Το ανιστόρητο και αταξικό αυτό κατασκεύασμα, που επιστρατεύει τα πιο απίθανα «τσουβαλιάσματα», από αστικά πολιτικά ρεύματα του 19ου αιώνα και τους σημερινούς «ψεκασμένους», μέχρι τους εργαζόμενους που διεκδικούν αυξήσεις μισθών και τους υγειονομικούς που παλεύουν για αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας, διακινείται με ένταση όλα τα τελευταία χρόνια, αφού, όπως μας εξηγούν οι δεκάδες αρθρογράφοι στις αστικές εφημερίδες, «στην εποχή των πολλαπλών κρίσεων οι λαϊκιστές θριαμβεύουν, άσχετα αν ψηφίζονται ή μη, ξέχωρα αν έχουν εξουσία στα χέρια τους ή όχι», βασίζονται σε «κοινωνικές δυνάμεις που θέλουν να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους» και «πιέζουν το πολιτικό σύστημα για λύσεις υπερβολικά ακραίες και ανεδαφικές», «καλοπιάνουν το λαό, λέγοντάς του για τα προσωρινά και πρόσκαιρα συμφέροντά του αντί για τα μακροπρόθεσμα».

Τα παραπάνω φανερώνουν και το έδαφος και τις στοχεύσεις πάνω στα οποία στήνεται το «σχήμα» περί λαϊκισμού: Το καπιταλιστικό σύστημα σαπίζει, οι αντιθέσεις και οι αντιφάσεις που είναι στο DNA του χτυπάνε «κόκκινο», γεννώντας τη μία κρίση πίσω από την άλλη, μονόδρομο για το καπιταλιστικό σύστημα αποτελούν η παραπέρα ένταση της εκμετάλλευσης και το ξήλωμα δικαιωμάτων, ενώ η αστική τάξη δυσκολεύεται να διατηρήσει - τουλάχιστον με τους ίδιους όρους μέχρι χτες - τις συμμαχίες της με μια σειρά από κοινωνικά στρώματα. Την όξυνση του ανταγωνισμού σε όλα τα επίπεδα στο εσωτερικό της κάθε χώρας «συμπληρώνουν» η ένταση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών σε διεθνές επίπεδο, οι ανακατατάξεις στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα που οδηγούν τους λαούς στο σφαγείο του ιμπεριαλιστικού πολέμου, στην προσφυγιά, στην εξαθλίωση, «για τ' αφέντη το φαΐ».

Σε αυτήν λοιπόν την «εποχή των πολλαπλών κρίσεων» που γεννάει το καπιταλιστικό σύστημα επιστρατεύεται ως πολυεργαλείο και το κατασκεύασμα του λαϊκισμού, με στόχο να χτυπήσει μ' έναν σμπάρο πολλά τρυγόνια:

-- Παρουσιάζοντας ως «ανεδαφικά», «ουτοπικά» αλλά και αντιδραστικά τα αιτήματα του εργατικού - λαϊκού κινήματος, για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών των εργαζομένων και των υπόλοιπων λαϊκών στρωμάτων, ακόμα και εκείνα που αφορούν τις πιο στοιχειώδεις «ανάσες ανακούφισης». Και βέβαια ξορκίζοντας ως «εκτός τόπου και χρόνου» την προϋπόθεση αυτές να ικανοποιηθούν: Τη δυνατότητα του λαού να συγκρουστεί με το καπιταλιστικό πλαίσιο, να το αμφισβητήσει μαζικά και μαχητικά.

-- «Νοθεύοντας» - διά του «τσουβαλιάσματος» - τα όποια «σκιρτήματα» δυσαρέσκειας σε εργατικές και λαϊκές δυνάμεις, με πραγματικά ανεδαφικά και αντιδραστικά αιτήματα που προωθούν μια σειρά από αστικές πολιτικές δυνάμεις, π.χ. περί δήθεν «επιστροφής» στις «χρυσές εποχές» του καπιταλισμού που έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, περί ενός «άλλου» καπιταλισμού χωρίς ανισότητες κ.ο.κ.

