Το πλαίσιο των σχέσεων μεταξύ της ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και των ξένων αρχαιολογικών σχολών που πραγματοποιούν ανασκαφές στη χώρα μας συζήτησε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, με αφορμή την έγκριση του προγράμματος εργασιών της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών για το 2002.

Είναι κοινή η αίσθηση στην υπηρεσία, ότι οι έρευνες αυτές «δεν υπακούουν ούτε σε στοιχειώδεις, από κοινού με την Αρχαιολογική Υπηρεσία, σχεδιασμούς», με συνέπεια, η τελευταία να αναλαμβάνει τελικά τον άχαρο ρόλο της «αστυνόμευσης» των ξένων αρχαιολόγων. Το πρόβλημα συναντάται κυρίως στις συνεργασίες των ξένων σχολών με την ελληνική υπηρεσία, δηλαδή στις κοινές έρευνες, με συγκεκριμένα προγράμματα. Η απάντηση σε αυτήν την κατάσταση, σύμφωνα με τη γνώμη μέλους του ΚΑΣ, η οποία είχε ευρύτερη αποδοχή, είναι το αυτονόητο: Να σχεδιάζει η Αρχαιολογική Υπηρεσία τις εργασίες της, ως η μόνη αρμόδια, και να καλεί για συνεργασία ξένους φορείς «και όχι να σπαταλιούνται οι έτσι κι αλλιώς μικρές δυνάμεις των Εφορειών για να τρέχουν πίσω από τους ξένους αρχαιολόγους».

Ο αντίλογος - η συμπλήρωση της εικόνας - στα παραπάνω είναι ότι με τις δραστηριότητες των ξένων φορέων συμπληρώνεται ο αρχαιολογικός χάρτης της χώρας. Αναφέρθηκαν μάλιστα και παραδείγματα ανεύρεσης σημαντικών μνημείων που αγνοούσε η Υπηρεσία. Σημειώθηκαν και παραδείγματα ανάλογων ερευνών που έγιναν χωρίς σχεδιασμό και δεν απέφεραν τίποτα.

Το ΚΑΣ έχει ήδη γνωμοδοτήσει υπέρ της συζήτησης αιτημάτων ξένων σχολών, μόνο μέσω των Εφορειών και όχι από μεμονωμένα άτομα, ενώ, συμφωνήθηκε η κατάρτιση τυποποιημένου συμφωνητικού για τέτοιες συνεργασίες. Η Αμερικανική Σχολή κατέθεσε για το 2002 αίτημα για τρεις νέες έρευνες και τη συνέχιση πέντε παλαιότερων (μεταξύ αυτών η συνέχιση της ανασκαφής στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας και η επιφανειακή έρευνα στην Ανατολική Κορινθία που ξεκίνησε το 1997 και θα ολοκληρωθεί φέτος). Το ΚΑΣ ενέκρινε το προτεινόμενο πρόγραμμα, εκτός της νέας έρευνας στο σπήλαιο του Αγ. Χαραλάμπους στο νομό Λασιθίου, όπου εντοπίστηκε πρωτομινωική και μινωική χρήση, για την οποία χρειάζονται συμπληρωματικά στοιχεία.