Με κεντρικούς άξονες τη σύγκρουση στην Ανατολική Ουκρανία, το ρωσικό φυσικό αέριο που διέρχεται μέσω Ουκρανίας και τις επιπτώσεις του νέου αγωγού «Nord Stream 2», την ευρωατλαντική προοπτική της Ουκρανίας, καθώς και τον ρόλο της στην «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» της ΕΕ, έγινε χτες στο Κίεβο η 23η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ - Ουκρανίας, με τη συμμετοχή της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σ. Μισέλ, του επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ Ζ. Μπορέλ και του Ουκρανού Προέδρου Β. Ζελένσκι.

Με φόντο την πολύχρονη σύγκρουση μεταξύ φιλορώσων αυτονομιστών και ουκρανικού στρατού στο Ντονμπάς, η πρόεδρος της Κομισιόν επιβεβαίωσε ξανά τη στήριξη της ΕΕ στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, ζήτησε πλήρη εφαρμογή των Συμφωνιών του Μινσκ (τις οποίες αμφισβητεί το Κίεβο), ενώ κάλεσε τη Ρωσία να αναλάβει την ευθύνη της ως μέρος της σύγκρουσης. Η Ρωσία ωστόσο αρνείται ότι είναι μέρος της σύγκρουσης, στηρίζει έμμεσα τους αυτονομιστές και αυτοαποκαλείται «διαμεσολαβητής». Σημειωτέον, τη Δευτέρα η ΕΕ επέβαλε νέες κυρώσεις, αυτήν τη φορά σε οκτώ δικαστές, εισαγγελείς και μέλη των ρωσικών υπηρεσιών ασφαλείας που κατηγορούνται για καταστολή των αντιπάλων της ενσωμάτωσης της Κριμαίας στη Ρωσία.

Σχετικά με την «ενεργειακή ασφάλεια» της Ουκρανίας, συζητήθηκαν οι ανησυχίες για έλλειψη φυσικού αερίου λόγω των πολύ χαμηλότερων παραδόσεων φυσικού αερίου από την «Gazprom». Η Κομισιόν εξετάζει το ενδεχόμενο να αυξηθεί η παροχή αερίου από κράτη - μέλη της ΕΕ, με αναστροφή της ροής, π.χ. από τη Σλοβακία.

Σε ό,τι αφορά την ολοκλήρωση του «Nord Stream 2», που θα στέλνει ρωσικό αέριο στη Γερμανία μέσω Βαλτικής, με την Ουκρανία να κινδυνεύει να χάσει έως και 1,5 δισ. δολάρια από τα τέλη διαμετακόμισης, η πρόεδρος της Κομισιόν «δεσμεύτηκε» η Ουκρανία «να παραμείνει αξιόπιστη χώρα διαμετακόμισης». Παράλληλα κάλεσε την Ουκρανία να βελτιώσει την ενεργειακή της απόδοση, ώστε «να μη χρειάζεται πλέον να εισάγει οποιοδήποτε είδος φυσικού αερίου, να είναι ανεξάρτητη και αυτάρκης». Στο μεταξύ, ΕΕ και ΗΠΑ ενδιαφέρονται να διοχετεύσουν κεφάλαια και σε «πράσινες» επενδύσεις εναλλακτικών μορφών Ενέργειας.

Οι αξιωματούχοι της ΕΕ κάλεσαν επίσης την Ουκρανία να προχωρήσει τις «μεταρρυθμίσεις» - καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις που διευκολύνουν την κερδοφόρα δράση ευρωπαϊκών μονοπωλίων - για να προχωρήσει ενδεχόμενη ένταξή της στην ΕΕ.

Ωστόσο, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ - Ουκρανίας, οι Βρυξέλλες σκοπεύουν να αναπτύξουν τη συνεργασία στην ψηφιοποίηση, έναν τομέα όπου η Ουκρανία «είναι πολύ προηγμένη» και ο οποίος αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για την ΕΕ στον ανταγωνισμό με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

«Για παράδειγμα, εφαρμόζοντας την εργαλειοθήκη 5G της ΕΕ η Ουκρανία θα προσεγγίσει την ενιαία αγορά της ΕΕ», είπε η φον ντερ Λάιεν.

