Στο θέμα του σχολικού εκφοβισμού, που έρχεται εκ νέου στην επικαιρότητα με αφορμή το επικείμενο νομοσχέδιο από το υπουργείο Παιδείας, στάθηκε ο Κυριάκος Ιωαννίδης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ, μιλώντας την Κυριακή σε εκδήλωση των ΚΟ Περιστερίου του ΚΚΕ. Παραθέτουμε αποσπάσματα από την ομιλία του:

«Οταν αναφερόμαστε στις κοινωνικές αιτίες ανάπτυξης της νεανικής παραβατικότητας ή όταν έχουμε ερωτήματα για την έκταση αυτών των φαινομένων, δεν σημαίνει ότι κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Δεν σημαίνει ότι δεν βλέπουμε ακόμα και το γεγονός ότι φασιστικές ομάδες βρίσκουν παιδιά ευάλωτα και τα στρατολογούν στις γραμμές τους.

Γνωρίζετε, όμως, φίλες και φίλοι, πόσες και πόσες Ειδικές Επιτροπές έχουν φτιάξει οι διάφορες κυβερνήσεις για την καταπολέμηση της βίας στα σχολεία;

Από το 2015, με τον θάνατο του σπουδαστή στα Γιάννενα, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έστησε ολόκληρη επιτροπή με τη συμμετοχή και της Ελληνικής Αστυνομίας. Το 2019 η κυβέρνηση της ΝΔ έφτιαξε διακομματική επιτροπή για το μπούλινγκ στα σχολεία. Ξέρετε πόσες φορές έχει συνεδριάσει; ΚΑΜΙΑ!

Το πρόβλημα λοιπόν παραμένει γιατί δεν θέλουν ουσιαστικά να το αντιμετωπίσουν. Και δεν θέλουν να το αντιμετωπίσουν γιατί γνωρίζουν πολύ καλά την αιτία του.

Θα ρωτήσει κάποιος: "Με όλα αυτά που λέει το ΚΚΕ, μήπως κλείνει τα μάτια στο πρόβλημα; Μήπως δηλαδή μας λέει απλά ότι όλη αυτή η συζήτηση είναι ένα κατασκεύασμα των καπιταλιστών και δεν έχει και πολλή αξία να το συζητάμε;"

Φυσικά και όχι. Επιμένουμε όμως να συζητάμε επιστημονικά και νηφάλια. Ανοίγουμε τη συζήτηση με επιστήμονες, με εκπαιδευτικούς, με ανθρώπους καλοπροαίρετους που πραγματικά νοιάζονται για την κατάσταση των νέων, για το παρόν και το μέλλον τους».

Ακολούθως τόνισε: «Σύμφωνα με τον καθηγητή Θανάση Αλεξίου, "η κυρίαρχη αντίληψη για τον «ενδοσχολικό εκφοβισμό» περιορίζεται στις συμπεριφορές και τις στάσεις των ατόμων και της οικογένειας ενοχοποιώντας ουσιαστικά τη λαϊκή οικογένεια, γιατί αυτή είναι που, όπως διαφαίνεται στις περισσότερες προσεγγίσεις, αδυνατεί να διαχειριστεί το πρόβλημα («επιθετικότητα», «ματαίωση στόχων», «ανασφάλεια», «αποστέρηση», «αυτοέλεγχο», «σεξουαλική ταυτότητα» κ.ο.κ.) και να εξοπλίσει τα μέλη της με τις ενδεδειγμένες ψυχοκοινωνικές δεξιότητες".

Να ξεκαθαρίσουμε λοιπόν.

Τα παιδιά μέσα από την οικογένεια διαπαιδαγωγούνται (...)

Στο σημείο αυτό πρέπει να προφυλαχτούμε όμως από μια παρεξήγηση. Η αντιπαράθεση στην πραγματικότητα δεν είναι από τη μία μεριά κοινωνία και κράτος, από την άλλη οικογένεια. Ο κρίσιμος ρόλος της οικογένειας υφίσταται πάντα στο έδαφος ενός συγκεκριμένου κοινωνικοοικονομικού πλαισίου. Δεν δρα ανεξάρτητα αλλά πολλαπλασιαστικά στην εμπέδωση των κυρίαρχων αξιών και ιδεών, υποτάσσεται στο ιδεολογικό και πολιτικό περιεχόμενο της τάξης που έχει την εξουσία.

Το θέμα δεν είναι λοιπόν αν η οικογένεια δεν γνωρίζει, αν η οικογένεια δεν είναι επιμορφωμένη.

