Το Μουσείο Μπενάκη και το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ) στήριξαν εκδοτικά μια πρωτότυπη, σημαντικότατη έρευνα - μελέτη ενός νέου επιστήμονα και μάλιστα για ένα σοβαρό αλλά ανεξερεύνητο μέχρι σήμερα «κομμάτι» της Ιστορίας μας. Πρόκειται για τη διδακτορική διατριβή του ιστορικού (εργαζόμενου στο Μουσείο Μπενάκη) Δημήτρη Δ. Αρβανιτάκη «Κοινωνικές αντιθέσεις στην πόλη της Ζακύνθου - Το Ρεμπελιό των ποπολάρων (1628)». Η μελέτη (453 σελ.), η οποία προλογίζεται από τους Αγγελο Δεληβοριά, Μάνο Χαριτάτο (διευθυντές των φορέων - εκδοτών) και τον καθηγητή του Ιονίου Πανεπιστημίου Ν. Ε. Καραπιδάκη, περιέχει παραρτήματα με τις «πηγές» της, πλούσια βιβλιογραφία και ευρετήριο ονομάτων.

Την έκδοση παρουσίασαν (3/4) οι Αγγελος Δεληβοριάς, Μάνος Χαριτάτος, Σπύρος Ασδραχάς και ο συγγραφέας. Ο Α. Δεληβοριάς μίλησε για τους δεσμούς μεταξύ των δύο ιδρυμάτων και την καλή εκδοτική συνεργασία τους. Ο Μ. Χαριτάτος σημείωσε ότι ο συγγραφέας «αξιοποίησε τον ανεκμετάλλευτο πλούτο των βενετικών αρχείων» και υπογράμμισε ότι «η μελέτη αυτή είναι κάτι καινούριο στην ελληνική ιστοριογραφία». Ο Σπ. Ασδραχάς, απέδωσε το βιβλίο «σ' έναν πολύ καλό αστερισμό, με επίκεντρο τις Επτανησιακές Σπουδές». Αναφέρθηκε στη «νέα γενιά ιστορικών που θήτευσαν κοντά σε καλούς δασκάλους» και η οποία φέρνει «μια αλλαγή οπτικής και παρατήρησης» σε πολλούς τομείς και «ομολόγησε»: «Ο Δ. Αρβανιτάκης μας ξανάβαλε σ' έναν προβληματισμό που είχαμε στη δεκαετία του '50 για τις αγροτικές εξεγέρσεις και το χαρακτήρα των τάξεων, αλλά τον οποίο "ξεχάσαμε"».

Η επισήμανση του Αγ. Δεληβοριά, ότι «ο συγγραφέας, με αυτό το βιβλίο του, παίρνει το βάπτισμα του πυρός με θεαματικό τρόπο», επαληθεύτηκε με την εξαίρετη - ως στοχασμός, κοινωνικο-ιστορικός προβληματισμός και γλώσσα - ομιλία του Δημήτρη Δ. Αρβανιτάκη, η οποία έκανε τον Αγ. Δεληβοριά παρορμητικά να πει: «Είχα πολύ καιρό ν' ακούσω και μάλιστα από ένα τόσο νέο άνθρωπο, ένα τόσο σοφό μάθημα για τον ιστορικό λόγο».

Αξίζει να παραθέσουμε ελάχιστες (αναγκαστικά) ρηματικές σκέψεις του Δ. Αρβανιτάκη για την Ιστορία και τους ιστορικούς. «Η Ιστορία γράφεται με τις πηγές. Εχει να κάνει με τη μνήμη. Ενας λαός από το παρελθόν του θυμάται και εμπεδώνει ό,τι τον έχουν μάθει ότι αξίζει να θυμάται. Η Ιστορία έχει να κάνει περισσότερο με το παρόν, παρά με το παρελθόν. Οσοι σήμερα, μέσα στον ορυμαγδό του ανορθολογισμού, κορυβαντιούν πως "Η Ιστορία τελείωσε", εκφράζουν την πρόσκαιρη ικανοποίηση των νικητών. Η Ιστορία γράφεται συνέχεια. Ο δύσκολος αιώνας που πέρασε άφησε πίσω του χαρακώματα και οδοφράγματα».

Ο Δ. Αρβανιτάκης, υπονοώντας τη μεγάλη ευθύνη των ιστορικών απέναντι στη σημερινή και αυριανή κοινωνία, με ερωτηματικό τρόπο, προτάσσοντας ένα «μήπως», περιέγραψε τη σημερινή στάση τους: «Σήμερα, ένα μεγάλο μέρος των ιστορικών βιώνει μια από τις πιο βαθιές μορφές αλλοτρίωσης, καθώς αποδέχεται ανεπιφύλακτα το ρόλο που του επιφυλάσσει η κυρίαρχη ιδεολογία της κατάφασης και της συναίνεσης. Ενα μεγάλο μέρος ιστορικών φυλακίστηκε στο ιδεατό σπίτι της θεωρίας και αποκόπηκε εντελώς από την υλικότητα του αντικειμένου του. Ο μονοδιάστατος κόσμος που ζούμε υπαγορεύει σε ένα μεγάλο μέρος των ιστορικών την ψευδώνυμη ανάγκη της διαιώνισης του τάχα "πραγματικού"». Ο Δ. Αρβανιτάκης, πιστεύοντας ότι σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι ιστορικοί έχουν ανάγκη μιας ποιοτικής «μεγαλοψυχίας» και ότι καλούνται «να επανακαλύψουν τους τρόπους του λόγου τους», ώστε να μπορέσουν «να ανοίξουν τρύπες στο αυτονόητο του απύθμενου σήμερα για να εισχωρήσει το διαφορετικό, οι "φωνές των άλλων"».