Η αλήθεια, όμως, είναι διαφορετική. Η πορεία ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ δεν είναι μια «νεοφιλελεύθερη» επιλογή της ΝΔ, όπως διακαώς προσπαθεί να την εμφανίσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Είναι ένας ακόμα κρίκος σε μια ολόκληρη αλυσίδα αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων στον τομέα της Ενέργειας, που όλες μαζί συνιστούν μια κεντρική πολιτική επιλογή της ΕΕ και της αστικής τάξης, την πολιτική της λεγόμενης απελευθέρωσης της Ενέργειας και στη συνέχεια την περιβόητη «πράσινη» μετάβαση. Πολιτική που συνιστά κεντρικό πυρήνα των πολιτικών επιλογών τόσο της ΝΔ όσο και του ΣΥΡΙΖΑ.

Η κυβέρνηση της ΝΔ σήμερα ακολουθεί, για να προχωρήσει ο νέος γύρος ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ με την πώληση του 17% των μετοχών, την ίδια διαδικασία που ακολούθησε ο ΣΥΡΙΖΑ, όταν ήταν κυβέρνηση για την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών, όπως εύστοχα σημείωσε και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ στην παρέμβασή του στη Βουλή. Πρόκειται για μια αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου με ουσιαστική αποχή του κράτους - που σήμερα διαθέτει το 51% των μετοχών της ΔΕΗ ΑΕ - απ' τη διαδικασία, οδηγώντας σε μείωση του ποσοστού συμμετοχής του κράτους στο μετοχικό κεφάλαιο της επιχείρησης.

Ομως η παραπέρα ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Πρόκειται για τον τελευταίο κρίκο μιας ολόκληρης αλυσίδας διαδοχικών μεταβολών τόσο στη μετοχική σύνθεση της επιχείρησης όσο και γενικότερα στον τομέα της Ενέργειας, τις οποίες έχουν διαδοχικά προωθήσει όλες οι αστικές κυβερνήσεις των τελευταίων 30 ετών. Σταθμοί αυτής της πορείας¹, στην οποία συνένοχες ήταν όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις, η μετατροπή της ΔΕΗ σε ΑΕ και η είσοδός της στο χρηματιστήριο την περίοδο 2000 - 2001, το σπάσιμο της ΔΕΗ σε κομμάτια με τον διαχωρισμό πρώτα του δικτύου υψηλής τάσης μεταφοράς Ενέργειας και μετά του δικτύου διανομής σε ξεχωριστές επιχειρήσεις, και στη συνέχεια τη λειτουργία τους με κριτήριο το κέρδος και την ιδιωτικοποίησή τους, μια διαδικασία που εξελίσσεται ουσιαστικά όλη την τελευταία 20ετία. Την ίδια περίοδο, προχωρά σταδιακά και η καθ' αυτό ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ ΑΕ, μια πορεία που «σφραγίστηκε» από όλες τις αστικές κυβερνήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι η σημερινή ιδιωτικοποίηση του 17% της ΔΕΗ υλοποιεί μνημονιακές δεσμεύσεις τόσο του Αντ. Σαμαρά του 2012 όσο και του Αλ. Τσίπρα του 2015. Θυμίζουμε πως με το τρίτο μνημόνιο, του 2015, που ψήφισαν μαζί ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, το 17% των μετοχών της ΔΕΗ ΑΕ βρέθηκε στο ΤΑΙΠΕΔ, προκειμένου να πωληθεί.

Το κρατικό μονοπώλιο στην ηλεκτρική ενέργεια, η παλαιά ΔΕΗ, λειτουργούσε για δεκαετίες ως τέτοιο, υπηρετώντας τις συγκεκριμένες ανάγκες της διευρυμένης καπιταλιστικής αναπαραγωγής. Με την πάροδο του χρόνου, προέκυψε η ανάγκη κατάργησής του και να δοθεί δυνατότητα σε ιδιώτες να επενδύσουν στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής. Πραγματικός λόγος ήταν η ανάγκη του κεφαλαίου να μετατρέψει την ηλεκτρική ενέργεια σε πεδίο ιδιωτικών επενδύσεων για να βρουν κερδοφόρο διέξοδο τα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια. Ανάλογη διαδικασία ακολουθήθηκε στις Μεταφορές, στις Τηλεπικοινωνίες και σε άλλους τομείς της κοινωνικής παραγωγής.

Η διάσπαση και η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ είναι ένας βασικός πυλώνας αυτής της πολιτικής ΕΕ - κεφαλαίου, της πολιτικής απελευθέρωσης της Ενέργειας. Η απελευθέρωση της Ενέργειας προωθήθηκε με μια ολόκληρη σειρά ευρωπαϊκών οδηγιών, νόμων και Προεδρικών Διαταγμάτων τα τελευταία 30 χρόνια, και στηρίχθηκε ενεργά από όλες τις αστικές κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών. Προωθήθηκαν ιδιωτικές επενδύσεις με μεγάλες κρατικές ενισχύσεις, που οδήγησαν σε εκτίναξη των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας για τον λαό, ενώ το δίκτυο μεταφοράς και διανομής αποχωρίστηκε απ' τη ΔΕΗ, γιατί μόνο έτσι μπορούσαν να προχωρήσουν οι ιδιωτικές επενδύσεις στην Ενέργεια. Χωρίς η ΔΕΗ να έχει αποκλειστικότητα στο δίκτυο.

Παράλληλα, η ανάγκη του κεφαλαίου για ταχεία κερδοφορία καθορίζει εν πολλοίς και τις μορφές Ενέργειας που προτιμούν οι ιδιώτες επενδυτές, που αποστρέφονται τις επενδύσεις μεγάλης χρονικής κλίμακας όπως οι επενδύσεις σε νέα λιγνιτικά πεδία και σε μεγάλα υδροηλεκτρικά εργοστάσια που είναι επενδύσεις 50ετίας. Τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια μεγάλης κλίμακας αποκλείονται απ' τις λεγόμενες ΑΠΕ, και το επενδυτικό ενδιαφέρον των ιδιωτών επενδυτών περιστρέφεται γύρω απ' τις ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά στις ΑΠΕ και στην πανάκριβη ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο.

Για τον ίδιο λόγο, στη συνέχεια, η λιγνιτική παραγωγή αποκλείεται και με οικονομικούς όρους - με τον λεγόμενο φόρο διοξειδίου του άνθρακα - και οι κρατικές επενδύσεις της ΔΕΗ σε λιγνιτικούς σταθμούς απαξιώνονται βίαια και με ταχύτητα. Η ηλεκτροπαραγωγή γίνεται κυρίως με ΑΠΕ και με φυσικό αέριο, με σχεδόν τετραπλάσιο κόστος σε σχέση με την ηλεκτροπαραγωγή από λιγνίτη, κόστος που αποτυπώνεται στα πανάκριβα τιμολόγια ρεύματος που κατατρώνε το λαϊκό εισόδημα. Παράλληλα, η ασταθής παραγωγή των ΑΠΕ, που όταν έχει άπνοια απλά «δεν παράγουν» ήταν η υποκείμενη αιτία του παρ' ολίγον μπλακ άουτ στις αρχές του καλοκαιριού.

