Ο Μαραντόνα, η «Αdidas» και ο Μπους | ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Ο Μαραντόνα, η «Αdidas» και ο Μπους

To ποδόσφαιρο είναι ένα κομμάτι της ζωής. Μοιάζει πολύ με τη ζωή. Κανείς δεν έρχεται στη ζωή για να πεθάνει. Κανείς δεν κατεβαίνει στο γήπεδο για να χάσει. Το ποδόσφαιρο είναι μια υπόθεση που αφορά σύνολα. 'Η θα κερδίσουν όλοι μαζί ή θα χάσουν όλοι μαζί. Ακόμα κι αν κάποιος από τους χαμένους «ξεχωρίσει» το τελικό αποτέλεσμα που θα τον σφραγίσει θα είναι η ήττα. Η ήττα της ομάδας. Αν όλοι θυμούνται τις μαγικές ενέργειες του Μαραντόνα στο Μουντιάλ του 1986 είναι γιατί τότε η Αργεντινή πήρε τον τίτλο. Ο Μαραντόνα έκανε μαγικές ενέργειες και στο Μουντιάλ του 1990. Λίγοι τις θυμούνται. Γιατί τότε η Αργεντινή το έχασε το κύπελλο.

***

Στο ποδόσφαιρο, όπως και στη ζωή, ο ατομισμός πληρώνεται. Κάνει κακό. Το άτομο γίνεται χρήσιμο μόνο αν υποτάξει το «εγώ» του στο «εμείς». Στην αντίθετη περίπτωση, είτε γελοιοποιείται είτε χαντακώνει την ομάδα. Αυτό δε σημαίνει ότι το στοιχείο της προσωπικότητας ακυρώνεται στο ποδόσφαιρο. Ισα ίσα. Το στοιχείο της προσωπικότητας παίζει καθοριστικό ρόλο. Είτε ανήκεις στις ποδοσφαιρικές «ιδιοφυΐες είτε ανήκεις στους «μοιραίους» παίκτες. Μόνο που αυτή η προσωπικότητα δεν μπορεί ποτέ να ολοκληρωθεί πέρα και έξω από την ομάδα. Οπως και στη ζωή.

***

Το ποδόσφαιρο είναι τόσο δημοφιλές διότι μοιάζει τόσο πολύ με τη ζωή. Μια τόσο δημοφιλής υπόθεση δε θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη από εκείνους που θέλουν να καθορίζουν τις ζωές των ανθρώπων. Εταιρίες, κυβερνήσεις, κοινωνικοί σχηματισμοί προσπαθούν, μέσω του μηχανισμού της ταύτισης με την α΄ ή β΄ ποδοσφαιρική ομάδα, να κερδίσουν, προσεταιριζόμενοι την «πελατεία» του αθλήματος.

Πρώτον, γιατί οι τεράστιες μάζες των ανθρώπων που παθιάζονται με τη μπάλα, αποτελούν ταυτόχρονα τεράστιες και ως εκ τούτου κερδοφόρες αγορές.

Δεύτερον, γιατί σε ένα άθλημα με τέτοια απήχηση η δυνατότητα να επιβάλεις τη δύναμή σου, τα συμφέροντά σου, να προκαθορίζεις και να ελέγχεις την εξέλιξή του, συνιστά ένα παιχνίδι εξουσίας.

Τρίτον, γιατί ακόμα κι αν το ποδόσφαιρο, όπως και η ζωή, έχουν στιγματιστεί στις μέρες μας από τον κοινωνικό κανιβαλισμό που ισχυρίζεται ότι «ο πρώτος είναι τα πάντα, ο δεύτερος δεν είναι τίποτα», εντούτοις ποτέ δεν θα πάψει η αμφιβολία μήπως τελικά «οι έσχατοι έρθουν πρώτοι». Και μόνο αν είσαι μέσα στα «κόλπα» μπορείς να παρέμβεις ώστε να ελαχιστοποιήσεις αυτόν τον - πάντα υπαρκτό - κίνδυνο...

