«Εφυγε» πλήρης, αφού ευτύχησε να δει τα έργα του να ριζώνουν στην καρδιά και στο μυαλό ενός ολόκληρου λαού. Το έργο του κατάφερε να χωρέσει την Ιστορία των εργατικών - λαϊκών αγώνων του 20ού αιώνα, να δώσει δύναμη κι ορμή στον αγώνα για «να ανθρωπέψει ο άνθρωπος».

Η τέχνη του Μίκη Θεοδωράκη είναι μεγάλη, γιατί είναι δεμένη με τους πόθους, τις αγωνίες και την πάλη των ταπεινών αυτής της Γης. Γι' αυτό και εκείνος ανανέωσε την Τέχνη, άνοιξε νέους δρόμους. Κι ένα από τα μοναδικά στοιχεία που ξεχώρισαν στο έργο του ήταν η σταθερή προσήλωσή του στο ότι η μεγάλη, η υψηλή Τέχνη ανήκει στον λαό, ότι ο λαός έχει τη δύναμη να κατακτήσει ό,τι πιο υψηλό και όμορφο δημιουργεί ο άνθρωπος στην Ιστορία του. Γι' αυτό και, όπως σημειώνει η ΚΕ του ΚΚΕ στον αποχαιρετισμό της, «με ιερή αφοσίωση καλλιέργησε μια Τέχνη που ανυψώνει τον λαό».

Τις δεκαετίες 1940 - 1960, αφού σπούδασε στα Ωδεία Αθηνών και Παρισιού μουσική σύνθεση και διεύθυνση ορχήστρας, αφιερώθηκε αποκλειστικά στη συμφωνική μουσική. Στη συνέχεια, όπως ο ίδιος αναφέρει, την εικοσαετία από το 1958 - με τη μελοποίηση του «Επιταφίου» - έως και το 1978 αφιερώθηκε στη σύνθεση και διεύθυνση της έντεχνης λαϊκής μουσικής. «Η αλήθεια είναι ότι ανάμεσα σε αυτές τις δύο δραστηριότητες δεν υπάρχουν σύνορα. Και το πιο μεγάλο μου καλλιτεχνικό όνειρο ήταν και είναι το δημιουργικό πάντρεμα ανάμεσα στη συμφωνική και τη λαϊκή μας μουσική. Νομίζω προς την κατεύθυνση αυτή αφιέρωσα ένα μεγάλο κομμάτι του έργου μου», δήλωνε ο συνθέτης στον «Ριζοσπάστη» το 1978. Αυτή η προσπάθεια τον καθιστά μια μοναδική περίπτωση, καθώς κινείται συνεχώς ανάμεσα σε αυτούς τους δύο κόσμους, προσπαθώντας να τους συνενώσει σε έναν και μοναδικό.

Ο ίδιος γνώριζε πως οι μεγάλοι ποιητές ανήκουν στον λαό, μόνο που δεν διέθετε τα απαραίτητα «κλειδιά» για να μπορέσει να τους προσεγγίσει, να «ξεκλειδώσει» τα μυστικά τους. «Κάνοντας τραγούδι και βάζοντας στα χείλη του λαού τη μεγάλη ποίηση, είναι σαν να του πρόσφερα αυτό το σπάνιο κλειδί να ανοίξει τις μεγάλες πόρτες και να μπει στο μαγικό κόσμο της λόγιας τέχνης». Του χρωστάμε πολλά, αφού είναι ο πρώτος που έβαλε στο στόμα του απλού λαού στίχους όλων των μεγάλων Ελλήνων αλλά και ξένων ποιητών. «Ο ελληνικός λαός τραγουδούσε, στις ταβέρνες, στα γιαπιά, στις εκδρομές, στις συντροφιές, στις διαδηλώσεις, μελωδίες βασισμένες σε αυστηρά ποιητικά κείμενα, που τα χαρακτήριζαν η τελειότητα του λόγου, η τόλμη της εικόνας και η δύναμη της έκφρασης».

Το υστερόγραφο της δόξας του Μίκη Θεοδωράκη είναι η πολύτιμη παρακαταθήκη του έργου του και η πολιτική διαθήκη που άφησε σχεδόν έναν χρόνο πριν από τον θάνατό του. Σε αυτήν, απευθυνόμενος στον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, σημείωνε, μεταξύ άλλων:

«Τώρα στο τέλος της ζωής μου, την ώρα των απολογισμών, σβήνουν απ' το μυαλό μου οι λεπτομέρειες και μένουν τα "Μεγάλα Μεγέθη". Ετσι βλέπω ότι τα πιο κρίσιμα, τα δυνατά και τα ώριμα χρόνια μου τα πέρασα κάτω από τη σημαία του ΚΚΕ. Για το λόγο αυτό θέλω να αφήσω αυτόν τον κόσμο σαν κομμουνιστής».

«Σαν πνευματικός δημιουργός, επιτελώντας το λαϊκό λειτούργημά μου, συνέθεσα και εδώ στη Ζάτουνα κύκλους τραγουδιών, που τους ονομάζω "Αρκαδίες". Αυτά τα τραγούδια που γράφω τώρα, όπως εκείνα που θα γράψω και αύριο, είναι αφιερωμένα σε σας, δηλαδή σε όλους τους ανθρώπους που πιστεύουν στον άνθρωπο, που πιστεύουν στη ζωή, στο δίκιο, στη δημοκρατία και την ελευθερία, και που έχουν τάξει σκοπό της ζωής τους τον αγώνα για την υπεράσπισή του», έγραφε ο Μίκης σε μήνυμά του από τη Ζάτουνα, που ήταν εξόριστος την περίοδο 1968 - 1969 από τη χούντα, το οποίο μεταδόθηκε παράνομα...

Σε αυτόν τον τόπο, το Σάββατο 14 Σεπτέμβρη, θα πραγματοποιηθεί συναυλία, με την υποστήριξη της ΚΕ του ΚΚΕ, με σολίστ τους Τάσο Αποστόλου και Ιωάννα Φόρτη και στο πιάνο τον Αχιλλέα Γουάστωρ.

Στη συναυλία θα ακουστούν έργα που έγραψε ο Μ. Θεοδωράκης στη Ζάτουνα, όπως «Πνευματικό Εμβατήριο» του Αγγελου Σικελιανού, «Χάρης 1944» του Μανώλη Αναγνωστάκη, «Η μητέρα του εξόριστου» του Κώστα Καλαντζή. Θα ακουστούν επίσης τραγούδια και από τις υπόλοιπες «Αρκαδίες», μερικά από αυτά σε πρώτη εκτέλεση.