-- Παρουσιάζοντας ως «θέσφατο», «ρεαλισμό», ακόμα και «προοδευτικό», ό,τι πιο σάπιο, αντιδραστικό και πραγματικά ακραίο: Την ίδια την αστική πολιτική στις διάφορες εκδοχές της, που για τα συμφέροντα του κεφαλαίου θυσιάζει τις λαϊκές ανάγκες. «Οριοθετώντας» έτσι και την «περίμετρο» των λύσεων που θα πρέπει να αναζητά ο λαός: Τα ασφυκτικά όρια της καπιταλιστικής κερδοφορίας που γίνονται όλο και ασφυκτικότερα.

Κάπως έτσι είναι «λαϊκισμός» να μιλάει κανείς στον 21ο αιώνα για μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους, αλλά «ρεαλισμός» οι αντεργατικές «μεταρρυθμίσεις» της εργασιακής ζούγκλας, τα 10ωρα και 12ωρα, οι «ελαστικές» σχέσεις εργασίας, η ανεργία για εκατομμύρια ανθρώπους την ώρα που άλλοι ξεπατώνονται στη δουλειά. Είναι «λαϊκισμός» το αίτημα για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν Υγεία, αλλά η «φωνή της λογικής» άνθρωποι να πεθαίνουν στον 21ο αιώνα στα εμπορευματοποιημένα συστήματα Υγείας επειδή π.χ. δεν έχουν οξυγόνο. Και τα παραδείγματα δεν έχουν τέλος.

Δεν θέλει λοιπόν και μεγάλη φαντασία για το ποιος στο κατασκεύασμα αυτό κρίνει το «ακραίο» και «ανεδαφικό» των λύσεων, ποιος ορίζει ποια είναι τα «σωστά» μακροπρόθεσμα και μακρινά συμφέροντα: Είναι το κεφάλαιο και το αστικό κράτος, οι αστικές κυβερνήσεις, οι μηχανισμοί και οι «άνθρωποι» του αστικού κράτους. Εσχάτως μάλιστα αυτοί ντύνονται και με τον μανδύα των «ειδικών» και «τεχνοκρατών» που μόνο εκείνοι μπορούν να παίρνουν τις αποφάσεις αφού έχουν «όλα τα δεδομένα και τις γνώσεις για να μπορούν να κρίνουν», δεν επηρεάζονται από «πολιτικές πιέσεις» και τον «λαϊκισμό», κι ενώ μια σειρά από μέτρα παίρνονται προς αυτήν την κατεύθυνση τα τελευταία χρόνια από τις αστικές κυβερνήσεις, π.χ. για τη «στεγανοποίηση» της κρατικής διοίκησης, την «αποπολιτικοποίησή» της κ.ο.κ.

Το ζήτημα αυτό δείχνει και από μια ακόμα οπτική γωνία τα πραγματικά όρια της αστικής «δημοκρατίας», της δικτατορίας του κεφαλαίου: Στο «διά ταύτα» των αποφάσεων που αφορούν τα δικά του συμφέροντα, ο λαός δεν είναι «ικανός» να παίρνει αποφάσεις. Η «συμμετοχή» του περιορίζεται το πολύ πολύ στην εκλογή της αστικής κυβέρνησης που θα αναλάβει να εφαρμόζει την αντιλαϊκή πολιτική «εντός των τειχών», άντε και στην «επικύρωση ως ντεκόρ» των «ρεαλιστικών λύσεων», μέσα από τους μηχανισμούς του «κοινωνικοεταιρισμού» και των «νέων μορφών» κάλπικης συμμετοχής στα αστικά κόμματα.

