Κυριακή 19 Μάη 2002
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 9
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΠΑΛΗ
Ο μύθος της «απόλυτης ελευθερίας»

Το ζήτημα της σχέσης της οργανωμένης πάλης με την ελευθερία και την προσωπικότητα του κάθε ανθρώπου βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του ιδεολογικού μας μετώπου. Είναι σημαντικό στοιχείο της ιδεολογικής διαπάλης, που αποτελεί συνιστώσα της ταξικής πάλης στην εκμεταλλευτική κοινωνία του καπιταλισμού.

Η άρχουσα τάξη, προκειμένου να διασφαλίσει την κυριαρχία της, επιδιώκει να εμποδίσει τη μετατροπή της όποιας αμφισβήτησής της σε συνειδητή οργανωμένη πάλη και, πολύ περισσότερο, σε επαναστατική πολιτική πάλη. Επιδιώκει τον εγκλωβισμό των συνειδήσεων νέων κυρίως ανθρώπων, με στόχο να αποτρέψει τη συμμετοχή τους στους αγώνες του λαού και της εργατικής τάξης.

Σε αυτή την κατεύθυνση χρησιμοποιούν διάφορες θεωρίες περί «ελευθερίας του ατόμου» και της «προσωπικότητάς» του, που αντιπαρατίθεται στην οργανωμένη πάλη γενικά, αλλά και στην επαναστατική πάλη ειδικότερα. Αξιοποιούν αυτές τις θεωρίες για να αποτρέψουν τη συμμετοχή των νέων ανθρώπων σε φορείς με αγωνιστικά-ταξικά χαρακτηριστικά και σε πολιτικές οργανώσεις που αταλάντευτα παλεύουν ενάντια στην κυριαρχία τους. Αντιλαμβάνονται, φυσικά, πως κύριος και πιο επικίνδυνος αντίπαλός τους είναι το επαναστατικό κόμμα νέου τύπου (ΚΚΕ) και κατ' επέκταση η ΚΝΕ.

Η άρχουσα τάξη εκμεταλλεύεται τις ανάγκες και τις ευαισθησίες της νεολαίας απέναντι στην ελευθερία, στη δημοκρατία, στη θέλησή της να ανοίξει καινούριους δρόμους. Προσπαθεί να κρύψει πως η ίδια και το εκμεταλλευτικό καθεστώς της γεννούν την ανελευθερία, την καταπίεση, τον καταναγκασμό και την κατάπνιξη της προσωπικότητας.

Σε όσους δεν κερδίζει ανοιχτά με το μέρος της, προσπαθεί να μετατρέψει την αυθόρμητη άρνηση προς την αστική πειθαρχία, που στηρίζεται στην καθημερινή βία της αστικής τάξης πάνω στην εργατική, σε άρνηση κάθε πειθαρχίας και οργάνωσης. Προσπαθεί, δηλαδή, να στρέψει τελικά τη νεολαία ενάντια στο οργανωμένο προοδευτικό κίνημα.

Αντιλαμβανόμενοι την ουσία αυτών των επιδιώξεων της άρχουσας τάξης, οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε ολοκληρωμένα κάθε επιχείρημα ή ιδεολόγημά της ανοίγοντας μέτωπο στις λαθεμένες αντιλήψεις που καλλιεργεί και αναπτύσσει.

Η άρχουσα τάξη επικαλείται το μύθο της «απόλυτης ελευθερίας» του ατόμου. Ισχυρίζεται πως το άτομο πρέπει να είναι ελεύθερο από κάθε περιορισμό και καταναγκασμό. Πως η συμμετοχή σε κάθε οργάνωση προϋποθέτει μια ορισμένη πειθαρχία και ιεράρχηση, που φέρνουν τον καταναγκασμό και «πνίγουν» την προσωπικότητα μέσα στη ζωή της ομάδας. Κατά συνέπεια περιορίζουν την ελευθερία του ατόμου. Αυτές οι απόψεις συνιστούν μια συνειδητή προσπάθεια εξαπάτησης του εκμεταλλευόμενου λαού και της νεολαίας. Η άρχουσα τάξη όταν μιλάει για ελευθερία δεν αποσαφηνίζει:

- Εάν υπάρχει απόλυτη ελευθερία.

- Ποιο είναι το συγκεκριμένο ιστορικό και ταξικό της περιεχόμενο.

- Ποιον αφορά και σε ποιον αναφέρεται η ελευθερία.

Αφετηριακή θέση της μαρξιστικής αντίληψης για την ελευθερία είναι το ότι ο άνθρωπος δε νοείται σε απομόνωση από το φυσικό και κοινωνικό του περιβάλλον. Οτι βρίσκεται σε μια διαρκή αλληλεπίδραση και διαλεκτική σχέση με αυτά.

