Κυριακή 6 Οχτώβρη 2002
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 4
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Μποϊκοτάζ 3

Η «αρχαία αγορά», λοιπόν, έγραφα στο σημείωμα της προηγούμενης Κυριακής, δεν ήταν μόνο ένας χώρος, όπου οι πολίτες αγόραζαν και πουλούσαν τα προϊόντα τους, αλλά και ένας χώρος όπου μαζεύονταν και αυτοί που δεν ήθελαν ούτε να αγοράσουν ούτε και να πουλήσουν, ήθελαν όμως να μιλήσουν, να ακούσουν και να συζητήσουν. Σ' αυτήν την αγορά σύχναζε και ο Σωκράτης και ο Πλάτων, όπως και στην παλαίστρα. Τα μικρά μαγαζάκια, μάλιστα, τα κουρεία, τα παπουτσίδικα, και τα διάφορα εργαστήρια, ανάμεσα στα οποία ήταν και το εργαστήριο του Λυσία, του φημισμένου, ρήτορα -δικηγόρου της Αρχαίας Αθήνας, που έφτιαχνε όπλα ήταν πασίγνωστο στέκι των Αθηναίων. Εκεί πήγαιναν να κουβεντιάσουν για όλα τα θέματα που απασχολούσαν της Αθηναϊκή Δημοκρατία. Λέγεται, μάλιστα, ότι οι πιο φλύαροι μαγαζάτορες της περιοχής του Ιλισού, όπου βρίσκονταν τα μικρομάγαζα αυτά, ήταν οι μπαρμπέρηδες, οι κουρείς, δηλαδή. Γιατί αυτοί, όσο κρατούσαν παγιδευμένο τον πελάτη τους, κάτω από την απειλή, ποιος ξέρει ποιου απειλητικού «ξυραφιού», μιλούσαν ασταμάτητα. Ετσι, λένε, οι αρχαίες πηγές, όταν πήγε κάποιος Aθηναίος πολίτης για να κουρευτεί, και τον ρώτησε ο κουρέας «Πώς σε κείρω;», δηλαδή, «πώς να σε κουρέψω;», αυτός απάντησε, «Σιωπών».

Η αγορά όμως δεν ήταν μια περιοχή της πόλης, όποιας πόλης, που έμενε έτσι, αναλλοίωτη, όσον αφορά τη λειτουργία της, όπως είναι μια εκκλησία, π.χ., ένα γήπεδο ή ένα νοσοκομείο. Ως εξάρτημα του τρόπου παραγωγής, άλλοτε ήταν ένας χώρος ανταλλαγής προϊόντων, και άλλοτε ένας χώρος ανταλλαγής απόψεων και ιδεών. Ο καπιταλισμός όμως έδωσε στην «αγορά» ένα άλλο περιεχόμενο και νόημα. Οταν μάλιστα τη χαρακτήρισε και «ελεύθερη», τότε τη μετέτρεψε σε ένα απέραντο και ανεξέλεγκτο «εργαστήριο» παραγωγής κέρδους. Μια ξέφραγη αρένα σύγκρουσης, απάτης και εκμετάλλευσης του ανθρώπου από τον άνθρωπο. Οπου, πραγματικά οι σχέσεις των ανθρώπων έγιναν σχέσεις εμπορευμάτων, κάτω από την αμείλικτη απειλή των νόμων της αγοράς ΧΕΧ ή ΕΧΕ (δηλαδή Χρήμα - Εμπόρευμα - Χρήμα ή Εμπόρευμα-Χρήμα - Εμπόρευμα). Και όπου ο άνθρωπος δεν ήταν ένας απλός «ανταλλάκτης», αγοραστής ή πωλητής, ομιλητής ή ακροατής. Δεν ήταν, με κανέναν τρόπο παραγωγός πολιτισμού, ήταν πια ένας απρόσωπος «καταναλωτής», ήταν το αξιολύπητο «καλάθι» της νοικοκυράς, ο αντίπαλος μιας ορατής ή αόρατης ταμειακής μηχανής που με τα πλήκτρα και τους αριθμούς της προσδιόριζε τη μοίρα του.

Και έτσι εξακολουθεί η «αγορά» να είναι πεδίο, όπου συγκρούονται δυο απρόσωπες μάζες, των πωλητών και των καταναλωτών. Αυτός, μάλιστα, ο χαρακτηρισμός «καταναλωτής» είναι πολύ ενδεικτικός του τρόπου, με τον οποίο αντιμετωπίζεται ο άνθρωπος της αγοράς: ως μηχανισμός που «καταναλίσκει», καταστρέφει, με άλλα λόγια, ξοδεύει και εξαφανίζει ό,τι ένας άλλος μηχανισμός παρήγαγε. Δεν είναι καθόλου περίεργο, λοιπόν, που κάποια στιγμή οι δυο αυτοί «μηχανισμοί»: ο παραγωγικός και ο καταναλωτικός ήρθαν αντιμέτωποι. Συγκρούστηκαν. Και στην περίπτωση αυτής της σύγκρουσης αντιστράφηκαν οι όροι. Αντί, δηλαδή, ο πελάτης να ζητήσει από τον κουρέα του να τον κουρέψει «σιωπών», στην περίπτωση της σημερινής «ελεύθερης» αγοράς ο κερδοσκόπος πωλητής ζητάει από τον πελάτη τους να αγοράζει «σιωπών». Αδιαμαρτύρητα, δηλαδή. Ωσπου ο παλιός «ανταλλάκτης» της προϊστορίας, ο αγαθός αγοραστής της Ιστορίας, ο πελάτης, ο καταναλωτής των οργισμένων οπωροκηπευτικών ξέσπασε. Πέταξε στην άκρη το καλάθι της νοικοκυράς και κήρυξε «μποϊκοτάζ». Αρνήθηκε, με άλλα λόγια, να παίξει το ρόλο σε μια δημιουργική παράσταση, όπως είναι αυτή που άρχισε να παίζεται από τη νεολιθική εποχή, όχι όμως με σκοπό το Κέρδος, αλλά την Επιβίωση, τον Πολιτισμό!


Του Γ. Χ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