«Οι ΗΠΑ είναι δοσμένες στο μέλλον της Αφρικής... Οταν πετύχει η Αφρική, πετυχαίνουν και οι ΗΠΑ και ολόκληρος ο κόσμος», είπε ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν την Πέμπτη 15/12, κλείνοντας την τριήμερη Σύνοδο Κορυφής ΗΠΑ - Αφρικής που συγκάλεσε στην Ουάσιγκτον για πρώτη φορά από το 2014, με τη συμμετοχή δεκάδων Αφρικανών ηγετών.

Βέβαια, το... «δόσιμο» των ΗΠΑ στο «μέλλον της Αφρικής» και στην «επιτυχία» της αφορά ακριβώς την ενίσχυση των θέσεων των αμερικανικών μονοπωλίων στην αφρικανική ήπειρο, με φόντο τη σφοδρή ιμπεριαλιστική αντιπαράθεση με την Κίνα, αλλά και τη Ρωσία, την Τουρκία και άλλες δυνάμεις που «τρέχουν» αντίστοιχους σχεδιασμούς.

Και η κούρσα αυτή δεν είναι τυχαία: Η αφρικανική ήπειρος έχει τεράστιο ορυκτό και φυσικό πλούτο, μεγάλες ανάγκες σε υποδομές παντός είδους, ενώ έως το 2050 το εργατικό δυναμικό της αναμένεται να ξεπεράσει τα 2,5 δισ. άτομα και ο πληθυσμός της να ισοδυναμεί με το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού. Το τεράστιο εργατικό δυναμικό της Αφρικής, σε συνδυασμό με τον νεανικό χαρακτήρα του, αποτελεί ένα ατού που για διάφορους λόγος θα στερηθούν τις επόμενες δεκαετίες η Βόρεια Αμερική, η ΕΕ αλλά και η Κίνα.

Προκειμένου να προωθήσει τα συμφέροντα αμερικανικών μονοπωλίων, απέναντι στα κινέζικα που έχουν κερδίσει σημαντικό έδαφος εδώ και τουλάχιστον 30 χρόνια, η κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε μία σειρά από προγράμματα με κρατική χρηματοδότηση.

Συγκεκριμένα ανακοινώθηκαν τα εξής:

• 55 δισ. δολάρια για τις αφρικανικές χώρες μέσα στην επόμενη τριετία. Σε αυτό το τεράστιο πακέτο περιλαμβάνονται χρηματοδοτήσεις για υποδομές, για έργα «πράσινης οικονομίας», για πρόσβαση στο ίντερνετ και την ψηφιακή τεχνολογία, καθώς και για την «ασφάλεια».
• Πρωτοβουλία «Ευημερούσα Αφρική» για τη δέσμευση 170 εκατ. ευρώ για επενδύσεις που θα αυξήσουν τις εξαγωγές των αφρικανικών χωρών στις ΗΠΑ, ώστε να ξεπεράσουν σε αξία το 1 δισ. δολάρια και να κινητοποιήσουν άλλα 2 δισ.
• Πρόταση για μόνιμη εκπροσώπηση της Αφρικανικής Ενωσης στις συνόδους και συνεδριάσεις του G20.
• Σχέδιο για μνημόνιο συνεργασίας με τις δεκάδες χώρες της «Αφρικανικής Ηπειρωτικής Περιοχής Ελεύθερου Εμπορίου» (ACFTA), που είναι μία από τις μεγαλύτερες του είδους παγκοσμίως.
• Διορισμό ενός νέου, ειδικού αντιπροσώπου για μία σύνοδο ηγετών ΗΠΑ - Αφρικής.

Στη διάρκεια της τριήμερης συνόδου πραγματοποιήθηκε παρουσία του Αμερικανού ΥΠΕΞ Αντ. Μπλίνκεν το Επιχειρηματικό Φόρουμ ΗΠΑ - Αφρικής, με θεματολογία περί «βιώσιμης» και «πράσινης» ανάπτυξης.

Με τις ΗΠΑ να παρεμβαίνουν σε πολιτικές διεργασίες για τη διασφάλιση των συμφερόντων τους, ο Μπάιντεν πραγματοποίησε στο περιθώριο της Συνόδου μεμονωμένες συναντήσεις με ορισμένους Αφρικανούς ηγέτες που θα είναι αντιμέτωποι σε εκλογές το 2023. Επανέλαβε τα γνωστά κηρύγματα περί «διεξαγωγής ελεύθερων και δημοκρατικών εκλογών», ενώ ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει την πραγματοποίηση μίας περιοδείας σε χώρες της Αφρικής.

