Η υπόθεση της Enron, αλλά και οι παρενέργειες από τη συνεχιζόμενη ύφεση στην οικονομία των ΗΠΑ, φέρνουν στην επιφάνεια όλους τους παράγοντες του καπιταλιστικού συστήματος και τον παρασιτικό του χαρακτήρα.

Ενας από αυτούς τους παράγοντες είναι και οι περιβόητες εταιρίες ορκωτών λογιστών και παροχής συμβουλών στις επιχειρήσεις, αλλά και στις κυβερνήσεις. Πρόκειται για εταιρίες που γιγαντώθηκαν τα τελευταία χρόνια, ως αποτέλεσμα της απελευθέρωσης των αγορών, της ελευθερίας στην κίνηση των κεφαλαίων και τις ρυθμίσεις της «φιλελευθεροποίησης» της οικονομίας.

Στην υπόθεση της Enron εμπλέκεται μια από τις μεγαλύτερες εταιρίες αυτού του είδους, η Arthur Andersen, η οποία είχε αναλάβει να ελέγξει τα λογιστικά βιβλία της Enron. Οπως αποκαλύφθηκε, όμως, ένα σημαντικό μέρος αυτών των βιβλίων «καταστράφηκε» από τους υπαλλήλους της Arthur Andersen, προφανώς για να εξαλειφθούν τα στοιχεία εκείνα που ενοχοποιούσαν τα στελέχη της Enron και αποδείκνυαν το μέγεθος της απάτης και της διαπλοκής της εταιρίας με κορυφαία κυβερνητικά στελέχη.

Ετσι η Arthur Andersen, που απασχολεί 85.000 εργαζόμενους σ' όλο τον κόσμο, βρέθηκε στο «μάτι του κυκλώνα» και μαζί μ' αυτήν όλες οι εταιρίες αυτής της κατηγορίας. Πρέπει να σημειωθεί ότι η Arthur Andersen είναι μέλος της λέσχης των πέντε μεγαλύτερων εταιριών ορκωτών λογιστών και παροχής συμβουλών του κόσμου. Οι άλλες τέσσερις είναι οι Ernst & Young, KPMG Peat Marwick, Deloitte Touche Tohimatsu και Pricewaterhouse Coopers. Η τελευταία είναι αυτή που ανέλαβε για λογαριασμό της ελληνικής κυβέρνησης τη μελέτη του ασφαλιστικού συστήματος στη χώρα μας και τη διατύπωση προτάσεων για την «αναμόρφωση» του.

Οι εταιρίες αυτές που θεωρούνταν «υπεράνω υποψίας» βρίσκονται δίπλα σε κάθε ιδιωτικοποίηση ως σύμβουλοι των κυβερνήσεων, αναλαμβάνουν να εισάγουν επιχειρήσεις στα χρηματιστήρια, κρίνουν και αξιολογούν επιχειρήσεις, αλλά και κράτη, βαθμολογώντας την πιστοληπτική τους δυνατότητα. Είναι, εν ολίγοις, οι άτυποι «επιθεωρητές» του καπιταλιστικού συστήματος για τη σωστή εφαρμογή των κανόνων της «παγκοσμιοποίησης». Από τη γνώμη τους εξαρτάται το παρόν και το μέλλον πολυεθνικών επιχειρήσεων, αλλά και κρατών, αφού μια αρνητική γνωμοδότηση μπορεί να οδηγήσει στην καταβαράθρωση μιας μετοχής, ή στο σταμάτημα των δανείων από το διεθνές τραπεζικό σύστημα.

Οι αποκαλύψεις για το ρόλο της Arthur Andersen στην υπόθεση της Enron συμπαρέσυραν όλο τον κλάδο στη δίνη της κρίσης. Μια από τις εταιρίες αυτές, η γνωστή στη χώρα μας Credit Suisse First Boston (CSFB), την περασμένη Τετάρτη ανακοίνωσε ότι δέχεται να πληρώσει το πρόστιμο των 100 εκατομμυρίων δολαρίων για να αποφύγει τον έλεγχο των αρμόδιων αρχών για σειρά σκανδάλων στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης για την πορεία των μετοχών μιας σειράς επιχειρήσεων, των οποίων «ανάδοχος» ήταν η CSFB. H CSFB είχε υποστηρίξει ένθερμα την αγορά μετοχών αυτών των επιχειρήσεων, ενώ δεν υπήρχαν τα στοιχεία που να δικαιολογούν αυτή τη σύσταση.

Υπενθυμίζουμε ότι η CSFB ήταν σύμβουλος της ελληνικής κυβέρνησης και του υπουργείου Μεταφορών για την ιδιωτικοποίηση της «Ολυμπιακής». Ηταν αυτή που εισηγήθηκε την πώληση της «Ολυμπιακής» στην εταιρία «Axon» λίγο πριν η δεύτερη χρεοκοπήσει...

Ομως, εκείνο που προκαλεί εντύπωση είναι ο τρόπος με τον οποίο επιχειρείται η «κάθαρση» του συστήματος στις ΗΠΑ, μετά την υπόθεση Enron. Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση ανέθεσε τη διενέργεια ερευνών για το ρόλο και τη λειτουργία των εταιριών ορκωτών λογιστών στον πρόεδρο της Αμερικανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Χάρβεϊ Πιτ. Ομως, όπως αποκαλύφθηκε, ο κ. Πιτ υπήρξε κατά το παρελθόν νομικός σύμβουλος της Arthur Andresen, αλλά και των άλλων τεσσάρων μεγάλων «αδελφών» της... Δηλαδή, θα βάλουν έναν πρώην υπάλληλο των συγκεκριμένων εταιριών να τις ελέγξει.

Το κουβάρι των σχέσεων που δημιουργείται μεταξύ των επιχειρήσεων, των ελεγκτικών μηχανισμών, της πολιτικής εξουσίας, της αστικής Δικαιοσύνης αποκαλύπτεται σε όλες του τις διαστάσεις. Η σαπίλα είναι αυταπόδεικτη και ανατροφοδοτείται από όλες τις πλευρές του συστήματος. Γι' αυτό μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι η υπόθεση της Enron φέρνει στη σκηνή όχι μόνο τη σήψη και τον παρασιτισμό του καπιταλιστικού συστήματος αλλά και την αναγκαιότητα της ανατροπής του.