Associated Press

Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Κόλιν Πάουελ διέλυε τις όποιες αυταπάτες και διευκρίνιζε ότι για τις ΗΠΑ «ουσιαστικός αφοπλισμός του Ιράκ σημαίνει αλλαγή του καθεστώτος», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο ακόμη και αν εφαρμοστούν πλήρως οι αποφάσεις του ΟΗΕ, οι αμερικανικές δυνάμεις να αναλάβουν δράση. Ο Αμερικανός Πρόεδρος και οι συνεργάτες του δεν κουράστηκαν να εκτοξεύουν απειλές, ενώ οψίμως, διά στόματος της συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας και του υπουργού Αμυνας, Ντόναλντ Ράμσφελντ, ανακάλυψαν και διασυνδέσεις του Ιράκ με την Αλ Κάιντα.

Αυτό το τελευταίο «επιχείρημα», που η Ουάσιγκτον προσπαθεί απεγνωσμένα να αναδείξει ήδη από την επομένη της 11ης Σεπτεμβρίου, είναι και το πλέον σαθρό. Γι' αυτό, άλλωστε, όπως υποστηρίζουν πολλοί Αμερικανοί αναλυτές, ο Πρόεδρος Μπους δεν το ανέφερε στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Παρ' όλα αυτά, δε δίστασε η αμερικανική ηγεσία να το ανασύρει, κυρίως, όπως υποστηρίζουν οι ίδιες απόψεις, για «εσωτερική κατανάλωση» προκειμένου να κάμψει τις ολοένα και εντονότερες αντιρρήσεις με αποκορύφωμα τη λεκτική επίθεση που εξαπέλυσε ο πρώην αντιπρόεδρος Αλ Γκορ και τις αμφισβητήσεις για την αναγκαιότητα στρατιωτικού πλήγματος, ιδιαίτερα μονομερούς, που εξέφρασαν ανοιχτά σε επιτροπή της Γερουσίας έμπειροι στρατηγοί, όπως ο πρώην διοικητής του ΝΑΤΟ, Γουέσλεϊ Κλαρκ και ο πρώην αρχηγός ΓΕΣ, Σαλικασβίλι.

Πάντως, παρά τις αντιπαραθέσεις, η υιοθέτηση από το Κογκρέσο ενός ψηφίσματος που θα «λύνει» τα χέρια στον Μπους, είναι κοντά. Βέβαια, σε εξέλιξη βρίσκεται ακόμη η διαμάχη για το ακριβές κείμενο καθώς πολλά μέλη του Κογκρέσου δεν επιθυμούν να εμπεριέχεται στην απόφαση μια διατύπωση τέτοια που να επιτρέπει στον Μπους να εφαρμόσει, αυτό που ο ίδιος παρουσίασε ως «νέο αμυντικό δόγμα», δηλαδή στρατιωτικές προληπτικές παρεμβάσεις όπου κρίνει αναγκαίο και επιδιώκουν ξεκάθαρη οριοθέτηση μόνο για το θέμα του Ιράκ.

Οπως και με τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, έτσι και τώρα, ο Βρετανός πρωθυπουργός φαίνεται ότι ανέλαβε να προπαγανδίσει με πιο «λογικοφανές και εκλεπτυσμένο» τρόπο την αμερικανική θέση, αρχής γενομένης από την ίδια τη βρετανική πολιτική σκηνή που αντιδρά έντονα και την υπόλοιπη Ευρώπη. Ο «φάκελος των στοιχείων» του Τόνι Μπλερ δε φάνηκε να πείθει ή, έστω να εκπλήσσει κανέναν. Μίλησε για ανάπτυξη χημικών και βιολογικών όπλων και για ύπαρξη σχετικού σχεδίου χρησιμοποίησής τους, για βαλλιστικούς πυραύλους που θα μπορούσαν, μέσα σε 45 λεπτά από την εντολή, να πλήξουν την Ελλάδα, την Τουρκία και τις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο, για ικανότητα απόκρυψης μονάδων παρασκευής όπλων μαζικής καταστροφής και για ικανότητα, αν αποκτηθεί σχάσιμο υλικό, κατασκευής πυρηνικών όπλων ακόμη και εντός διετίας.

Αξιωματούχοι του ΟΗΕ δήλωναν ότι δεν αποκάλυψε τίποτε άγνωστο. Ανάλογη ήταν η αντίδραση ακόμη και ειδικών, όπως η στρατιωτική επιθεώρηση «Τζέινς», που υποστήριζε ότι προκύπτει μόνο ανάγκη επανάληψης των επιθεωρήσεων και όχι έναρξης πολέμου. Πολλοί, μάλιστα, έσπευσαν να σχολιάσουν το «τρομολαγνικό» επιχείρημα των πληγμάτων εναντίον Τουρκίας, Ελλάδας και Κύπρου, υπενθυμίζοντας ότι εφόσον υπάρξει σύρραξη και οι βάσεις των χωρών αυτών εμπλακούν, αναπόφευκτα και λογικά αποτελούν στόχο.

Σε διεθνές επίπεδο, με εξαίρεση τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, οι «αποκαλύψεις» της Ντάουνινγκ Στριτ έτυχαν «χλιαρής» υποδοχής. Ο φάκελος Μπλερ, μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις μοιάζει να έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα από τα επιδιωκόμενα. Εκτός από το Βρετανό βουλευτή Γκάλογουεϊ, που μίλησε για «προπαγανδιστικά στοιχεία υπηρεσιών», για «εξωφρενική προπαγάνδα» έκανε λόγο και ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Ιγκόρ Ιβανόφ. Οσο για τη Γερμανία, που διέρχεται περίοδο κρίσης στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ ακριβώς γι' αυτό το θέμα, επιμένει στις αντιρρήσεις της ενώ αρχίζει η θητεία της ως μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, που, όμως, δε διαθέτει δικαίωμα βέτο.

