ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ (Του ανταποκριτή μας Χρ. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ).--

Η δίχρονη ανομβρία, που έπληξε τη νότια περιοχή της Αφρικής, όπου ήδη η πλατιά διαδομένη φτώχεια, η καταβαράθρωση της παραγωγής και η εξάντληση των αποθεμάτων τροφίμων την έχουν φέρει σε φοβερότερη ανάγκη για τρόφιμα τουλάχιστον μέσα σε μια δεκαετία, έχει επιτείνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Περίπου 16 εκατομμύρια άτομα στις εφτά χώρες της αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο λιμοκτονίας έως το τέλος αυτού του χρόνου, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ. Αν δεν παρθούν σύντομα επείγοντα μέτρα, προειδοποιεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μέχρι 50.000 άτομα θα πεθαίνουν κάθε μήνα από υποσιτισμό και ασθένειες. Στις αρχές του φετινού Ιούλη, ο ΟΗΕ απηύθυνε έκτακτη έκκληση για τη συλλογή 611 εκατομμυρίων δολαρίων για επείγουσα βοήθεια, με στόχο την αντιμετώπιση της κρίσης σ' αυτήν την περιοχή, εκτός από τα 236 εκατ. δολάρια, που είχαν ζητηθεί για την Αγκόλα.

Οι 7 αυτές χώρες είναι οι εξής, και μέσα σε παρένθεση τα άτομα, που αντιμετωπίζουν κίνδυνο από την ξηρασία έως το τέλος του Δεκέμβρη, η βοήθεια, που έχει ζητηθεί σε δολάρια, και τα ποσά, που είχαν λάβει, επίσης σε δολάρια, έως τις 11 Αυγούστου 2002:

Αγκόλα (3.000.000) (236) (47)

Λεζόθο (444.800) (41) (20,6)

Μαλάουι (3.188.000) (114,3) (21,7)

Μοζαμβίκη (515.000) (43,7) (12,6)

Σβάλιλαντ (231.000) (19) (14,6)

Ζάμπια (2.329.000) (71,4) (28,9)

Ζιμπάμπουε (6.075.000) (285,1) (15)

Σύνολο (15.782.800) (842,2) (26,3)

Ωστόσο, κατά την άποψη ορισμένων παρατηρητών, ακόμα και μια άμεση βοήθεια θα έρθει αργά. Ιδού η κατάσταση: Ο άνδρας της Μαντιαβάκο Λεπού ήταν ένας από τους 70 κατοίκους της Κοινότητας Γκβένγκε στην κεντρική Μαλάουι, που πέθαναν από την πείνα φέτος. «Δεν είχαμε καθόλου τροφή», είπε η κ. Λεπού στο Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων (WFP) του ΟΗΕ. «Οντας σε απόγνωση, αρχίσαμε να τρώμε ρίζες μπανάνας και άλλα άγρια φυτά. Αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για να σωθεί ο άνδρας μου». Τώρα, η κ. Λεπού και τα 12 πρόσωπα, που εξαρτώνται από αυτήν, περιλαμβάνονται στα 3,2 εκατομμύρια κατοίκους αυτής της χώρας, που προσβλέπουν στην επείγουσα παροχή τροφίμων στους ερχόμενους μήνες. Ομως, αυτό μπορεί να μην έρθει ποτέ. Στις αρχές Αυγούστου, ο ΟΗΕ ανακοίνωσε ότι είχε εξασφαλίσει λιγότερο από το 22% των 144,3 εκατ. δολαρίων, που χρειάζονται για επείγουσα βοήθεια σ' αυτήν τη χώρα.

Η γυναίκα αυτή συγκαταλέγεται στα 10 εκατομμύρια ατόμων στις 21 αφρικανικές χώρες νότια από τη Σαχάρα, που αντιμετωπίζουν τεράστια έλλειψη τροφίμων, υπογράμμισε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ. Τα αίτια, που διαφέρουν κατά χώρες, περιλαμβάνουν λιγοστές βροχές, εμφύλιους και συνοριακούς πολέμους, και ενδημική φτώχεια. Το αποτέλεσμα ήταν οξύτατη μείωση των αποθεμάτων τροφίμων στη νότια, κεντρική και ανατολική Αφρική, καθώς και στην περιοχή Μάνο Ρίβερ της Δυτικής Αφρικής.