***

Από δω και πέρα είναι που αρχίζει το παιχνίδι να γίνεται «σικέ». Και όπως και στη ζωή, έτσι και στο ποδόσφαιρο, όσο πιο τερατώδης γίνεται η δύναμη των ισχυρών, τόσο πιο εξόφθαλμο γίνεται το «στήσιμο». Πάρτε για παράδειγμα το Μουντιάλ. Οπως και στη ζωή έτσι και εδώ υπάρχουν κανόνες, θεωρητικά. Ο κανόνας λέει ότι πρέπει να εφαρμόζεται το Διεθνές Δίκαιο. Τρίχες. Οι βόμβες πέφτουν βροχή. Από Κοσσυφοπέδιο και Ιράκ μέχρι Αφγανιστάν. Ο κανόνας λέει ότι όταν ένα γκολ, όπως του Βελγίου κατά της Βραζιλίας, είναι κανονικό δεν το ακυρώνουμε. Ξανά τρίχες. Ο κανόνας εφαρμόζεται λίγο παραλλαγμένος: Ισχύει με προϋπόθεση το ποιος βάζει και το ποιος «τρώει» το γκολ. Οπως και με τις βόμβες. Το θέμα είναι ποιος τις ρίχνει...

Οι κατέχοντες την εξουσία λένε πως όταν οι στρατιώτες τους ρίχνουν βόμβες κατά αμάχων έκαναν «λάθος». Πόσα εξεπίτηδες «λάθη» είδαμε σε αυτό το Μουντιάλ από τους «καμικάζι - διαιτητές», όχι του NATO ή της ΕΕ, αλλά της ΦΙΦΑ; Το ερώτημα που υπάρχει είναι: Μα καλά, δεν τους ενδιαφέρει που πλέον βλέπει όλος ο κόσμος ότι το έχουν παραξηλώσει; Και ακόμα ένα: Γιατί - ειδικά σε αυτό το Μουντιάλ - το έχουν παραξηλώσει;

***

Ξεκινώντας από το δεύτερο, η απάντηση είναι ότι τώρα ίσως είναι η ώρα για τις εταιρίες (σ.σ.: όπως και με το NATO ή με την ΕΕ, έτσι και με τη ΦΙΦΑ το κουμάντο το κάνουν οι εταιρίες) να κάνουν το αλματώδες άνοιγμα στις τεράστιες αγορές της Ασίας και της Ιαπωνίας. Αν λοιπόν, πρέπει για ένα τόσο «ευγενικό» σκοπό να σφαγιαστούν οι ομάδες της Ισπανίας, της Ιταλίας ή της Πορτογαλίας, θα σφαγιαστούν... Μα δεν τους ενδιαφέρει - για να επιστρέψουμε στο πρώτο - ότι με αυτό τον απροσχημάτιστο τρόπο διώχνουν κόσμο από το ποδόσφαιρο και ότι το απαξιώνουν; Οχι, δε τους ενδιαφέρει. Γιατί γνωρίζουν ότι το ποδόσφαιρο, όπως και η ζωή, θα παραμείνουν δημοφιλή.

Επομένως, αυτό το Μουντιάλ είναι πολύ χρήσιμο για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Κατ' αρχάς, έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που οι «αφεντάδες» του αθλήματος (όπως και της ζωής) έχουν αποτινάξει κάθε πρόσχημα και φύλλο συκής. Επιπλέον, ασελγούν κατά του ποδοσφαίρου (όπως και κατά της ζωής) προσπαθώντας να νομιμοποιήσουν στη συνείδηση των ανθρώπων ότι ο υπέρτατος κανόνας είναι «το δίκαιο του ισχυρού».

Ομως - και εδώ είναι το βασικό - ό,τι και να κάνει η «Adidas», η «Nike» ή η εταιρία οπλικών συστημάτων «Λόκχιντ», ό,τι και να κάνει το ΝΑΤΟ, η ΕΕ, ή η ΦΙΦΑ, ό,τι και να κάνει ο Μπλάτερ ή ο Μπους, το βασικό στοιχείο του παιχνιδιού παραμένει: Πρωταγωνιστές του παιχνιδιού είναι αυτοί που παίζουν μέσα στο γήπεδο. Είναι αυτοί που τελικά πάντα θα έχουν τη δύναμη - αν ποτέ αποφασίσουν - να πετάξουν έξω από το γήπεδο και τους πουλημένους διαιτητές και τα αφεντικά τους. Γιατί, πολύ απλά, χωρίς αυτούς, τους παίκτες στο ποδόσφαιρο (και τους λαούς στη ζωή) παιχνίδι δεν υπάρχει...

Νίκος ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