Τους «προσεχείς μήνες» θα αναγγελθούν «ακόμη περισσότερα» κοινά (αμερικανο-κυπριακά) σχέδια, ειδικά για Ασφάλεια και Αμυνα, δήλωσε στις 30 Οκτώβρη ο Νίκος Χριστοδουλίδης από την Ουάσιγκτον, όταν μετά από 28 ολόκληρα χρόνια γινόταν ο πρώτος Κύπριος Πρόεδρος που επισκεπτόταν τον Λευκό Οίκο...

Υστερα από τη συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του, Τζο Μπάιντεν, τόνισε ότι «δεχθήκαμε ευχαριστίες για τον ρόλο που διαδραματίζουμε στην περιοχή - και αντιλαμβάνεστε τη σημασία αυτός ο ρόλος να αναγνωρίζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Αμερικανό Πρόεδρο...».

Στο μεταξύ, την ανάδειξη Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ ακολούθησαν επισημάνσεις ακόμα κι από επικριτικά προς αυτόν ΜΜΕ, που περιέγραφαν ως «εξαιρετικές» τις «επιλογές μερικών συνεργατών του», όπως του γερουσιαστή Μάρκο Ρούμπιο.

Με τι επιχειρήματα; Για παράδειγμα, ότι το 2021 ήταν αυτός που πρωτοστάτησε στην προώθηση του Νόμου «για την Εταιρική Σχέση Ενέργειας και Ασφάλειας της Ανατολικής Μεσογείου» (East Med Act), την οποία η αμερικανική Γερουσία είχε εγκρίνει από τον Δεκέμβρη του 2019, ξεχωρίζοντας τον ρόλο της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ στην αναχαίτιση των «κακόβουλων επιρροών στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή», δηλαδή την αναμέτρηση με τη Ρωσία και την Κίνα.

Θυμίζουμε ότι μόλις στις 9 του περασμένου Σεπτέμβρη, ΗΠΑ και Κύπρος υπέγραψαν «Οδικό Χάρτη» σχετικά με την Αμυντική τους Συνεργασία για την περίοδο 2024 - 2029, που προωθεί ταχύτατα την περαιτέρω ΝΑΤΟποίηση του νησιού, σε βάρος των πραγματικών συμφερόντων Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Σε σχετική Κοινή Δήλωση σημείωναν ότι «η πολυπλοκότητα και ο εξελισσόμενος χαρακτήρας των προκλήσεων ασφαλείας σε αυτή την περιοχή επιβάλλουν επαγρύπνηση, δέσμευση και στενή συνεργασία σε θέματα άμυνας και ασφάλειας μεταξύ εταίρων, για να διασφαλιστεί η διατήρηση της ειρήνης, της σταθερότητας...».

Διευκρίνιζαν δε ότι ο «Οδικός Χάρτης» θεσπίζει πλαίσιο μεταξύ άλλων για την «αντιμετώπιση βασικών ζητημάτων ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην εθνική ασφάλεια, της αντιμετώπισης κακόβουλων ενεργειών και ανάπτυξη διαλειτουργικότητας μεταξύ των στρατιωτικών δυνάμεων των δύο χωρών», επιμένοντας ότι «η ενισχυμένη αμυντική συνεργασία μεταξύ των δύο υπουργείων Αμυνας αποτελεί ευκαιρία και για τις δύο πλευρές για καλύτερη προετοιμασία και υποστήριξη αμοιβαία επωφελών στόχων στην Ανατολική Μεσόγειο».

Στις 23 του περασμένου Οκτώβρη, τα ΥΠΕΞ των δύο χωρών έδωσαν στη δημοσιότητα την Κοινή Δήλωση του πρώτου διμερούς «Στρατηγικού Διαλόγου», τον οποίο χαρακτηρίζουν «ορόσημο στη σχέση μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Ηνωμένων Πολιτειών», αφού «επιβεβαιώνει την πρόθεσή τους να προωθήσουν κοινές προτεραιότητες για τη δημιουργία μέλλοντος ασφάλειας, ειρήνης και ευημερίας».