Στις επιχειρηματικές συμφωνίες ξεχώρισε μεταξύ άλλων η συμφωνία ανάμεσα στην αμερικανική εταιρεία «Kobold Metals», την κυβέρνηση της Ζάμπιας και την κρατική εταιρεία ZCCMIH, για επενδύσεις ύψους 150 εκατ. δολαρίων στην εξόρυξη κοβαλτίου, ενός ορυκτού που είναι απαραίτητο στην κατασκευή των μπαταριών λιθίου για την ηλεκτροκίνηση.

Αντίστοιχα, ξεχωρίζει το μνημόνιο κατανόησης και συνεργασίας για υπηρεσίας αξίας 500 εκατ. δολαρίων ανάμεσα στην αμερικανική τράπεζα U.S. EXIM Bank και την αφρικανική τράπεζα εξαγωγών - εισαγωγών «Afreximbank» για επενδύσεις σε υποδομές Ενέργειας, μεταφορών, Υγείας κ.ά.

Πριν από τη Σύνοδο Κορυφής, ο Λευκός Οίκος δημοσιοποίησε τον περασμένο Αύγουστο έκθεση για τη «Στρατηγική των ΗΠΑ για την Υποσαχάρια Αφρική», αποτυπώνοντας τη σημασία της ηπείρου για τα αμερικανικά μονοπώλια.

«Η Υποσαχάρια Αφρική είναι κρίσιμη για την προώθηση των παγκόσμιων προτεραιοτήτων μας», αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Εχει έναν από τους πιο γρήγορα αναπτυσσόμενους πληθυσμούς στον κόσμο, τη μεγαλύτερη περιοχή ελεύθερου εμπορίου, τα πιο ποικιλόμορφα οικοσυστήματα και μία από τις μεγαλύτερες περιφερειακές ομάδες χωρών που ψηφίζουν στον ΟΗΕ».

Σε αυτό το πλαίσιο επισημαίνεται ότι «είναι αδύνατο να αντιμετωπίσεις τις προκλήσεις αυτής της σύγχρονης εποχής δίχως τη συμβολή των Αφρικανών ηγετών».

Για την προώθηση των «παγκόσμιων προτεραιοτήτων» των αμερικανικών μονοπωλίων και σε αυτήν την κρίσιμη περιοχή, η έκθεση της Ουάσιγκτον καθορίζει μια σειρά «βασικούς στόχους», προσχήματα στην πραγματικότητα για την κλιμάκωση παρεμβάσεων των ΗΠΑ στις χώρες της περιοχής, σε βάρος των ανταγωνιστών των ΗΠΑ.

Ως τέτοιοι προσδιορίζονται μεταξύ άλλων η «ενίσχυση των ανοικτών κοινωνιών», η «ολοκλήρωση στόχων για δημοκρατία και ασφάλεια», η «ανάκαμψη από την πανδημία», η «δίκαιη ενεργειακή μετάβαση» κ.ά.

Στη νέα στρατηγική των ΗΠΑ για την Αφρική δεν λείπουν οι αναφορές στους ισχυρότερους ανταγωνιστές.

Επισημαίνεται ότι «η ΛΔ Κίνας βλέπει την περιοχή της Αφρικής ως σημαντική αρένα για την αμφισβήτηση της διεθνούς τάξης πραγμάτων και την προώθηση των δικών της, στενών εμπορικών και γεωπολιτικών σκοπών, την υποβάθμιση της διαφάνειας και την εξασθένιση των σχέσεων αφρικανικών λαών και κυβερνήσεων με τις ΗΠΑ».

Οι ΗΠΑ παρακολουθούν τη σημαντική διείσδυση κινεζικών μονοπωλίων σε χώρες όπως Αιθιοπία, Αγκόλα, Ζάμπια, Κένυα, αλλά και την ισχυρή παρουσία της Κίνας στην υπόλοιπη ήπειρο, κυρίως μέσα στην τελευταία 20ετία, καθώς το Πεκίνο έχει πλέον αναδειχθεί στον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο δεκάδων αφρικανικών χωρών. Οι εμπορικές σχέσεις ξεπέρασαν το 2021 σε όγκο τα 254 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το «Bloomberg».