Είναι μέσα σε αυτά τα πλαίσια που το ιδεολόγημα αυτό, όπως δείχνουν και τα όσα επανήλθαν στην πρόσφατη συζήτηση για τις γαλλικές εκλογές, για τον «λαϊκισμό που διαπερνάει οριζόντια το πολιτικό σύστημα», τα περί «αριστερολεπενισμού» κ.ο.κ., αξιοποιείται και για να ανακατεύεται η κουτάλα στο αστικό πολιτικό σύστημα, να «κλείνονται οι δρόμοι» στη ριζοσπαστικοποίηση λαϊκών δυνάμεων, να στοιχίζονται εργατικές, λαϊκές δυνάμεις με τη μία ή την άλλη μερίδα του κεφαλαίου.

«Βγάζει μάτι», για παράδειγμα, το πώς το ιδεολόγημα αυτό αποτελεί «συγκοινωνούν δοχείο» με το κατασκεύασμα περί «δύο άκρων» που είναι και επίσημη ιδεολογία της ΕΕ, με αποδεδειγμένο στόχο:

-- Από τη μια πλευρά, να χτυπηθούν Κομμουνιστικά Κόμματα, το εργατικό - λαϊκό κίνημα, οποιοσδήποτε αμφισβητεί το καπιταλιστικό σύστημα και την αστική εξουσία, την κυρίαρχη πολιτική. Είτε με τη «ράβδο», με μηχανισμούς παραπέρα καταστολής και ενσωμάτωσης, στο όνομα της θωράκισης της αστικής δημοκρατίας που «δεν εκβιάζεται από τον λαϊκισμό», είτε με τον «λόγο», κολλώντας τη ρετσινιά των παρωχημένων και αντιδραστικών θέσεων που δήθεν είναι «τάλε κουάλε» με εκείνες αντιδραστικών δυνάμεων.

-- Από την άλλη, να «ξεπλυθούν» αντιδραστικές, φασιστικές δυνάμεις, να τους δοθεί «φωτοστέφανο» «αντισυστημικότητας» και δήθεν «φόβητρου των ελίτ» (με τις οποίες βέβαια κατά τ' άλλα συνδέονται με χίλια νήματα, όπως επιβεβαιώνεται κάθε φορά), ώστε να μπορούν να παίξουν τον ρόλο του υποδοχέα της λαϊκής δυσαρέσκειας μέσα στο «μαντρί» του συστήματος, και ως «χρυσή εφεδρεία» για πάσα χρήση, από συμμετοχή σε αστικές κυβερνήσεις συνεργασίας έως ανοιχτή δύναμη κρούσης απέναντι στο εργατικό - λαϊκό κίνημα.

Αλλά και αξιοποιώντας τις δυνάμεις αυτές ως «σκιάχτρο» για να στοιχίζονται με την κάλπικη λογική του δήθεν «μικρότερου κακού» εργατικές - λαϊκές δυνάμεις πίσω από τις «δημοκρατικές», «μεταρρυθμιστικές», «φιλελεύθερες» αστικές πολιτικές δυνάμεις και αστικές κυβερνήσεις, ως «κολυμβήθρα του Σιλωάμ» για τη σκληρή αντιλαϊκή πολιτική που αυτές εφαρμόζουν σε βάρος των λαών.

Την ίδια ώρα, το εσκεμμένα θολό ιδεολόγημα περί λαϊκισμού τροφοδοτείται και αξιοποιείται στις αντιπαραθέσεις των διαφόρων μερίδων της αστικής τάξης και στις πολιτικές δυνάμεις που τις εκφράζουν, στις διεργασίες στο αστικό πολιτικό σύστημα. Ο «τραμπισμός», το Brexit, ο «λεπενισμός» κ.ο.κ. έκφραση αυτών των ανταγωνισμών «στις κορυφές» αποτελούν, των διεργασιών με πολύ μεγάλο βάθος στην ίδια την αστική τάξη της κάθε χώρας, που αφορούν τα αντιτιθέμενα συμφέροντα των διαφορετικών μερίδων του κεφαλαίου, το ζήτημα των διεθνών συμμαχιών σε συνθήκες πολύ μεγάλων ανακατατάξεων στο ιμπεριαλιστικό σύστημα κ.ο.κ.