Εξηγούν δε ότι «ο Στρατηγικός Διάλογος αντανακλά την αποφασιστικότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Ηνωμένων Πολιτειών να ενισχύσουν από κοινού τη διμερή και περιφερειακή ασφάλεια», περιγράφοντας έναν «διμερή μηχανισμό» που θα αποτελεί «πλατφόρμα για την προώθηση της πρακτικής συνεργασίας σε τομείς, όπως η διαχείριση κρίσεων και η επιβολή του νόμου, η ενεργειακή ασφάλεια» κ.τ.λ.

Σημειωτέον, οι δύο αντιπροσωπείες ξεχώρισαν ως σταθμό στην ενίσχυση της «συνεργασίας τους στον τομέα της ασφάλειας» την υπογραφή της Δήλωσης Προθέσεων τον Νοέμβρη 2018 (όταν, επί πρώτης προεδρίας Τραμπ, ΥΠΕΞ των δύο πλευρών ήταν οι Μάικ Πομπέο και Νίκος Χριστοδουλίδης).

Αναγνώρισαν ειδικά «τη σημασία του Εκπαιδευτικού Κέντρου του Κυπριακού Κέντρου για την Ασφάλεια στην Ξηρά, στην Ανοικτή Θάλασσα και στα Λιμάνια (CYCLOPS) στη Λάρνακα», για το οποίο «οι δύο πλευρές σκοπεύουν να συνεχίσουν να συνεργάζονται για την επέκταση των εγκαταστάσεων, των δραστηριοτήτων και των δυνατοτήτων του»...

Για το CYCLOPS, μάλιστα, ΗΠΑ και Κύπρος έχουν επισημάνει ότι θα ειδικεύεται σε ζητήματα «φύλαξης συνόρων» και «μη διάδοσης πυρηνικών όπλων», με «εξειδίκευση για το υπόλοιπο της περιοχής», ώστε «να είμαστε σε θέση να βελτιώσουμε τις περιφερειακές δυνατότητες στους τομείς της ασφάλειας των συνόρων και της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο για τις χώρες της περιοχής και όχι μόνο».

Μια πρόγευση για τα σχέδια που θα ανακοινωθούν τους «επόμενους μήνες» δίνει η έντονη κινητικότητα σε μια σειρά από λιμάνια και αεροδρόμια της Κύπρου, μεταξύ άλλων και σε αμιγώς στρατιωτικές υποδομές, όπου αμερικανικά και άλλα ΝΑΤΟικά πολεμικά μέσα σταθμεύουν όλο και πιο συχνά.

Είναι χαρακτηριστικά τα όσα καταγράφουν το τελευταίο διάστημα ελληνοκυπριακά και άλλα δημοσιεύματα, μιλώντας ακόμα και για μια «νέα Αλεξανδρούπολη» στο Μαρί, στη νότια επαρχία της Λάρνακας, όπου οι ΗΠΑ κατασκευάζουν στρατιωτική βάση με στρατηγικής σημασίας ελικοδρόμιο.

Ο Κύπριος υπουργός Αμυνας, Βασίλης Πάλμας, αναφερόμενος πρόσφατα στη «γεωστρατηγική αναβάθμιση» της χώρας του στο πλαίσιο του ευρωατλαντικού σχεδιασμού, μίλησε για αποδείξεις «στην πράξη» και «σε καθημερινή βάση» που πρέπει να καταθέτει η Λευκωσία, «λαμβάνοντας υπόψη και τις ραγδαίες εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου». Σχετικά δε με τις εργασίες που προχωρούν στο Μαρί, προσπάθησε να σπείρει τον εφησυχασμό, λέγοντας ότι «η βάση και το ελικοδρόμιο θα χρησιμοποιούνται για ανθρωπιστικές και ειρηνευτικές αποστολές».

Σύμφωνα με ελληνοκυπριακά και άλλα δημοσιεύματα («Πολίτης», «Σημερινή», «Cyprus Mail» κ.λπ.) το ελικοδρόμιο κατασκευάζει το 1ο Κινητό Ναυτικό Κατασκευαστικό Τάγμα του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ (Naval Mobile Construction Battalion 1 - NMCB ONE) «κατόπιν της αμυντικής συμφωνίας που έχει υπογραφεί με την Κυπριακή Δημοκρατία στο πλαίσιο της περαιτέρω εμβάθυνσης των σχέσεων και της συνεργασίας των δύο χωρών», στο πλαίσιο πάντα του «Στρατηγικού Διαλόγου».