Δεν είναι όλα λοιπόν ζήτημα θεραπείας και επιμορφώσεων! Ομιλίες ειδικών, πρακτικές αντιμετώπισης, επιμορφώσεις, ψυχολόγοι, ψυχίατροι, θα κάνουν καλά τον άρρωστο, τον ανεπίδεκτο κοινωνικής μαθήσεως, δηλαδή αυτόν που εξωτερικεύει καταστροφικά τη βία που δέχεται από την καπιταλιστική κοινωνία.

Αν δεχτούμε αυτήν την αντίληψη τότε τα πάντα έχουν να κάνουν με την ευαισθητοποίηση και την επιμόρφωση.

Φυσικά, κάποιος θα πει "δεν χρειάζονται όλα αυτά; Δεν χρειάζεται να ενημερωθεί η λαϊκή οικογένεια, να μάθει πώς να αντιμετωπίζει το φαινόμενο αυτό;

Φυσικά, πρακτικές αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων είναι απαραίτητες, όπως επίσης είναι αναγκαία και η παρουσία εξειδικευμένων επιστημόνων, π.χ. ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία.

Ομως, αγαπητοί φίλοι, απαιτείται προσοχή! Η παρουσία τέτοιων επιστημόνων δεν είναι αναγκαία για να βρεθεί ο δήθεν άρρωστος μαθητής ούτε για να μάθουν στους εφήβους να "είναι φίλοι" ή να σκέφτονται και να μιλούν σαν μικροί ψυχολόγοι. Γιατί, κακά τα ψέματα, εδώ δεν έχουμε μόνο να αντιμετωπίσουμε την ψυχιατρικοποίηση του φαινομένου, αλλά και μια προσπάθεια ο αυθορμητισμός των νέων να μπει στα καλούπια του "πολιτικά ορθού", που σε μια προοπτική δεν θα είναι κάποιος πειραχτήρι αλλά bully-νταής, θύτης...

Η ενημέρωση λοιπόν είναι αναγκαία. Πρέπει να ενταχθεί όμως σε μια ευρύτερη συζήτηση για το ποιος γεννάει το πρόβλημα και όχι για να συσκοτιστεί το πρόβλημα (...)

Ρωτάμε εμείς:

Είναι ή δεν είναι απόρροια των ταξικών φραγμών στη μόρφωση η χαμηλή αυτοεκτίμηση που, όπως λένε, σχετίζεται με το bullying;

`Η ας το θέσουμε και πιο συγκεκριμένα: Ολα αυτά τα παιδιά που η ταξική εκμεταλλευτική κοινωνία τα σπρώχνει στην πρώιμη κατάρτιση και τη μαθητεία από τα 15 τους χρόνια, έχουν αποδεχτεί ότι δεν παίρνουν τα γράμματα, έχουν ή δεν έχουν εσωτερικεύσει τέτοιο μίσος για την κοινωνία που τους στερεί όνειρα και δικαιώματα που τελικά μπορεί να προχωρήσουν - υπό προϋποθέσεις - σε αυτό που ονομάζουν σχολικό εκφοβισμό; (...)

Σε αυτό το έδαφος της ταξικής βίας γεννιέται και η αντισχολική κουλτούρα. Παιδιά που μετατρέπονται σε "μάγκες", που αναλαμβάνουν να ταράξουν την ηρεμία της σχολικής ζωής, διαχωρίζοντας τη θέση τους από τους κοινωνικά και σχολικά συμμορφωμένους συμμαθητές και δασκάλους τους. Πρόκειται για εκείνους τους νέους που, απαξιώνοντας με τη σειρά τους το σχολείο και την κοινωνία που τους έχει ματαιώσει πολλαπλώς, καταδικάζουν, ουσιαστικά, τους εαυτούς τους στη διαιώνιση και αναπαραγωγή της ταξικής τους θέσης, κάνοντάς την να φαντάζει ως αναπόδραστο πεπρωμένο.

Κάποιος μπορεί να θέσει ένα καλοπροαίρετο ερώτημα:

"Ωραία όλα αυτά που λέτε για τις κοινωνικές αιτίες, αλλά δεν είναι όλα τα παιδιά της λαϊκής οικογένειας που χαρακτηρίζονται από βίαιη συμπεριφορά. Δεν είναι όλα θύτες, δεν μπαίνουν όλα σε συμμορίες".

Πολύ σωστά!

Η επιθετική συμπεριφορά δεν έχει πάντα την ίδια σημασία, το ίδιο "προσωπικό νόημα" για εκείνον που την εκδηλώνει. Εχει λοιπόν ιδιαίτερη σημασία τι σημαίνει για μένα η επιθετική συμπεριφορά (...)

Είναι άλλο ζήτημα η στιγμιαία επιθετική έκρηξη, που φυσικά κι αυτή πρέπει να μας προβληματίσει, ανάλογα με την έκτασή της και τι μορφή παίρνει. Και είναι άλλο πράγμα η επιθετική συμπεριφορά που έχει πιο βαθύ και κυρίως μόνιμο χαρακτήρα. Μια επιθετική συμπεριφορά δηλαδή που θέλω να με χαρακτηρίζει. Γεμίζει συνεχώς τα κενά μου.

Για παράδειγμα, γνωρίζουμε πως βασική ανάγκη του παιδιού και γενικότερα του ανθρώπου είναι αυτή της αναγνώρισης. Μια σειρά μελετών έδειξαν πως η αποστέρηση της ανάγκης των παιδιών για αναγνώριση συνδέεται με την ανάπτυξη της επιθετικής συμπεριφοράς. Η αδυναμία υλοποίησης αυτής της ανάγκης οδηγεί τα παιδιά και στην επιθετικότητα. Το ίδιο και η ματαίωση της ανάγκης για επικοινωνία με τους ενήλικες μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση της επιθετικότητας.

Να λοιπόν ένα σημαντικό ζήτημα. Ποιος είναι αυτός που δεν αναγνωρίζει τον νέο άνθρωπο; Ποιος του στερεί την αναγνώριση; Αλλά και ένα άλλο ερώτημα: Σε ποια πρότυπα και αξίες πρέπει να προσαρμοστεί ο νέος άνθρωπος για να αναγνωριστεί;».

«Είναι απαίτηση των καιρών», τόνισε στη συνέχεια, «να καταπολεμηθεί ο σύγχρονος σκοταδισμός που συνυπάρχει με την πολλαπλότητα της πληροφόρησης, που όμως δεν είναι γνώση.

Ακόμα και από τις πιο μικρές ηλικίες να χτίζονται οι προϋποθέσεις ώστε απ' όλα τα μαθήματα να ξεπροβάλλει η πίστη στη δυνατότητα του ανθρώπου να γνωρίσει και να αλλάξει τον κόσμο.

Στη θέση της καλλιέργειας κλίματος γενικής απειλής μαθητών από μαθητές να μπαίνει το σύνθημα: "Ενας για όλους και όλοι για έναν", "μαζί είμαστε πιο δυνατοί"».

Κατέληξε μιλώντας για το σχολείο στην αντίληψη του ΚΚΕ, το σχολείο στον σοσιαλισμό, που «γράφει στις σημαίες του "Ενας για όλους κι όλοι για έναν", γιατί αυτή ακριβώς είναι η σημαία της νέας κοινωνίας. Αντιπαλεύει τον ατομισμό στην πράξη, οργανώνει έτσι τη ζωή των μαθητών ώστε να προωθείται καθημερινά η συλλογικότητα, η καταξίωση της συλλογικής εργασίας.

Ενα σχολείο που αναλαμβάνει την ευθύνη για τη διαπαιδαγώγηση των μαθητών, που όμως όχι μόνο δεν μειώνει τη σημασία της γονικής ευθύνης ούτε της στοργικής σχέσης γονιού - παιδιού, απεναντίας δημιουργεί όλες τις προϋποθέσεις για μια πιο ουσιαστική και ποιοτική ενασχόληση του γονέα με το παιδί του.

Ενα σχολείο που διαπαιδαγωγεί με την οργάνωση της συλλογικής εργασίας των μαθητών, που θα ενισχύει την κοινή δράση και συνεργασία στο σχολικό μάθημα και πρόγραμμα, την αμοιβαία ανταλλαγή γνωμών γύρω από τα προβλήματα του σχολείου και του σχολικού έργου.

Σε αυτόν τον δρόμο μπορεί να σωθεί κι ένα μεγάλο κομμάτι αυτών των νέων που από την κούνια έχουν νιώσουν στο πετσί τους τη βία του συστήματος. Μπορεί να σωθεί, αν συναντηθεί με τις ιδέες του ταξικού θυμού και της ταξικής κοινωνικής δημιουργίας ενός νέου κόσμου».