Με ανησυχία οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν την πρώτη κινέζικη βάση στο εξωτερικό, που βρίσκεται στο Τζιμπουτί, κοντά σε νευραλγικές θαλάσσιες οδούς για τη διεθνή ναυτιλία, όπως και τα σχέδια πιθανής δημιουργίας κινεζικών ναυτικών βάσεων σε χώρες όπου κινεζικές κατασκευαστικές εταιρείες έχουν φτιάξει νέα ή αναβαθμίσει παλιότερα λιμάνια (π.χ. Ισημερινή Γουινέα).

Αντίστοιχα, η αμερικανική έκθεση αναφέρει για τη Ρωσία ότι βλέπει την αφρικανική ήπειρο σαν «ένα περιβάλλον που επιτρέπει τη δράση παραστρατιωτικών και ιδιωτικών στρατιωτικών μισθοφορικών εταιρειών, ενώ συχνά ευνοεί την αποσταθεροποίηση στην περιοχή για τα δικά της στρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα». Θεωρεί επίσης πως η Ρωσία «χρησιμοποιεί τις σχέσεις οικονομίας και ασφάλειας με τις αφρικανικές χώρες, καθώς και την παραπληροφόρηση, για να εξασθενίσει την αντίθεση αρχών αφρικανικών χωρών για την περαιτέρω προώθηση της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία».

Η κούρσα των ισχυρότερων καπιταλιστικών δυνάμεων για τα «πατήματά» τους στην Αφρική είναι χαρακτηριστική, ενώ αποτυπώνεται και σε αντίστοιχες περιφερειακές συνόδους που οργανώνουν.

Η Κίνα, ο μεγαλύτερος επενδυτής σε τεράστια έργα υποδομής και σημαντικός εμπορικός εταίρος σχεδόν όλων των αφρικανικών χωρών, ανά τακτά χρονικά διαστήματα πραγματοποιεί διμερείς Συνόδους Κορυφής στο πλαίσιο του Φόρουμ Συνεργασίας Κίνας - Αφρικής («Forum on China - Africa Cooperation», FOCAC).

Την ενίσχυση της δικής της θέσης στην Αφρική, για λογαριασμό των ευρωπαϊκών μονοπωλίων, επιδιώκει και η ΕΕ, που από το 2000 έχει πραγματοποιήσει 6 Συνόδους Κορυφής με αφρικανικές χώρες.

Η τελευταία μεγάλη σύνοδος πραγματοποιήθηκε στα μέσα του περασμένου Φλεβάρη και ήταν η πρώτη που πραγματοποιήθηκε από το 2017. Η ατζέντα της συνόδου έθετε θέματα όπως: Χρηματοδότηση επενδύσεων στον τομέα Υγείας και παραγωγής εμβολίων στην Αφρική, γεωργία και βιομηχανική ανάπτυξη, εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση, μετανάστευση και κινητικότητα, οικονομική ολοκλήρωση, ασφάλεια, αντιμετώπιση κλιματικής αλλαγής και ενεργειακής μετάβασης κ.ά.

Οι αξιωματούχοι της ΕΕ υποσχέθηκαν 150 δισ. ευρώ για επενδύσεις στους παραπάνω τομείς, ξαναζεσταίνοντας στην ουσία ένα πλάνο που είχαν παρουσιάσει και το 2021 για επταετές πρόγραμμα επενδύσεων στην Αφρική. Η ΕΕ επιχειρεί επίσης να αντιπαρατεθεί στις μεγάλες επενδύσεις της Κίνας στην Αφρική μέσω της πρωτοβουλίας EU Global Gateway, που προβλέπει επενδύσεις 300 δισ. ευρώ μέσα στα επόμενα χρόνια.

Κι ενώ εντείνεται ο χορός δισεκατομμυρίων για τις μπίζνες των μονοπωλίων πάνω στον τεράστιο πλούτο της ηπείρου, οι λαοί της Αφρικής εξακολουθούν να έρχονται αντιμέτωποι με τεράστια φτώχεια, πείνα, έλλειψη και των πιο στοιχειωδών αγαθών για την επιβίωση, πολεμικές συγκρούσεις άρρηκτα δεμένες με ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς...