Ενα όνειρο των αντιστασιακών γίνεται σήμερα πραγματικότητα: Τα τραγούδια της Αντίστασης, που στήριξαν τους αγώνες του ελληνικού λαού και εξέφρασαν, με την έξαρση που ενέπνεαν, την ίδια την ψυχή του, κυκλοφορούν πια σε ένα μουσικό λεύκωμα με τον τίτλο «Πολεμάμε και τραγουδάμε», που περιλαμβάνει όχι μόνο τους στίχους, αλλά και τη μουσική τους. Την έκδοση πραγματοποίησε η Πανελλήνια Ενωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης (ΠΕΑΕΑ).

Ξεφυλλίζοντας το λεύκωμα, ο αναγνώστης διαπιστώνει ότι δημιουργοί πολλών από τα γνωστότερα τραγούδια ήταν γυναίκες αγωνίστριες που έγραψαν τους στίχους, όπως η Ναυσικά Φλέγγα - Παπαδάκη και η Σοφία Μαυροειδή - Παπαδάκη, η αξέχαστη ποιήτρια, που είχε επισημάνει: «Τα τραγούδια αυτά... που φλογίζονταν από την άμεση συγκίνηση, δεν αξιοποιούσαν τότε την Αντίσταση, έκαναν αντίσταση! Δεν ήταν στίχοι και μουσική, ήταν όπλο και αγωνιστική πράξη»!

Την πρωτοβουλία για την έκδοση του λευκώματος - έργου ζωής - είχε η πρώην διευθύντρια της χορωδίας της ΠΕΑΕΑ Μάρα Δημητριάδου, διπλωματούχος του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης και την είχε εγκρίνει η διοίκηση της ΠΕΑΕΑ.

Εξι σχεδόν χρόνια κράτησε η έρευνα, που κατέληξε υστέρα από πολλές δυσκολίες και αντιξοότητες στην καταγραφή ενενήντα πέντε τραγουδιών, σε μια καλαίσθητη και προσεγμένη έκδοση, με φωτογραφίες, παραπομπές και τα βιογραφικά στιχουργών και συνθετών (όσων βέβαια βρέθηκαν τα στοιχεία) αφού δημιουργός πολλών τραγουδιών ήταν ο ίδιος ο λαός που αγωνιζόταν. Πόσοι αγωνιστές, αλλά και αγωνίστριες όρμησαν στη μάχη, αλλά άφησαν και την τελευταία τους πνοή τραγουδώντας τα! Τραγούδια που μετά την κατοχή και τον εμφύλιο απαγορεύτηκαν και οι κρατούντες προσπάθησαν να τα ξεριζώσουν από τη μνήμη του ελληνικού λαού - γιατί ακριβούς εξέφραζαν διαχρονικά το αντιστασιακό πνεύμα...

Στα αρχεία της ΠΕΑΕΑ βρισκόταν για χρόνια αποθηκευμένο ένα πολύτιμο υλικό που κινδύνευε από το χρόνο. Παλιοί αγωνιστές, επίσης, φρόντισαν να δημοσιευτούν οι στίχοι των αντιστασιακών τραγουδιών, για παράδειγμα στο βιβλίο που εξέδωσε το 1964 ο αξέχαστος Τάκης Αδάμος. Τα περισσότερα όμως βιβλία δεν είχαν τη μουσική. Πριν λίγα χρόνια έστειλε το βιβλίο του από την Αμερική ο Παναγιώτης Τζίβας, αετόπουλο στη διάρκεια της κατοχής, που είχε γράψει ιδιόχειρα τα εθνικοαπελευθερωτικά τραγούδια, όπως τα θυμόταν μαζί με τις νότες - μια αξιόλογη προσπάθεια που συμπεριλάμβανε εξήντα τραγούδια. Μια πρώτη απόπειρα είχε ξεκινήσει ο συνθέτης και αγωνιστής Ακης Σμυρναίος, γνωστός σαν Αστραπόγιαννος. Την προσπάθεια συνέχισε ο Ανδρόνικος Κουρούκλης που τον διαδέχτηκε σαν διευθυντής της χορωδίας, παλιός αγωνιστής. Μετά το θάνατο του Ανδρόνικου Κουρούκλη, τη διεύθυνση της Χορωδίας ανέλαβε η Μάρα Δημητριάδου.