Χτες υπογράφτηκαν και τρεις νέες συμφωνίες, με προεξάρχουσα τη συνολική συμφωνία αερομεταφορών, ανοίγοντας τον δρόμο για έναν «Κοινό Αεροπορικό Χώρο» μεταξύ ΕΕ και Ουκρανίας, προωθώντας το άνοιγμα των αντίστοιχων αεροπορικών αγορών. Η Ουκρανία αποτελεί μια ολοένα και πιο σημαντική αεροπορική αγορά για την ΕΕ, αφού ήταν η 13η μεγαλύτερη αγορά εκτός ΕΕ το 2019, με 9,8 εκατ. επιβάτες. Οι αεροπορικές μεταφορές επιβατών και φορτίων μεταξύ Ουκρανίας και ΕΕ αυξάνονται σταθερά τα τελευταία χρόνια.

Επιπλέον, αποφασίστηκε να οριστικοποιηθεί η σύνδεση της Ουκρανίας με το Πρόγραμμα Ερευνας και Καινοτομίας της ΕΕ «Ορίζοντας Ευρώπη» (2021 - 2027), καθώς και με το Πρόγραμμα Ερευνας και Κατάρτισης «Euratom» (2021 - 2025).

Μία μέρα πριν τη χτεσινή σύνοδο, ξεχωριστές τηλεφωνικές συνομιλίες με τους Προέδρους της Ρωσίας Βλ. Πούτιν και της Ουκρανίας Β. Ζελένσκι είχαν ο Γάλλος Πρόεδρος Εμ. Μακρόν και η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκ. Μέρκελ, στο πλαίσιο της προετοιμασίας Συνόδου Κορυφής του «σχήματος της Νορμανδίας» για τη «διευθέτηση» της σύγκρουσης στην Ανατολική Ουκρανία.

Οι τέσσερις ηγέτες, που τελευταία φορά συναντήθηκαν τον Δεκέμβρη του 2019 στο Παρίσι, συμφώνησαν να οργανωθεί στο άμεσο μέλλον Σύνοδος των ΥΠΕΞ του «σχήματος της Νορμανδίας» (Γερμανία, Γαλλία, Ρωσία, Ουκρανία) από την οποία θα διαφανούν οι πιθανότητες για Σύνοδο Κορυφής, σύμφωνα με το Κρεμλίνο.

Πάντως η Ρωσία σχολίασε για άλλη μια φορά - με αιχμές κατά της Ουκρανίας - ότι δεν παρατηρείται πρόοδος στην εφαρμογή των Συμφωνιών του Μινσκ και τη Διακήρυξη του Παρισιού, ενώ ασκεί κριτική στον Ουκρανό Πρόεδρο για το ότι δεν δέχεται απευθείας συνομιλίες με τους φιλορώσους αυτονομιστές του Ντονμπάς.

Στο μεταξύ η Αμερικανίδα υφυπουργός Εξωτερικών, Βικτόρια Νούλαντ, βρίσκεται από τη Δευτέρα στη Μόσχα. Χτες συναντήθηκε με τον Ρώσο ομόλογό της Σ. Ριάμπκοφ και σήμερα θα συναντηθεί με άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων και τον Ντμ. Κοζάκ, στέλεχος του Κρεμλίνου, ο οποίος συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις για τη σύγκρουση στο Ντονμπάς στο πλαίσιο της «Νορμανδίας».

Οι δύο υφυπουργοί αναμένεται να συζητήσουν για τις εξελίξεις γύρω από το Ντονμπάς, καθώς οι ΗΠΑ είναι από τους βασικούς ΝΑΤΟικούς υποστηρικτές της Ουκρανίας, αλλά το Κρεμλίνο απέρριψε σε αυτήν τη φάση συνομιλίες Ρωσίας - ΗΠΑ σε τακτική βάση.