Πρόκειται για έκταση διαστάσεων 400 x 170 μ., που γειτνιάζει με τον ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό της Αρχής Ηλεκτρισμού στο Βασιλικό. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το έργο αυτό «φέρνει την Κυπριακή Δημοκρατία ακόμη πιο κοντά στις ΗΠΑ και προστίθεται σε μια σειρά από κοινές δράσεις και συμφωνίες».

Οι ίδιες πηγές εντοπίζουν στο έργο «σημαντικές ιδιαιτερότητες που έχουν ξεχωριστή σημασία», μεταξύ άλλων επειδή «κατασκευάζεται εντός της μοναδικής ναυτικής βάσης που διαθέτει η Εθνική Φρουρά», αλλά και ότι «οι προδιαγραφές του ελικοδρομίου είναι για χρήση από στρατιωτικού τύπου ελικόπτερα πρωτίστως και δευτερευόντως από άλλων τύπων ελικόπτερα (αστυνομικά, μεταγωγικά, έρευνας και διάσωσης κ.λπ.)».

Τον Αύγουστο του 2023, η Αμερικανίδα πρέσβειρα Τζούλι Φίσερ είχε παραβρεθεί στην έναρξη των εργασιών, για να τονίσει ότι το έργο εντάσσεται στις κοινές δράσεις Κύπρου - ΗΠΑ για προώθηση της ασφάλειας και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Λέγεται μάλιστα ότι η Ουάσιγκτον έκρινε απαραίτητο να μεταφέρει διά θαλάσσης τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται για τις εργασίες...

Τις εξελίξεις παρακολουθούν πολλά επιτελεία, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Τουρκίας. Ενδεικτικά, ο εμπειρογνώμονας ασφαλείας Αμπντουλάχ Αγάρ, μιλώντας πρόσφατα στο τουρκικό πρακτορείο «Αναντολού», υποστήριξε ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία γίνεται αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στην περιοχή μέρα με τη μέρα» μέσω λιμενικών, αεροπορικών και χερσαίων εγκαταστάσεων και σημείωσε ότι μια αμερικανική βάση στο Μαρί θα δώσει στο Ισραήλ «την ευκαιρία να διασφαλίσει την ασφάλειά του και να φτάσει στη βόρεια Αφρική, συμπεριλαμβανομένης της Διώρυγας του Σουέζ...».

Υπογραμμίζοντας δε ότι «οι ΗΠΑ στοχεύουν να ελέγξουν ολόκληρη την περιοχή από το Μαρί» εξήγησε ότι «οι Αμερικανοί στρατιώτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη βάση στο Μαρί για ιπτάμενα στρατεύματα και επιχειρήσεις επιμελητείας» και ότι η συγκεκριμένη βάση «θα προσφέρει στους Αμερικανούς στρατιώτες την ευκαιρία να πάνε στον Λίβανο, στη Συρία και στην Παλαιστίνη με ελικόπτερα που έχουν σχετικά χαμηλό βεληνεκές σε σύγκριση με αεροσκάφη».

Ο δε καθηγητής πανεπιστημίου και ερευνητής του Ιδρύματος Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών (SETA), Μουράτ Ασλάν, σχολίασε ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν μέσα από στρατιωτικές υποδομές σε Ελλάδα και Κύπρο ένα τόξο στρατιωτικής επιρροής που εκτείνεται από την ανατολική Μεσόγειο μέχρι την Τουρκία και τη βόρεια Αφρική.

Εκτίμησε σε αυτό το πλαίσιο πως η αμερικανική βάση στο Μαρί δεν περιορίζεται μόνο σε επιμελητειακή υποστήριξη, αλλά «οι δύο πιο σημαντικοί στόχοι είναι επιχειρήσεις Ειδικών Δυνάμεων και δραστηριότητες εφοδιασμού» και εστίασε στα δεδομένα που διαμορφώνει η ανάπτυξη ελικοπτέρων τύπου «Boeing CH-47 Chinook» και αεροσκαφών τύπου «V-22 Osprey» στη βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» (στο Μαρί).