Η ίδια παραδέχεται ότι δε θα μπορούσε να ολοκληρώσει αυτή την τόσο υπεύθυνη δουλιά, αν δεν είχε γνώσεις μουσικής, που τη βοήθησαν στην έρευνα και στην καταγραφή: Αναζήτησε πηγές, ερεύνησε σε βιβλιοθήκες, βρήκε τους ίδιους τους δημιουργούς ή τους συγγενείς τους π.χ. επικοινώνησε με τη Ναυσικά Φλέγγα και τη σύζυγο του Ωρίωνα (Γιάννη Μιχαλόπουλου). Ο ίδιος ο Νίκος Τσάκωνας είχε διηγηθεί πώς έγραψε τη μουσική για τους στίχους της Σοφίας Μαυροειδή - Παπαδάκη στον «ύμνο του ΕΛΑΣ». Είχε πάρει, είπε, εντολή από το ΕΑΜ να γράψει τη μουσική και η Ελλη Αλεξίου τον πήγε να συναντήσει την Παπαδάκη. Αλλά και οι αφηγήσεις της ίδιας της ποιήτριας που περιέχονται στο λεύκωμα είναι συγκινητικές.

Σε ποίησή της ο Τσάκωνας έγραψε ακόμα τις «Ανταρτοπούλες», τις νότες τους όμως δεν μπορέσαμε ακόμα να βρούμε... Η αγωνίστρια Ναυσικά Φλέγγα - Παπαδάκη καταγόταν από το Μικρό Χωριό Ευρυτανίας και μετά τη μάχη που έγινε εκεί έγραψε το κοσμαγάπητο τραγούδι του Αρη, «για να εμψυχώσω - όπως λέει η ίδια - τους συγχωριανούς μου».

-- Η νεολαία μας σήμερα δε γνωρίζει - στο μεγαλύτερο τμήμα της - τα τραγούδια της Αντίστασης, ούτε τα τραγουδάει, ούτε ακούγονται στις εκδηλώσεις. Πού οφείλεται αυτό;.

-- Οφείλεται στο γενικότερο κλίμα που καλλιέργησαν οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις. Χρειάζεται σήμερα πολλή δουλιά για να γνωρίσουν οι νέοι το τραγούδι του αγώνα, αλλά και προσπάθεια προβολής του, διάδοση του πνεύματος της Αντίστασης. Ενας τρόπος θα ήταν να γίνει αυτό μέσα από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση του «902». Πριν λ.χ. από το κεντρικό δελτίο ειδήσεων ή ανάμεσα σε άλλες εκπομπές να γίνεται αναδρομή σε κάποιο γεγονός της Αντίστασης που συνέβη «σαν σήμερα» και να ακούγεται ένα αντιστασιακό τραγούδι. Οπως ακούμε διαφημίσεις, ας αφιερωθούν και λίγα λεπτά σ' αυτό...

Η συνομιλήτριά μας πιστεύει ότι πρέπει να ενδιαφερθούν για το αντιστασιακό τραγούδι η νεολαία και τα εργατικά σωματεία: Οταν διηύθυνε τη χορωδία είχε ετοιμάσει 10-12 άλλα αντιστασιακά τραγούδια για να βγουν από τη χορωδία της ΠΕΑΕΑ σε κασέτα. Χρειαζόταν όμως χορωδία τετράφωνη για να γίνει αυτό. Ζήτησε να σταλεί έγγραφο ώστε να υπάρξει κάποια βοήθεια από τους νέους που έχουν διάθεση και ενδιαφέρονται για το κίνημα και την Αντίσταση, ιδιαίτερα από την ΚΝΕ αλλά και συλλόγους π,χ. τους οικοδόμους, ακόμα και από οργανώσεις κομματικές, τα μέλη των οποίων βρίσκονται κοντά στην Ομόνοια όπου γίνονται οι πρόβες της χορωδίας. «Ενας δυο από κάθε σύλλογο να ερχόταν, θα μπορούσαμε να ολοκληρώσουμε αυτή την προσπάθεια, που και σήμερα μπορεί να πραγματοποιηθεί, υποστηρίζει. Μπορούμε ακόμα να απευθυνθούμε σε μαθητές που ασχολούνται με τη μουσική π.χ. στο Λύκειο Παλλήνης. Είναι πιο δύσκολο να καθίσει ν' ανοίξει το παιδί, ο νέος ένα βιβλίο για να διαβάσει το ποίημα, παρά να ακούσει το αντιστασιακό τραγούδι.

Τα αντιστασιακά τραγούδια θα έπρεπε να μπουν στα σχολεία και μάλιστα από το δημοτικό βλέπουμε τους νέους να βομβαρδίζονται με ταινίες για τον πόλεμο των άστρων, για... εξωγήινους με θέματα ανύπαρκτα και δε δημιουργούν ταινίες για την αντίσταση του λαού μας, που ήταν από τις πιο ζωντανές στον κόσμο - ταινίες γι' αυτό τον αγώνα, την προσπάθεια του ανθρώπου. Και τα τραγούδια, ο πολιτισμός ήταν η ψυχή αυτής της αντίστασης»!