Για πρώτη φορά οι νέοι 15-29 ετών αποτελούν την πλειοψηφία των ανέργων της χώρας μας, καταγράφει σχετική τριετής έρευνα 1999-2001, που δημοσιεύεται στην περιοδική έκδοση «Τετράδια του ΙΝΕ» και μεταξύ άλλων στηρίζεται και στα επίσημα στοιχεία της ΕΣΥΕ. Εστιάζοντας το ενδιαφέρον τους στην «ανασφάλεια των νέων», οι ερευνητές την αποδίδουν στην αύξηση της ανεργίας ειδικά στην ηλικιακή αυτή ομάδα και κατά συνέπεια στην αβεβαιότητα για την εξασφάλιση των υλικών όρων διαβίωσης, αλλά και στο περιεχόμενο της απασχόλησης, καθώς και πάλι οι νέοι συνθέτουν το μεγαλύτερο τμήμα των ευέλικτων και άτυπων μορφών απασχόλησης.

Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, οι νέοι ηλικίας 15-29 ετών εκπροσωπούν το 52% του συνολικού αριθμού των ανέργων (258.000 από το σύνολο των 491.000 το έτος 2000). Οι άνεργοι μακράς διαρκείας (πέραν του δωδεκάμηνου) και αυτοί αποτελούν την πλειοψηφία των ανέργων σε ποσοστό 57%. Και σε αυτή την κατηγορία οι νέοι μέχρι 29 ετών είναι η πλειοψηφούσα ομάδα (52%). Επιπλέον οι νέοι αποτελούν το 75% των νεοεισερχόμενων ανέργων.

Χαμηλό έως ανύπαρκτο είναι και το επίπεδο της κοινωνικής προστασίας των νέων ανέργων. Ετσι οι προϋποθέσεις και οι όροι για την επιδότηση των ανέργων είναι τέτοιοι που ουσιαστικά αποκλείουν τη συντριπτική τους πλειοψηφία. Με δεδομένο ότι γι' αυτό απαιτείται απόλυση από θέση πλήρους απασχόλησης διάρκειας τουλάχιστον 150 ημερών, το πρώτο αποτέλεσμα είναι ο αποκλεισμός από το επίδομα όλων των νέων που βρίσκονται σε αναζήτηση της πρώτης απασχόλησης. Επιπλέον η επιδότηση έχει ανώτερη διάρκεια το 12μηνο, έτσι έχει σαν αποτέλεσμα να αποκλείονται και οι άνεργοι μακράς διαρκείας, που και αυτοί είναι η πλειοψηφία των ανέργων. Διαμορφώνεται λοιπόν μια κατάσταση - την αποκλειστική ευθύνη της οποίας φέρει η κυβέρνηση - ώστε μόνο το 5% των ανέργων ηλικίας μέχρι 29 ετών να λαμβάνει το επίδομα ανεργίας. Μάλιστα το επίδομα αντιστοιχεί στο 50% του κατώτατου μισθού. Απόδειξη του παραπάνω συμπεράσματος είναι και το γεγονός ότι οι συνολικές δημόσιες δαπάνες για την ανεργία αντιπροσωπεύουν μόλις το 0,9% του ΑΕΠ (τελευταία θέση στην ΕΕ), ενώ αντίστροφα κατέχουμε μία από τις πρώτες θέσεις στην ανεργία ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ.

Καταγράφοντας τη σχέση της ανεργίας των νέων με το σύστημα εκπαίδευσης, οι ερευνητές σημειώνουν ότι: Το 40% των ανέργων είναι απόφοιτοι της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και το 11% διαθέτει πτυχίο ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης. Μάλιστα οι μισοί από τους νέους ηλικίας 25-29 - που έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους - είναι άνεργοι.

Επιπλέον και στην προσωρινή απασχόληση είναι «πρωτοπόροι» οι νέοι. Το 45% των προσωρινώς απασχολούμενων έχουν ηλικία μέχρι 29 ετών. Κυρίαρχη μορφή της προσωρινότητας είναι οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Σημαντική μερίδα νέων απασχολούνται εποχικά κυρίως στον τουριστικό κλάδο, διαμορφώνοντας έναν ιδιαίτερο τύπο, του απασχολούμενου ανέργου. Αρνητικό είναι το συμπέρασμα και για τις λεγόμενες ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης μέσα από τα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς μόλις το 10% που συμμετείχαν σε τέτοια προγράμματα αποκτούν θέση εργασίας σχετική με το αντικείμενο της παρεχόμενης εκπαίδευσης.