Οπως δεν έχει έννοια να πει κανείς ότι θέλει να είναι ελεύθερος από τους νόμους της φύσης, έτσι δεν έχει έννοια να πει ότι είναι ελεύθερος από τους νόμους της κοινωνίας. Αλλωστε αυτοί οι νόμοι υπάρχουν ανεξάρτητα από τη θέληση των ανθρώπων και η αγνόησή τους δεν αποτελεί παρά κραυγαλέα έκφραση άγνοιας ή αυταπατών.

Ελεύθερος γίνεται ο άνθρωπος όταν απελευθερώνεται από την άγνοια. Οταν γνωρίζει τους νόμους της φύσης και της κοινωνίας και δρα σύμφωνα με αυτούς για να αλλάξει την πραγματικότητα με τη θέλησή του. Ο μαρξιστικός ορισμός της ελευθερίας ως «συνειδητοποιημένης αναγκαιότητας», σύμφωνα με την οποία η ελευθερία της προσωπικότητας, της ομάδας, της τάξης, της κοινωνίας συνίσταται όχι στη «φανταστική ελευθερία» από τους αντικειμενικούς νόμους, αλλά στην ικανότητα του ατόμου να διαλέγει, «να παίρνει αποφάσεις έχοντας επίγνωση του προβλήματος» (Ενγκελς, στο βιβλίο Μαρξ Κ. και Ενγκελς Φ.). Αυτή η ιστορικά σχετική, αλλά και ταυτόχρονα πρακτικά ουσιαστική ελευθερία του ατόμου να εκλέγει τη δική του γραμμή συμπεριφοράς στις διάφορες περιστάσεις, επιφορτίζει τον άνθρωπο με την κοινωνική και ηθική ευθύνη να δρα... Αυτά τα ξέρει καλά η άρχουσα τάξη. Γι' αυτό όταν μιλάει για «απόλυτη ελευθερία» εννοεί τη δική της ελευθερία, τη βασισμένη στην ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, την «ελευθερία» του εκμεταλλευόμενου να παραμένει στο σκοτάδι της ιδεολογικής χειραγώγησης από αυτήν, «ελεύθερος» από την επαναστατική προοπτική, «ελεύθερος» να συνεχίσει να είναι εκμεταλλευόμενος.

Συνεπώς, είναι πέρα για πέρα αυταπάτη να μιλά κανείς για απόλυτη ελευθερία σε μια κοινωνία με ανταγωνιστικές, ταξικές αντιθέσεις, όπου η ελευθερία της άρχουσας τάξης προϋποθέτει τη μια ή την άλλη μορφή σκλαβιάς (δουλική, δουλοπαροικιακή, μισθωτή) της εκμεταλλευόμενης τάξης. Το «βασίλειο της ελευθερίας», κατά τον Μαρξ, θα έρθει μόνο με την πλήρη επικράτηση του κομμουνισμού σε παγκόσμια κλίμακα και θα ανοίξει διάπλατα τους δρόμους της πραγματικής απελευθέρωσης του ανθρώπου.

Σημειώνεται πως η σοσιαλιστική επανάσταση είναι ένα τεράστιο άλμα προς τα εμπρός, που ανοίγει το δρόμο για την πραγματική ελευθερία του ατόμου. Ομως, αυτό δε σημαίνει ότι απότομα καταργεί κάθε καταναγκασμό και ανισότητα... Πλήρης ελευθερία, κατάργηση κάθε καταναγκασμού και ανισότητας είναι δυνατή μόνο στην ανώτερη φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας, όπου θα υπάρχει «γιγάντια ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων» (Λένιν) και το χαρακτηριστικό της κοινωνίας θα είναι «από τον καθένα σύμφωνα με τις ικανότητές του στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του» (Μαρξ).

Η άρχουσα τάξη επιδιώκει να κερδίσει την ενεργό συναίνεση ή την ανοχή απέναντι στο καθεστώς της. Αυτό, όμως, γίνεται όλο και πιο δύσκολο στις συνθήκες ολόπλευρης κρίσης του καπιταλισμού. Τα κάλπικα ιδανικά που προτείνει (ελεύθερος κόσμος, κοινωνία της ευημερίας, ευρωπαϊκό ιδανικό) όλο και πιο δύσκολα γίνονται αποδεκτά.

Γι' αυτό, χωρίς να παραιτείται από το να κερδίσει ένα κομμάτι της νεολαίας ανοιχτά και καθαρά με τα αστικά ιδανικά, παράλληλα επιδιώκει:

α) Να κρατήσει τη νεολαία έξω από κάθε μορφή συλλογικής δράσης και οργανωμένης πάλης.

β) Να υποσκάψει από τα μέσα το οργανωμένο κίνημα χρησιμοποιώντας τον οπορτουνισμό, το ρεφορμισμό και τη δήθεν αυθόρμητη αναρχοαυτόνομη «εξέγερση».

Η πρώτη πλευρά της επίθεσης της άρχουσας τάξης αποκτά μεγαλύτερες... διαστάσεις στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, γιατί στο οργανωμένο μαζικό κίνημα ασκούν σημαντική επίδραση το ΚΚΕ και η ΚΝΕ. Γιατί οι παραδοσιακές μέθοδοι της άρχουσας τάξης (καταστολή, αυταρχισμός, τρομοκρατία και τραμπουκισμοί) δεν μπορούν να ανακόψουν την ανάπτυξη αριστερής ριζοσπαστικοποίησης της νεολαίας. Γιατί οι διάφορες οπορτουνιστικές και περιθωριακές ομάδες στο νεολαιίστικο κίνημα όχι μόνο δεν μπορούν να κυριαρχήσουν, αλλά ακολουθούν πορεία συρρίκνωσης.

Η συμμετοχή του νέου στο εργατικό σωματείο, στη μαθητική κοινότητα, στο φοιτητικό σύλλογο, στον πολιτιστικό-αθλητικό σύλλογο και ακόμη περισσότερο στους διεκδικητικούς αγώνες είναι μια πρώτη μορφή αντίστασης απέναντι στο εκμεταλλευτικό καθεστώς. Συμβάλλει -- κάτω από την ιδεολογικοπολιτική παρέμβαση του ΚΚΕ -- στη διαμόρφωση της ταξικής συνείδησης.

Η άρχουσα τάξη ξέρει πως η συμμετοχή των νέων στο μαζικό κίνημα περικλείει σοβαρούς κινδύνους γι' αυτήν. Γι' αυτό προσπαθεί να απομακρύνει τους νέους από τους μαζικούς φορείς:

- Με την προβολή του ατομισμού («πρόσεξε την καριέρα σου», «οι νέοι πρέπει να πολιτεύονται λίγο και να μελετούν πολύ»).

- Με την προπαγάνδα που ταυτίζει προοδευτικούς μαζικούς φορείς με το ΚΚΕ και την ΚΝΕ και καλλιεργεί τη δυσπιστία για το ρόλο τους.

- Με την άμβλυνση της ταξικής συνείδησης της εργατικής νεολαίας με διάφορες μεθόδους, που συνεχώς ανανεώνουν (πριμ, εκδρομούλες, ευρωπαϊκά προγράμματα, υποσχέσεις και ρουσφέτια).

- Με την προώθηση διασπαστικών μορφών οργάνωσης και με τη δημιουργία κυβερνητικά ελεγχόμενων φορέων (Ελεύθερα Βήματα, Ομάδες Εργασίας, Κοινότητες).

- Με την προώθηση αντιδραστικών απόψεων που ντύνουν με αναρχισμό ή αριστερίστικο μανδύα (περί «καπέλων» των παρατάξεων, σχετικά με εκμετάλλευση από τα συνδικαλιστικά στελέχη, για κατάπνιξη των δικαιωμάτων της μειοψηφίας).

- Με την αξιοποίηση της ενίσχυσης της πολιτικής της από τη σοσιαλδημοκρατία, που αναπτύσσει θεωρίες για εθνικούς διαλόγους, ταξικές συνεννοήσεις και συναινέσεις, που δήθεν αποτελούν εκσυγχρονισμό των διαδικασιών του συνδικαλιστικού κινήματος.

Συνεχίζεται


Του
Τάσου ΧΡΟΝΑ*
* Ο Τάσος Χρονάς είναι μέλος του Γραφείου της Επιτροπής Περιοχής της ΚΟ Ανατολικής Στερεάς και Εύβοιας του ΚΚΕ

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Συζήτηση για την ισοτιμία των γυναικών (2021-07-06 00:00:00.0)
Μαχητικά διαδίδουμε την αλήθεια για το σοσιαλισμό (2017-07-16 00:00:00.0)
Η σπουδάζουσα νεολαία να συμπορευτεί με το ΚΚΕ (2014-02-15 00:00:00.0)
Για τη Νεολαία (2005-10-07 00:00:00.0)
Απόφαση που προκαλεί σοβαρά ερωτήματα (2005-09-03 00:00:00.0)
80 χρόνια κάλεσμα σε αγώνες (1997-12-28 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