ΑΓΚΥΡΑ.--

Η πολιτική πενία τεχνάσματα κατεργάζεται: Δέκα μέρες πριν τις εκλογές στην Τουρκία, ο εισαγγελέας του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας ζήτησε το κλείσιμο του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚ) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που ηγείται στις δημοσκοπήσεις με μεγάλη απόσταση από τα υπόλοιπα (25%). Ο εισαγγελέας, Σαμπίχ Καναντογλού, εξήγησε ότι ζητά την απαγόρευση «επειδή παραβιάζει το νόμο», ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στο ότι ο Ερντογάν, που πριν από μία βδομάδα υπακούοντας στη διαταγή του Συνταγματικού Δικαστηρίου παραιτήθηκε από ιδρυτικό μέλος του ΑΚ, παρέμεινε πρόεδρός του. Ο Καναντογλού χαρακτήρισε «απλώς συμβολική» την κίνηση αυτή και κάλεσε για την απαγόρευση του κόμματος.

Το ΑΚ αντιμετωπίζεται από το κατεστημένο ως παράγωγο «των ισλαμιστικών κομμάτων» και αυτό είναι το πρόσχημα με το οποίο ζητείται η απαγόρευσή του. Ωστόσο η αιτιώδης σχέση της προσπάθειας απαγόρευσης του κόμματος αφορά περισσότερο στην ισχυρή πιθανότητα νίκης του απ' ό,τι στο χαρακτήρα του. Πίσω από την κίνηση του εισαγγελέα μάλλον υποκρύπτεται ο στρατός, ο οποίος θέλει τη διατήρηση στο μετεκλογικό σκηνικό του status quo ante, δηλαδή μιας κυβέρνησης που θα πληρεί τα «κοσμικά» πρότυπα του Μουσταφά Κεμάλ, του ιδρυτή του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Οι δεσμεύσεις του ΑΚ ότι είναι «σύγχρονο κεντρώο» κόμμα και οι υποσχέσεις του για «ρεαλιστική» διαχείριση της οικονομικής πολιτικής αφήνουν ασυγκίνητους τους στρατηγούς: Μπορεί να πρόκειται για σκιαμαχία κι όχι για αληθινό «κίνδυνο», αλλά το επιτελείο δε θέλει να καταλάβει τη διαφορά.

Ο Χαγιατί Γιαζιτζί, δικηγόρος του Ερντογάν, έλεγε χτες στο Ρόιτερς ότι δεν υπάρχει «πραγματικός κίνδυνος για το κόμμα... πρόκειται απλώς για έναν ισχυρισμό εντελώς αβάσιμο. Δε νομίζω ότι θα μας πλήξει έως τις εκλογές». Ωστόσο, αποτελεί ακόμη μια κατηγορία σε βάρος του ΑΚ, η οποία προστίθεται σε εκείνη των «παράνομων εσόδων», για την οποία αν καταδικαστεί θα φυλακιστεί με κάθειρξη πέντε ετών. Συνολικά, το πλέγμα των διώξεων σε βάρος του ηγέτη του ΑΚ ενδέχεται να χρησιμοποιηθεί μετεκλογικά, αν, όπως δείχνουν τα πράγματα, καταλάβει απόλυτη πλειοψηφία, για άλλο ένα «μεταμοντέρνο πραξικόπημα», όπως εκείνο που είχε γίνει το 1997 και το 1998 σε βάρος του Νετζμετίν Ερμπακάν.

Ωστόσο, και ο χαρακτήρας του ΑΚ δεν είναι, παρ' όλα όσα ισχυρίζεται ο Ερντογάν, προοδευτικός αλλά βαθιά συντηρητικός, και στην πραγματικότητα ο λόγος που έχει ανέβει τόσο είναι η απαξίωση των «καθεστωτικών» κομμάτων, πλην ίσως του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού του Ντενίζ Μπαϊκάλ και του Κεμάλ Ντερβίς, κυρίως επειδή είχε μείνει ανέγγιχτο από σκάνδαλα. Ορισμένοι παρατηρητές των τουρκικών πολιτικών πραγμάτων επισημαίνουν ότι στο σημερινό κλίμα ίσως παρουσιάζεται μια ευκαιρία για τα μικρότερα αριστερά κόμματα, το συνασπισμό DEHAP (HADEP, EMEP, SHP) και το ΚΚΤ.

Στο μεταξύ, οι πολυσχιδείς διαπραγματεύσεις για το αυριανό σκηνικό μετά από τον όλο και πιο πιθανό πόλεμο των ΗΠΑ κατά του Ιράκ συνεχίζονται. Χτες στην Αγκυρα έφθασαν δύο από τους κορυφαίους διαπραγματευτές του Κουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος για συνομιλίες, ενώ στις αμερικανικές και βρετανικές εφημερίδες επαναλαμβάνονταν οι τουρκικές «επιφυλάξεις» για τον πόλεμο. Η εφημερίδα Φαϊνάνσιαλ Τάιμς έγραφε πως το κόστος ενός τέτοιου πολέμου αναμένεται να κυμανθεί από 9 έως 150 δισ. δολάρια, ενώ η Ουάσινγκτον Ποστ αναφερόταν στα ανταλλάγματα που ζητεί η Αγκυρα από την κυβέρνηση Μπους: 4-6 δισ. δολάρια βοήθεια, ελαφρύνσεις στην αποπληρωμή δανείων και τόκων, καθώς και αποσόβηση της πιθανότητας δημιουργίας κουρδικού κράτους.