Πέμπτη 20 Μάη 2021
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 20
21ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΚΕ ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ
Σκέψεις πάνω στο έμφυλο ζήτημα

Με αφορμή τη θέση Α.39 των θέσεων, θα πρέπει να ανοίξει περισσότερο στο ερχόμενο διάστημα η επεξεργασία μας για τα ζητήματα των επιμέρους αντιφάσεων (γυναικείο, έμφυλο, φυλετικό ζήτημα), που αναπτύσσονται στο έδαφος του καπιταλισμού και τη σχέση τους με τη βασική αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας.

Είναι σημαντικό να αποκτήσουμε μια συνολική ιστορικοϋλιστική θεώρηση, σχετικά με το γιατί οι ανωτέρω επιμέρους αντιφάσεις αναδείχθηκαν στο πλάι της βασικής αντίθεσης, στo ιστορικό πλαίσιο του αναπτυγμένου καπιταλισμού (και της συνύπαρξής του με τον σοσιαλισμό). Κατά την άποψή μου, η ανάδειξη των παραπάνω αντιθέσεων είναι ξεκάθαρα αποτέλεσμα της ευρύτερης κοινωνικοποίησης της εργασίας. Είναι η πρωτόγνωρη κοινωνικοποίηση της παραγωγής από τα τέλη του 19ου αιώνα, που έφερε στο προσκήνιο τη γυναίκα, τον πρώην Αφρικανό δούλο, τον Λατινοαμερικανό αυτόχθονα, ως παραγωγούς και ακολούθησαν οι χειραφετητικές τάσεις και η πάλη τους για ισοτιμία, πλάι στην πάλη τους κόντρα στην ταξική καταπίεση. Και είναι η ακόμα ευρύτερη κοινωνικοποίηση της εργασίας, που ανέδειξε τις τελευταίες 10ετίες του 20ού αιώνα και άλλες επιμέρους καταπιεστικές αντιθέσεις, όπως η καταπίεση του σεξουαλικού προσανατολισμού.

Δεν είναι τυχαίο ότι ιστορικά το φαινόμενο της ομοφυλοφιλίας, στην κοινωνική του έκφραση, σε προηγούμενες ιστορικές φάσεις της κοινωνίας, βρήκε ανοιχτή έκφραση είτε σε κύκλους σχετικά ή ολικά απαλλαγμένους από την ταξική καταπίεση (π.χ. κύκλοι δουλοκτητών - ελεύθερων πολιτών στην αρχαία Ελλάδα, φεουδαρχικές αυλές, μοναστικές κοινότητες), είτε ως αποτέλεσμα καταπιεστικών ταξικών σχέσεων (βλ. εκπόρνευση, δουλεία), ενώ στις καταπιεζόμενες τάξεις ήταν ανέκαθεν ταμπού και σκληρά τιμωρούμενη συμπεριφορά.

Το πεδίο των έμφυλων σπουδών (sex studies) μπορεί να κυριαρχείται από αστικά ρεύματα, παρ' όλα αυτά μελετά το φαινόμενο και πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. Πλέον υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν είναι μια κοινωνικά αποκτώμενη συνήθεια και αποτέλεσμα προτύπων, αλλά μια βιολογική ιδιότητα, υλικά εξηγούμενη (από γενετικούς, ορμονολογικούς, νευρολογικούς παράγοντες). Δεν είναι κοινωνικό ζήτημα, δεν είναι θέμα προτύπων, πολλώ δε μάλλον ηθικό, γεννιέται κανείς με αυτό και εν συνεχεία εκφράζεται και κοινωνικά. Η κοινωνική έκφραση επομένως έχει υλική βιολογική βάση.

Οσο τα αστικά επιτελεία επιθυμούν να χρησιμοποιούν τις επιμέρους αντιφάσεις (έμφυλες, φυλετικές κ.λπ.), για να κρύψουν τη βασική αντίθεση, τόσο το ΚΚ οφείλει να παίρνει το νήμα των επιμέρους καταπιεστικών σχέσεων και να τις συνδέει με την ταξική καταπίεση, στην άρση της οποίας θα βρουν οριστική δικαίωση και οι επιμέρους καταπιέσεις. Το γεγονός ότι π.χ. το ΛΟΑΤΚΙ κίνημα κυριαρχείται και προβάλλεται από αστικές δυνάμεις και σε ένα βαθμό υιοθετεί αντιλήψεις που θέλουν να το απομακρύνουν από την ταξική θεώρηση της κοινωνίας, δεν σημαίνει ότι τα κινήματα αυτά είναι εφευρήματα της αστικής τάξης και δεν πατάνε σε αντικειμενικά προβλήματα, που βιώνουν οι κοινότητες και τα άτομα που συμμετέχουν σε αυτά.