Οι υποσχέσεις που έδιναν όλα τα αστικά κόμματα όταν προωθούσαν την απελευθέρωση ήταν φθηνό ρεύμα, και πολλές και καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας στον ενεργειακό κλάδο. Αντί αυτών, οι εργαζόμενοι βιώνουν συνεχή υποβάθμιση των όρων και συνθηκών εργασίας, η παραγωγή, μεταφορά και διανομή της Ενέργειας διαχωρίστηκαν για να πουληθούν και για να προχωρήσουν οι ιδιωτικές επενδύσεις στην Ενέργεια, το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας σχεδόν τετραπλασιάστηκε, οδηγώντας σε ενεργειακή φτώχεια, το μπλακ άουτ δεν έγινε κατά τύχη, η πλημμελής συντήρηση του δικτύου διανομής και μεταφοράς και η κερδοσκοπική λειτουργία του οδηγούν σε συνεχείς διακοπές χειμώνα - καλοκαίρι, σε επιβάρυνση της υγείας των κατοίκων, ενώ φέρεται να ευθύνεται ακόμα και για μεγάλο αριθμό δασικών πυρκαγιών. Η απελευθέρωση της Ενέργειας, η Ενέργεια - εμπόρευμα και το σύστημα που την παράγει, είναι ο πραγματικός ένοχος για τα πανάκριβα τιμολόγια, για τα μπλακ άουτ, για τα κύματα ιδιωτικοποίησης, για την καταστροφή του περιβάλλοντος με τον μανδύα των ΑΠΕ.

Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, η αστική πολιτική στην Ενέργεια όχι μόνο δεν «ανακρούει πρύμναν», αλλά αντίθετα προχωρά επιθετικά στην ίδια κατεύθυνση. Η πράσινη κοινωνική συμφωνία, η πολιτική ΕΕ - αστικής τάξης για το επόμενο διάστημα προκρίνει νέες ιδιωτικές επενδύσεις σε περισσότερες ΑΠΕ, με ακόμα περισσότερη απελευθέρωση της Ενέργειας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, με ταχεία και πλήρη «απολιγνιτοποίηση», όπως προβλέπει η σχετική πολιτική της ΕΕ για τη νέα «πράσινη κοινωνική συμφωνία» την οποία ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ και ΜέΡΑ25 διαγκωνίζονται για το ποιος θα υλοποιήσει με ταχύτερο και αποτελεσματικότερο τρόπο. Ολα τα αστικά κόμματα συγκλίνουν στρατηγικά σε νέες «πράσινες» επενδύσεις και σε περαιτέρω διείσδυση των ΑΕΠ στο ενεργειακό μείγμα, στην επιτάχυνση δηλαδή της πορείας της απελευθερωμένης αγοράς Ενέργειας. Γι΄ αυτό, άλλωστε, προχωρά και ο νέος γύρος ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ. Για να διασφαλιστούν νέες επενδυτικές ευκαιρίες στον τομέα της Ενέργειας, και νομοτελειακά θα επιβαρύνει περαιτέρω την εργατική - λαϊκή οικογένεια ποικιλότροπα.

Η απελευθερωμένη Ενέργεια έχει απ' τη μία δραστικά αρνητικές επιπτώσεις για τους εργαζόμενους στον κλάδο, για τους λαϊκούς καταναλωτές, για τα λαϊκά στρώματα που βιώνουν μια «πράσινη» καταστροφή των βουνών με τις ανεμογεννήτριες, γιατί, απ' την άλλη, παράγει τεράστια εξασφαλισμένα κέρδη για τους επενδυτές των ΑΠΕ, τις ιδιωτικές εταιρείες παραγωγής Ενέργειας, τους ιδιώτες που επενδύουν στη ΔΕΗ και στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής, τις βιομηχανίες της Γερμανίας και της Β. Ευρώπης που παράγουν τις πανάκριβες ανεμογεννήτριες, τους παραγωγούς και τους μεταφορείς του πανάκριβου εισαγόμενου φυσικού αερίου.

Η νέα φάση ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ έχει, πιθανά, στοιχεία χρηματιστικής κερδοσκοπίας. Κάποιοι, εκ των προτέρων πληροφορημένοι, χειραγώγησαν τις μετοχές επιτυγχάνοντας κέρδη σε βάρος άλλων λιγότερο πληροφορημένων, όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις.