Παρ' όλα αυτά, Λονδίνο και Ουάσιγκτον δε μοιάζουν να πτοούνται. Αντίθετα, πιέζουν ασφυκτικά για την υιοθέτηση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ψηφίσματος που απεργάστηκαν και εμπεριέχει, σύμφωνα με πληροφορίες, δύο τουλάχιστον άρθρα που προβλέπουν στρατιωτική δράση. Μόσχα και Παρίσι, που είναι μόνιμα μέλη του Συμβουλίου, διαφωνούν. Η πρώτη θεωρεί ότι δεν υπάρχει λόγος νέας απόφασης, το δεύτερο προτιμά μια διαδικασία «δύο φάσεων - δύο αποφάσεων» που θα επαναφέρει προς συζήτηση το ενδεχόμενο στρατιωτικής δράσης. Το Πεκίνο, αν και τηρεί σιβυλλική στάση, προσφάτως έδειξε να κλίνει προς τη γαλλική άποψη. Τις αντιρρήσεις θα αποπειραθεί να κάμψει ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών, Μαρκ Γκρόσμαν, που αναχώρησε, εκτάκτως, για Παρίσι - Μόσχα.

Χείρα βοηθείας θα προσφέρει και ο Μπλερ που τις επόμενες μέρες μεταβαίνει στη ρωσική πρωτεύουσα. Ο Βρετανός ΥΠΕΞ, αντίθετα, θα μεταβεί, για δεύτερη φορά σε λιγότερο από ένα χρόνο, στην Τεχεράνη, η οποία, μάλιστα, επισήμως αποδέχτηκε τον πρώτο Βρετανό πρέσβη μετά από χρόνια, παρά το γεγονός ότι για την Ουάσιγκτον είναι μέλος του «άξονα του κακού». Το Ιράν έχει ξεκαθαρίσει την κατηγορηματική του αντίθεση και εκτιμά ότι οι ΗΠΑ στοχεύουν τόσο στο ιρακινό πετρέλαιο όσο και στον έλεγχο των ενεργειακών πηγών και δρόμων όλης της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου και του Ιράν, κάτι που έχουν συνειδητοποιήσει και πολλοί άλλοι (Ρωσία, Κίνα, Γερμανία, Γαλλία και Βρετανία) και γι' αυτό σπεύδουν να συσφίξουν τις σχέσεις τους με την Τεχεράνη τόσο για να διασφαλίσουν τη θέση τους όσο και για να αποτρέψουν, κατά το δυνατόν, το κύμα των επιπτώσεων ενός πλήγματος που καθιστά εξαιρετικά αβέβαιο το μέλλον της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ.

Η καλή σύμμαχος Αγκυρα αγωνιά και διαμηνύει ότι θα αποτρέψει με κάθε τρόπο την ίδρυση κουρδικού κράτους, προφανώς φοβούμενη ότι οι αμερικανικές διαβεβαιώσεις δεν εγγυώνται την εδαφική της ακεραιότητα. Οσο για τον αραβικό κόσμο, έχοντας διατυπώσει ξεκάθαρα την αντίθεσή του και επαναλαμβάνοντας διαρκώς την απροκάλυπτη ατιμωρησία των ισραηλινών παραβιάσεων σε αποφάσεις του ΟΗΕ, μοιάζει να βρίσκεται σε αδιέξοδο: αδυνατεί ανοιχτά να στηρίξει την Ουάσιγκτον εξαιτίας της βαθιάς λαϊκής οργής, αδυνατεί, όμως, λόγω της πολυεπίπεδης εξάρτησης από τις ΗΠΑ και να αντιταχθεί δυναμικά, κάτι που δεν κατάφερε να κάνει ούτε στο δίχρονο αιματοκύλισμα των Παλαιστινίων.

Οποιες και όσο έντονες και αν είναι οι αντιρρήσεις ορισμένων ηγεσιών (όχι φυσικά επειδή έχουν ανθρωπιστικές ευαισθησίες), για πολλούς αναλυτές, η κίνηση Μπους να απευθυνθεί στον ΟΗΕ, εκτός από την πιθανότητα να αποτελεί απλώς μια παράταση χρόνου προκειμένου να προετοιμαστεί η αμερικανική πολεμική μηχανή, αποτέλεσε την ύστατη κίνηση εκβιασμού. Ουσιαστικά, τα περιθώρια αντιδράσεων απέναντι στα αμερικανικά κελεύσματα, δεδομένης της στρατιωτικής και οικονομικής υπεροχής των ΗΠΑ, είναι ελάχιστα: είτε θα υιοθετηθεί το αμερικανόπνευστο ψήφισμα, οπότε το σύνολο της «διεθνούς κοινότητας» θα αναλάβει την ευθύνη για το πλήγμα, είτε το πλήγμα θα είναι μονομερές και η «διεθνής κοινότητα θα αναλάβει το βάρος της αποτυχίας της να συμμετάσχει και να ελέγξει με κάποιο τρόπο τις εξελίξεις». Και φυσικά θα χάσει την ευκαιρία να διεκδικήσει μέρος της «λείας».

Οσο για την πραγματική διεθνή κοινότητα, ερήμην της, ετοιμάζεται να πληρώσει το τίμημα και, δυστυχώς, προς το παρόν, μοιάζει ανυπολόγιστο.