - ανοιχτών χώρων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως χώροι καταφυγής σε περίπτωση σεισμού. Ανάπτυξη και νέων ελεύθερων χώρων.