Ομως το μεγάλο σκάνδαλο δεν είναι αυτό. Το πραγματικό σκάνδαλο είναι η ίδια η απελευθερωμένη αγορά Ενέργειας, η Ενέργεια - εμπόρευμα, η καπιταλιστική αγορά που μοιραία δεν μπορεί παρά να αγκαλιάσει, μαζί με ολόκληρη την κοινωνική παραγωγή, και τον ευαίσθητο τομέα της Ενέργειας. Το σύστημα που κάνει την Ενέργεια εμπόρευμα είναι ο πραγματικός λόγος για τις δραστικές αρνητικές επιπτώσεις που βιώνουν οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα και στο ζήτημα της Ενέργειας. Μαζί με όλες τις υπόλοιπες επιχειρήσεις η ΔΕΗ ΑΕ, όποια μετοχική σύνθεση και αν έχει, έχει ως τελικό στόχο της την κερδοφορία, υπολογίζει και επενδύει με κριτήριο το καπιταλιστικό κέρδος, άσχετα από τον ιδιοκτήτη της. Το ενεργειακό μείγμα της απελευθερωμένης αγοράς προκύπτει με κριτήριο το καπιταλιστικό κέρδος των επενδυτών, οδηγώντας σε τεράστια επιβάρυνση των εργαζόμενων. Οι «πράσινες» επενδύσεις έχουν το ίδιο αντιλαϊκό αποτέλεσμα, αυξάνουν δραστικά το κόστος της Ενέργειας και καταστρέφουν βουνά και δάση άσχετα με το ποιος τις υλοποιεί.

Ετσι, το πραγματικό δίλημμα δεν είναι ποιος θα υλοποιήσει την απελευθέρωση της Ενέργειας και την «πράσινη» ανάπτυξη και σε τι ποσοστό θα συμμετάσχει το κράτος σε μια κερδοφόρα ενεργειακή επιχείρηση, αφού τα κέρδη προκύπτουν απ' την εκμετάλλευση των εργαζομένων και την αφαίμαξη του λαού.

Γι' αυτό όλοι, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ και ορισμένες συμβιβασμένες συνδικαλιστικές ηγεσίες, που σήμερα στοχοποιούν απλά τη μορφή και το τίμημα της νέας ιδιωτικοποίησης, όχι μόνο χύνουν κροκοδείλια δάκρυα, «ξεχνώντας» τις δικές τους ευθύνες, αλλά κυρίως συγκαλύπτουν τόσο τον πραγματικό αντίπαλο και αποπροσανατολίζουν απ' τον αγώνα που πραγματικά χρειάζεται σήμερα, τον αγώνα που συγκρούεται με την ίδια την απελευθέρωση της Ενέργειας, με την καπιταλιστική αγορά που την παράγει.

Το ΚΚΕ επιμένει. Ο αγώνας των εργαζομένων στη ΔΕΗ και του λαού σήμερα για την αποτροπή της νέας επίθεσης με τον νέο γύρο ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ μπορεί να έχει συνέπεια, συνέχεια και νικηφόρα προοπτική μόνο ως συστατικό στοιχείο ενός αγώνα ενάντια στην πολιτική ΕΕ - αστικής τάξης για την απελευθέρωση της Ενέργειας, ενάντια στην πολιτική της «πράσινης» ανάπτυξης στο σύνολό της, να συνδεθεί με τον αγώνα για Ενέργεια στην υπηρεσία των λαϊκών αναγκών. Η πείρα αποδεικνύει πως η καπιταλιστική ανάπτυξη είναι ασύμβατη με τις ανάγκες του λαού. Γι' αυτό και, τελικά, για τη διασφάλιση των συνδυασμένων λαϊκών αναγκών στην Ενέργεια μονόδρομος είναι η κατοχύρωσή της ως κοινωνικού αγαθού μέσα απ' τον ριζικά διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης που προτείνει το ΚΚΕ, την εργατική εξουσία, τον σοσιαλισμό.

Υποσημείωση:

1. Σταθμοί στην πορεία απελευθέρωσης της αγοράς Ενέργειας, «Ριζοσπάστης» 29/6/2014