Σε αυτές τις εχθρικές για τα συμφέροντά του αντιπαραθέσεις καλούν - είτε με τον «μπαμπούλα» του λαϊκισμού είτε με τον μανδύα της «αντισυστημικότητας» - τον λαό να διαλέξει μεριά, ενώ την ίδια ώρα μεγαλώνει η ανησυχία για το ενδεχόμενο οι αντιθέσεις αυτές, που βέβαια έχουν τη δική τους δυναμική, να βγουν «εκτός ορίων», διακυβεύοντας τη σταθερότητα για το αστικό πολιτικό σύστημα. Αυτό αφορούν και η συζήτηση περί «δηλητηρίου» του λαϊκισμού, οι αγωνιώδεις «εκκλήσεις» για την ανάγκη να διασφαλιστεί πάση θυσία η «κοινωνική συνοχή», να «υπερισχύσει η λογική κι η σύνεση» των κοινών συμφερόντων όλων των καπιταλιστών.

Πλευρά της ίδιας συζήτησης είναι και η αντιπαράθεση για το ποια αστική πολιτική δύναμη μπορεί να «αναχαιτίσει» τον λαϊκισμό, με τις σοσιαλδημοκρατικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις να επιστρατεύουν τα δικά τους «διαπιστευτήρια» ως το καταλληλότερο «ανάχωμα» και «εγνωσμένης αξίας» δύναμη ώστε να ενσωματώνει μέσα σε αυτές τις συνθήκες, των ιμπεριαλιστικών κλονισμών και των κοινωνικών σεισμών «που μέλλονται να 'ρθουν», κοινωνικές αντιδράσεις, να κινητοποιεί εργατικές - λαϊκές δυνάμεις για την επίτευξη των στόχων της αστικής τάξης.

Ειδικά αυτό το τελευταίο έχει άλλωστε τη δική του σημασία, σε συνθήκες όπου αυξάνονται σε όλα τα μήκη και πλάτη του ιμπεριαλιστικού συστήματος οι αντιθέσεις, όπου μαίνεται η μάχη για την πρωτοκαθεδρία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα, προκαλώντας ντόμινο ανακατατάξεων, ανάβοντας τη φωτιά του ιμπεριαλιστικού πολέμου.

Μέσα εκεί άλλωστε το κατασκεύασμα του «λαϊκισμού» συναντάει το άλλο μεγάλο παραμύθι των ημερών, αυτό που προβάλλουν ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, των «δημοκρατιών που μάχονται τον ολοκληρωτισμό», των δυνάμεων της «ελευθερίας και της δημοκρατίας» που πολεμάνε τάχα τον «αναθεωρητισμό και τον αυταρχισμό» σε όλα τα μήκη και πλάτη της υδρογείου. Το «αφήγημα» δηλαδή με το οποίο καλούνται οι λαοί να διαλέξουν στρατόπεδο ιμπεριαλιστών - ληστών και να «ριχτούν στη μάχη» για το κομμάτι των «δικών τους» μονοπωλίων από τη λεία των κερδών, των αγορών, των πλουτοπαραγωγικών πηγών, των δρόμων μεταφοράς Ενέργειας και εμπορευμάτων.

Οσα όμως κάλπικα διλήμματα κι αν επιστρατεύσουν, όσες «θολές» διαχωριστικές γραμμές και αν τραβήξουν «στην άμμο», η πραγματική διαχωριστική γραμμή σε κάθε χώρα και παγκόσμια δεν κρύβεται: Από τη μία βρίσκονται οι καπιταλιστές, το κεφάλαιο, οι κυβερνήσεις και τα κόμματά τους και απέναντί τους η εργατική τάξη, οι λαοί, που με τη δική τους αυτοτελή πάλη απέναντι σε όλους αυτούς, μπορούν να βάλουν τη σφραγίδα τους στις εξελίξεις, για τα δικά τους συμφέροντα. Αμφισβητώντας τον «ρεαλισμό» της αστικής τάξης, με τη σημαία των δικών τους αναγκών, περνώντας στην αντεπίθεση, ανοίγοντας τον δρόμο για το ελπιδοφόρο και σύγχρονο, τη νέα κοινωνία του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.