Ομως, σφοδρότερη είναι η ανομβρία στη νότια περιοχή της Αφρικής και η Ζιμπάμπουε είναι μια από τις χώρες, που πλήττονται σκληρότερα. Αν και η Ζιμπάμπουε είναι μια χώρα, που εξάγει τρόφιμα σε καλές χρονιές, η προσεχής εσοδεία καλαμποκιού υπολογίζεται να είναι απλώς το 25% της περιόδου 1999-2000. Πάνω από 6 εκατομμύρια άτομα - σχεδόν το μισό του πληθυσμού της - αναμένεται ότι θα χρειαστούν βοήθεια σε τρόφιμα κατά το τέλος αυτού του χρόνου. Το πλατιά επικρινόμενο σχέδιο της κυβέρνησης για την απόδοση των εμπορικών αγροκτημάτων, που ιδιοκτήτες τους είναι λευκοί, σε ακτήμονες Αφρικανούς συνέβαλε σ' αυτήν τη στέρηση, αλλά ο FAO επισήμανε ότι η έλλειψη βροχών κατά την περίοδο Γενάρη έως το Μάρτη, οπότε αναπτύσσονται τα φυτά, ήταν η κύρια αιτία.

Και τι ειρωνεία, τονιζόταν σε κύριο άρθρο της επιθεώρησης του ΟΗΕ «ΑΦΡΙΚΗ - ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ» (τεύχος Σεπτέμβρη), στην Αγκόλα είναι ο τερματισμός της επί δεκαετίες διαμάχης σ' αυτήν τη χώρα, που αύξησε την ανάγκη για βοήθεια. Εκατοντάδες χιλιάδες, που πριν ήταν απομονωμένοι άνθρωποι, κατέφυγαν σε πόλεις και σε κέντρα αποστράτευσης, αναζητώντας βοήθεια. Στις αρχές αυτού του χρόνου, ο ΟΗΕ τροφοδοτούσε ένα εκατομμύριο Αγκολανών. Ο αριθμός αυτός αναμένεται ν' αυξηθεί σε 1,5 εκατομμύριο στο τέλος αυτού του χρόνου, ασκώντας τρομερή ένταση στα υφιστάμενα προγράμματα βοήθειας.

Μέσα σ' αυτήν τη σοβαρότατη κατάσταση, ο Γεν. Γρ. Κόφι Ανάν διόρισε τον εκτελεστικό διευθυντή του WFP, Τζέιμς Μόρις, σαν ειδικό απεσταλμένο του για την ανθρωπιστική κρίση στη νότια περιοχή της Αφρικής τον Ιούλη. Το κύριο καθήκον του είναι να επικεντρώσει τη διεθνή προσοχή πάνω στην επιδεινούμενη κρίση. «Με τη βοήθειά σας», είπε ο Ανάν στους δωρητές, «μπορούμε να σώσουμε ζωές».

Κατά την ίδια επιθεώρηση, και άλλα μέρη αυτής της ηπείρου θα χρειαστούν βοήθεια. Στις Μεγάλες Λίμνες υπήρξαν καλές βροχές και δυνατές εσοδείες πέρσι, όμως στην ταραγμένη αυτή περιοχή, παρέμειναν 1 εκατομμύριο προσφύγων και 3 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων, που αντιμετωπίζουν το κίνδυνο πείνας. Στο Κέρας της Αφρικής, εξαιρετικά στεγνός καιρός στην Αιθιοπία διπλασίασε τον αριθμό των ανθρώπων, που χρειάζονται έκτακτη βοήθεια, από 2 σε 4 εκατομμύρια, με άλλα 2,5 εκατομμύρια, που βρίσκονται σε κίνδυνο. Στη γειτονική Ερυθραία, η ισχνή σοδειά του περσινού χρόνου άφησε 1,3 εκατομμύριο ανθρώπους, περιλαμβανομένων πολλών εκτοπισμένων στη διάρκεια του πολέμου με την Αιθιοπία, να εξαρτώνται από έκτακτα εφόδια τροφίμων. Η επίμονη ξηρασία σε ορισμένες περιοχές έχει μειώσει παραπέρα την ασφάλεια τροφής.

Ωστόσο, η πιο πάνω επιθεώρηση επισήμαινε πως οι υποσχέσεις των δωρητών δε συμβαδίζουν με την αυξανόμενη ανάγκη και τα γραφεία βοήθειας του ΟΗΕ παλεύουν για την ανεύρεση πόρων. Το WFP αναγκάστηκε, ήδη, να δανειστεί 20 εκατομμύρια δολάρια από το Γραφείο του ΟΗΕ για το Συντονισμό Ανθρωπιστικών Υποθέσεων, ώστε να συνεχιστεί η ροή τροφής στη νότια περιοχή της Αφρικής. «Ομως, ο χρόνος είναι κρίσιμος», σημείωνε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. «Χωρίς άμεση πρόσβαση σε τροφή, ιατρική φροντίδα, καθαρό νερό και σπόρους για την επερχόμενη εποχή φύτευσης, τα θύματα της αφρικανικής ξηρασίας αντιμετωπίζουν μια τρομερή απώλεια ζωής».