Είναι ορθό να λέμε πάλεψε μαζί μας «ανεξαρτήτως χρώματος, φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού», όμως δεν είναι και το μόνο επαρκές για να πλησιάσουμε όσους υφίστανται την καταπίεση αυτή. Χρειάζεται ειδική επιχειρηματολογία και προσέγγιση των προβλημάτων. Δεν μπορεί να υποτιμάται π.χ. η ανάγκη για κοινωνική ορατότητα ή το ξεπέρασμα βαθύτατων, αντιδραστικών προκαταλήψεων που υπάρχουν ενάντια στους ομοφυλόφιλους, τους τρανς κ.λπ., που δεν τους επιτρέπουν κοινωνικά να εκφράσουν το αυτονόητο, τη στιγμή μάλιστα όπου στον μισό πλανήτη η εν λόγω ιδιότητά τους, όπως αυτή εκφράζεται κοινωνικά, είναι ποινικά κολάσιμη. Ασφαλώς έχει κυρίαρχο ρόλο η βασική αντίθεση στον τρόπο προσέγγισής μας, αλλά δεν παύουμε να εξειδικεύουμε αναλόγως χώρου στον οποίο παρεμβαίνουμε.

Στη βάση αυτή ασφαλώς και θα πρέπει να μελετήσουμε την εμπειρία (θετική και αρνητική) του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε πάνω στο ζήτημα, όπως π.χ. την αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας με τον Ποινικό Κώδικα της ΕΣΣΔ του 1924 (ήδη de facto από το 1917), το μεταγενέστερο πισωγύρισμα με την επαναφορά της ποινικοποίησής της, την αποποινικοποίησή της στη ΓΛΔ ήδη από το 1957, πολλά χρόνια πριν από την ΟΔΓ. Να αναδειχθεί το γεγονός ότι ζητήματα που παρουσιάζονται κεφαλαιώδη για το σημερινό ΛΟΑΤΚΙ κίνημα, όπως π.χ. το κληρονομικό ζήτημα, ουδέποτε αποτέλεσαν πρόβλημα στην ΕΣΣΔ, καθώς από τα πρώτα κομμάτια αστικού δικαίου που καταργείται στο σοσιαλισμό είναι το ίδιο το κληρονομικό δίκαιο. Ενώ ανεξαρτήτως της αντιμετώπισής τους στο εποικοδόμημα, οι διαπροσωπικές σχέσεις ανεξαρτήτως φύλου στο σοσιαλισμό είχαν ασφαλώς μεγαλύτερη ελευθερία στην επιλογή τους, καθώς ήταν απαλλαγμένες, σε ένα μεγάλο βαθμό, από τις εκμεταλλευτικές σχέσεις παραγωγής. Παρά το κοινωνικό άλμα της επανάστασης, η αργοπορία και τα μπρος - πίσω στην κοινωνική ανάδειξη, σε πορεία επίλυσης της εν λόγω επιμέρους αντίφασης στο σοσιαλισμό, μπορεί να εξηγηθεί με το σχήμα της αργοπορίας της ανοιχτής ένταξης των ανθρώπων αυτών στην παραγωγή και της συνακόλουθης αυτοσυνειδητοποίησής τους, της έλλειψης επιστημονικής έρευνας στο πεδίο αυτό, αλλά και από επιβιώσεις των παλαιών ταξικών προκαταλήψεων στο έδαφος της νέας κοινωνίας. Σε κάθε περίπτωση, σπουδές πάνω σε αυτό το πεδίο αναπτύχθηκαν και στην ΕΣΣΔ και στη ΓΛΔ και θα πρέπει να τις λάβουμε υπόψη μας.

Μεθοδολογικά επίσης θα πρέπει να διαχωριστεί το ζήτημα του σεξουαλικού προσανατολισμού από αυτό της αμφισβήτησης φύλου. Περαιτέρω, θέματα έμφυλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού στη μεθοδολογική τους ανάλυση δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται ως παρακλάδια του γυναικείου ζητήματος, καθώς δεν αφορούν αποκλειστικά τις γυναίκες. Τέλος, αν και εκφεύγει από τη δυνατότητα ανάπτυξης στο παρόν κείμενο, το ζήτημα της ιατρικής και νομικής απόδοσης φύλου, σε άτομα με αμφισβήτηση φύλου, το οποίο και ορθά υποστηρίζουμε ότι θα πρέπει να είναι ένα σεβαστό δικαίωμα, που οφείλει να εξασκείται μετά από πλήρη επιστημονική υποστήριξη του ατόμου που τη βιώνει, δεν παύει να είναι κοινωνική απόδοση φύλου, ως εκ τούτου η κριτική μας στις μεταμοντέρνες θεωρίες «κοινωνικού φύλου» θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους αυτή την πτυχή.


Θανάσης Κατσάμπης
ΚΟΒ Ελεγκτών, Τομεακή Οργάνωση Εμπορίου - Υπηρεσιών Αττικής του ΚΚΕ


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