Κατέληξε δε ότι η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην Κύπρο θα πρέπει να αξιολογηθεί μαζί με τις βάσεις που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα, με το βλέμμα στραμμένο στη Ρωσία και με σχέδια ειδικά για την περιοχή του Λεβάντε (ακτές της ανατολικής Μεσογείου), αλλά και της Αφρικής.

Με βάση τα παραπάνω, βέβαια, η Χεζμπολάχ έχει πει ανοιχτά ότι η Κύπρος μπορεί ανά πάσα στιγμή να γίνει στόχος αντιποίνων - άλλωστε μόνο τους τελευταίους μήνες, στρατιωτικές υποδομές στο νησί, όπως οι βρετανικές βάσεις, έχουν αξιοποιηθεί επανειλημμένα για επιθέσεις (κατασκοπευτικές πτήσεις κ.τ.λ.) κατά Ιράν κ.ά.

Τη ...στρατιωτική αναβάθμιση της Κύπρου συμπληρώνει η αναβάθμισή της στα σχέδια ισχυρών μονοπωλίων, που επιταχύνουν την «ενεργειακή απεξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες». Σε αυτό το πλαίσιο, προτάσσεται μεταξύ άλλων η υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης με Ισραήλ και Ελλάδα μέσω του καλωδίου Interconnector, έργο το οποίο ξεχώρισε από το βήμα της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα ο γνωστός αρμόδιος για την Ενέργεια βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζέφρι Πάιατ.

Συμμετέχοντας σε συζήτηση με τίτλο «Γεωπολιτική και Περιβάλλον στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης», που οργάνωσε στο Ελληνικό Περίπτερο της Διάσκεψης το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, ο Πάιατ αναφέρθηκε στο σχεδιαζόμενο καλώδιο, όπως και στον «Κάθετο Διάδρομο» φυσικού αερίου, που θα επιτρέπει την αμφίδρομη ροή φυσικού αερίου από τον Νότο προς τον Βορρά, πιο συγκεκριμένα, από την Ελλάδα σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Μολδαβία και Ουκρανία, μέσα από τη σύνδεση υφιστάμενων, αλλά και νέων ευρωπαϊκών υποδομών μεταφοράς φυσικού αερίου και LNG.

Χαρακτήρισε «μεγάλη ευκαιρία» το καλώδιο, που μάλιστα, επέμεινε, θα οδηγήσει στην επίλυση μιας σειράς προβλημάτων, τονίζοντας ότι στην Ουάσιγκτον «μακροπρόθεσμα είμαστε πολύ υποστηρικτικοί, επίσης, στο όραμα της διασύνδεσης της Κύπρου με το Ισραήλ και με ενεργειακές διασυνδέσεις στην ευρύτερη περιοχή».

Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου απασχόλησε επίσης τη συνάντηση Μπάιντεν - Χριστοδουλίδη, η οποία, όπως δήλωσε ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, ασχολήθηκε ειδικά με τη χρηματοδότηση του έργου από το κρατικό αναπτυξιακό fund των ΗΠΑ DFC, αλλά και τις έρευνες για υδρογονάνθρακες στα «οικόπεδα» της ΑΟΖ της Κύπρου που ιεραρχούν ψηλά αμερικανικοί κολοσσοί, όπως οι «ExxonMobil» και «Chevron».

«Υπάρχει δεδηλωμένο ενδιαφέρον (σ.σ. των ΗΠΑ) για τη διασύνδεση, μπορεί να είναι μέτοχοι, μπορεί να είναι επενδυτές απλοί, πρακτικά δανειοδοτώντας το έργο», δήλωσε, ενώ είπε ότι η Λευκωσία πρόσφατα ανέθεσε στον αμερικανικό οίκο «Curtis» τη μελέτη για το εάν θα συμμετάσχει μετοχικά στον φορέα υλοποίησης του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου - Κρήτης, μέσω του Great Sea Interconnector, με το ποσό των 100 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας...