Μισός αιώνας ζωής της «κόκκινης πολιτείας» του Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή» συμπυκνώνεται στη φετινή Κεντρική Εκθεση, φόρος τιμής στο κόκκινο νήμα που διαπερνά απ' άκρη σ' άκρη την Ελλάδα τέτοιες μέρες, εδώ και 50 χρόνια, πριν κορυφωθούν οι εκδηλώσεις του στην Αθήνα.

Τον επισκέπτη της έκθεσης υποδέχεται το ποίημα «Τα παιδιά της ΚΝΕ», από μια από τις μεγαλύτερες στιγμές της Ιστορίας του Φεστιβάλ, όταν ο Γιάννης Ρίτσος το απήγγειλε στο 3ο Φεστιβάλ, μένοντας χαραγμένος στη μνήμη να λέει: «Είναι τα παιδιά της ΚΝΕ, που λένε στη ζωή το μέγα ΝΑΙ».

Για μήνες η έκθεση προετοιμαζόταν από την ΚΝΕ, προκειμένου στον γιορτασμό των 50 χρόνων του Φεστιβάλ το τελικό αποτέλεσμα να είναι αντάξιο της μεγάλης του πορείας στον χρόνο. Ηδη από τον Φλεβάρη, όταν άρχισε να ετοιμάζεται η έκθεση, η ΚΝΕ απηύθυνε κάλεσμα για συλλογή αρχειακού υλικού, με μεγάλη μάλιστα ανταπόκριση από τον κόσμο, που δώρισε πλούτο αρχειακού υλικού του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, μέρος του οποίου παρουσιάζεται και στην έκθεση.

Πρόκειται για μια πραγματική μικρογραφία του Φεστιβάλ, από την οποία αναδεικνύονται μεγάλες στιγμές της ιστορίας του, εικόνες και μαρτυρίες, αρχειακό υλικό, ακόμα και αντίγραφα των συμβολικών κατασκευών του.

Με το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» να δίνει τον τόνο γράφοντας «Προχωράμε για νέες κατακτήσεις», αποτυπώνεται το πώς ο λαός και η νεολαία αγκάλιασαν το Φεστιβάλ από τα πρώτα του βήματα, και αυτό άρχισε να επεκτείνει τις εκδηλώσεις του σε όλη τη χώρα.

Η πρώτη ενότητα της έκθεσης του Φεστιβάλ φιλοξενεί τις φιγούρες ανθρώπων που πέρασαν από το Φεστιβάλ και άφησαν ανεξίτηλη την υπογραφή τους στην ιστορία του. Καλλιτέχνες και δημιουργοί απέδειξαν με τη συμμετοχή τους στο Φεστιβάλ ότι σε αυτό βρίσκεται ο χώρος για να ανθίσει η πρωτοποριακή δημιουργία. Οι επισκέπτες βλέπουν τις φιγούρες, πολλοί από αυτούς θυμούνται σε ποιο Φεστιβάλ άκουσαν για πρώτη φορά τον Μάνο Λοΐζο ή τον Μίκη Θεοδωράκη, αν είχαν την ευκαιρία να ακούσουν και την τελευταία συναυλία του Θάνου Μικρούτσικου στο Φεστιβάλ, πότε είδαν την Ελλη Αλεξίου, τον Μάνο Κατράκη, την Μαρία Δημητριάδη, τον Γιάννη Ρίτσο, την Βάσω Κατράκη...

Στο επίκεντρο του χώρου της πρώτης ενότητας βρίσκεται η αναπαράσταση του πιεστηρίου όπου εκτυπωνόταν ο «Οδηγητής», αντίγραφο αντίστοιχης κατασκευής που βρισκόταν σε παλαιότερο Φεστιβάλ και είχε «γράψει ιστορία». Οι παλαιότεροι θυμούνται από τις φωτογραφίες και άλλες πολλές μεγάλες και ευρηματικές κατασκευές που κοσμούσαν τα Φεστιβάλ ανά τα χρόνια.

Εκεί, ξεκινάει το πέρασμα στα δύσκολα χρόνια 1989 - 1991 μέσα από ένα σκοτεινό τούνελ, το οποίο τραβά τις εντυπώσεις και αποτυπώνει με γλαφυρό τρόπο την περίοδο της αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ και στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης αλλά και στο ίδιο το ΚΚΕ και την ΚΝΕ, με χαρακτηριστική του έκφραση στο 15ο Φεστιβάλ. Η οθόνη αναπαράγει μία από τις δύσκολες στιγμές του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, η στιγμή που η κόκκινη σημαία κατεβαίνει από τον στύλο του Κρεμλίνου. Βγαίνοντας όμως από το τούνελ, φωτίζει τον δρόμο το ιστορικό εξώφυλλο του «Ριζοσπάστη»: «Ελπίδα η πάλη των λαών - Ψηλά τη σημαία!».

Πλέον ο επισκέπτης έχει φτάσει στη δεκαετία του '90. Αντικρίζει τη γιγάντια προσπάθεια ανασυγκρότησης του Κόμματος αλλά και τις μεγάλες του μάχες απέναντι στην πολιτική του κεφαλαίου και της ΕΕ πλέον, με χαρακτηριστικές τις φωτογραφίες από το «δημοψήφισμα» ενάντια στη Συνθήκη του Μάαστριχτ που είχε στηθεί στον χώρο του Φεστιβάλ προκειμένου να εκφραστεί η καταδίκη της πολιτικής της ΕΕ.

Οι δείκτες που δείχνουν τις φωτογραφίες έχουν ήδη αρχίσει και πληθαίνουν. Δείχνουν τις φωτογραφίες από την πρωτοπόρα δράση των κομμουνιστών απέναντι στον πόλεμο του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία, τα στιγμιότυπα όπου το Φεστιβάλ αποτέλεσε χώρο έκφρασης γνήσιας λαϊκής αλληλεγγύης στους σεισμόπληκτους το '99.

Σημαντικός σταθμός είναι η αποτύπωση του πρώτου Φεστιβάλ όπου το ταξίδι συνεχίζεται από το Πάρκο Τρίτση, στο 36ο Φεστιβάλ, που αποτελεί μέχρι και σήμερα τον χώρο που το φιλοξενεί κάθε Σεπτέμβρη.

Από κανένα Φεστιβάλ δεν λείπει η πολιτική μάχη που δίνουν το ΚΚΕ και η ΚΝΕ, στις συνθήκες που επικρατούν κάθε φορά στη διεξαγωγή του, από την καπιταλιστική οικονομική κρίση στην Ελλάδα και τον κόσμο... τη μάχη απέναντι στους φασίστες της Χρυσής Αυγής... Την έκφραση της αλληλεγγύης στους πλημμυροπαθείς της Θεσσαλίας στο 49ο Φεστιβάλ...