Κυριακή 28 Ιούλη 2002
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 4
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Μάθημα τελευταίο: Ανθρωπος και Ιδεολογία

Η Ιδεολογία, είπαν ο Μαρξ και ο Ενγκελς, δεν έχει ιστορία, έχουν οι άνθρωποι που την κατασκευάζουν και ζούνε μαζί της. Το πώς όμως «κατασκευάζεται» αυτή η Ιδεολογία μπορούμε να το αναζητήσουμε μελετώντας την Προϊστορία. Μελετώντας, με άλλα λόγια, τις στιγμές που για πρώτη φορά ο άνθρωπος αντιμετωπίζει τα φαινόμενα εκείνα που για μας είναι αυτονόητα ή γνωρίζουμε πολύ καλά τις φυσικές ή τις όποιες άλλες διαδικασίες, αποτέλεσμα των οποίων είναι τα φαινόμενα αυτά.

Το αίμα, π.χ., ο πόνος, η βροχή, η γέννηση και ο θάνατος, οι αστραπές, η φωτιά και ο ψημένος πηλός που γίνεται κεραμικό, η νύχτα και η μέρα, οι εναλλαγές των εποχών βασάνιζαν τον άνθρωπο της Προϊστορίας. Τον φόβιζαν και πολλές φορές τον έτρεπαν σε φυγή. Γι' αυτό το λόγο, από πολύ νωρίς θα πρέπει αυτός ο παλιός μας πρόγονος να προσπάθησε να εκλογικεύσει όλ' αυτά τα ακατανόητα. Θα προσπάθησε να καταλάβει τη σχέση ανάμεσα στο χτύπημα και τον πόνο, στον πόνο και το αίμα. Τη σχέση ανάμεσα στο αίμα και στη γέννα, αλλά και στο θάνατο.

Και φυσικά όχι μόνο να τα εκλογικεύσει όλ' αυτά, αλλά και να τα ερμηνεύσει και με τη βοήθεια αυτής της πρωτόγονης ερμηνείας να τα εκμεταλλευτεί. Να εκμεταλλευτεί τη δημιουργική σχέση όλων αυτών των διαφορετικών στοιχείων που μέσα από τη σύνθεσή τους παράγονταν νέες οντότητες και ένας άλλος κόσμος. Να στηρίξει, επομένως, την επιβίωσή του πάνω σε όλες αυτές τις πρακτικές που του μάθαινε η φύση, αλλά και η σχέση του ίδιου του εαυτού του με αυτή.

Κι αυτή, ακριβώς, η προσπάθειά του, που θα μπορούσαμε να την ταυτίσουμε με μια πρωτοοικονομική σκέψη, δεν του μάθαινε μόνο πρακτικές και διάφορα κατασκευαστικά «κόλπα», του μάθαινε και να σκέπτεται, να συνδυάζει, να αξιολογεί και να αποφασίζει. Του γέμιζε το απομέσα της σάρκας του με ιδέες. Του οικοδομούσε τη συνείδησή του.

Να πώς κατασκεύαζε ο Ανθρωπος την Ιδεολογία, πώς της έδινε την ιστορική της διάσταση και μέσα από αυτήν πώς έδινε νόημα στα πράγματα, όπως αυτά το απαιτούσαν και το αποδέχονταν. Ενα νόημα που δε λειτουργούσε έξω από την ανθρώπινη Πράξη, αλλά μέσα σ' αυτήν. Και όσο μια τέτοια λειτουργία κρατούσε, και οι πράξεις οδηγούσαν σε καινούριες ιδέες και οι καινούριες ιδέες σε πιο σύνθετες πράξεις, η ισορροπία της καθημερινής ζωής του ανθρώπου δεν ανατρεπόταν. Η διαλεκτική του σχέση με τη φύση, τις ανάγκες, τις επινοήσεις και τα πράγματα τον βοηθούσε να επιζεί. Ωσπου αυτή η ισορροπία κλονίστηκε. Οι ανάγκες περίσσεψαν και οι επινοήσεις δεν τις προλάβαιναν. Η έλλειψη προκαλούσε τη στέρηση, την πείνα και το θάνατο και το πλεόνασμα τη συσσώρευση και την εμπορευματοποίηση.

Η εισβολή των μετάλλων έφερε τις εξειδικεύσεις και τον καταμερισμό, την κεντρική εξουσία και τις κοινωνικές διαστρωματώσεις. Μπήκαν στη μέση και οι θρησκείες μαζί με τους θεούς και όλοι οι άλλοι που έβρισκαν τον τρόπο να τα εκμεταλλευτούν και τα δυο, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να μην αναζητάει «λογική» στη φύση και στα πράγματα, να αποδέχεται τους μύθους και τη μεταφυσική και να παγιδεύεται στην «τρομοκρατία» της αλλοτρίωσης και των κοινωνικών σχέσεων ενός κόσμου που σιγά σιγά έχανε τη «λογική» του και όλο και πιο πολύ θεμελίωνε τις προοπτικές του στους νόμους της εκμετάλλευσης.

Γι' αυτό το λόγο δε φτάνει μόνο να «ερμηνεύσουμε» τον κόσμο. Πρέπει να τον αλλάξουμε, αν θέλουμε να ξαναβρεί την «προϊστορική» λογική του!


Του
Γ. Χ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